Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia: Celem kształcenia jest nabycie przez studentów wiedzy dotyczącej urządzeń radiowych i umiejętności ich obsługi.

Ogólne informacje o zajęciach: W ramach zajęć student(ka) poznaje urządzenia i systemy radiowe stosowane w lotnictwie. Student(ka) poznaje fizyczne i techniczne podstawy dotyczące funkcjonowania urządzeń radiowych oraz ich eksploatacji.

Materiały dydaktyczne: www.prz.edu.pl/~pawelrz

Inne: www.prz.edu.pl/~pawelrz

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć

Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych

1	Forsell B.	Radionavigation Systems	Prentice Hall, New York.	1991
2	Kayton M., Fried W. R.	Elektroniczne układy nawigacji lotniczej	PWN, Warszawa.	1976
3	Helfrick A. D.	Modern Aviation Electronics	Prentice Hall, New Jersey.	1994
4	I. Moir, A. Seabridge	Aircraft Systems	Wiley.	2008
5	Z. Polak, A. Rypulak	Awionika, przyrządy i systemy pokładowe	WSOSP Dęblin.	2002
6	Forsell B.	Radionavigation Systems	Prentice Hall, New York.	1991
7		JAA/ATPL Theoretical Knowledge Manual	Oxford Aviation Training, Jeppesen.	2005

Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych

1	Domicz J., Szutowski L.	Podręcznik pilota samolotowego	Technika, Poznań.	2006
2	Z. Polak, A. Rypulak	Awionika, przyrządy i systemy pokładowe	WSOSP Dęblin.	2002

Literatura do samodzielnego studiowania

1

Mohinder S. i inni

, Global Positioning Systems, Inertial Navigation, and Integration

Wiley, New Jersey.

2007

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy/umiejętności/kompetencji społecznych

Wymagania formalne: Student ma być zarejestrowany na VI semestrze studiów stacjonarnych I-szego stopnia na kierunku Lotnictwo i Kosmonautyka, specjalność Pilotaż

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy: Student powinien posiadać wiedzę w zakresie realizowanym w ramach przedmiotu Fizyka (sem. 1 i 2) oraz Podstawy elektroniki, sem.3.

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności: Student powinien posiadać podstawowe umiejętności w zakresie posługiwania się systemami komputerowymi, uniwersalnymi miernikami i oscyloskopem cyfrowym.

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych: Student powinien posiadać umiejętność współpracy w małym zespole.

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK	Student, który zaliczył zajęcia	Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia	Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia	Związki z KEK	Związki z PRK
01	Zdobył pogłębioną wiedzę w zakresie lotniczych systemów radiowych, radionawigacyjnych i radarowych. Wiedza ta dotyczy zarówno systemów pokładowych, jak też infrastruktury naziemnej związanej z wykorzystaniem systemów radiowych, radionawigacyjnych i radarowych w lotnictwie.	wykład, laboratorium	egzamin cz. pisemna, sprawozdania	K_W02++ K_W04+++ K_W10+ K_W12+++ K_U08++	P6S_UW P6S_WG P6S_WK
02	potrafi rozwiązywać zadania inżynierskie z zakresu urządzeń radiowych, radionawigacyjnych i radarowych, wykorzystując metody analityczne, symulacyjne i eksperymentalne	laboratorium problemowe	sprawozdanie	K_W02++ K_W04+++ K_U08+++	P6S_UW P6S_WG
03	potrafi korzystać z dokumentacji technicznej producentów urządzeń radiowych, radionawigacyjnych i radarowych oraz dokonywać analizy i oceny właściwości urządzeń, instalacji lub systemów stosowanych w lotnictwie	laboratorium	obserwacja wykonawstwa, sprawozdania	K_W04+++ K_W12+++ K_U12+++	P6S_UW P6S_WG P6S_WK
04	ma świadomość ważności i rozumie pozatechniczne aspekty i skutki działalności inżyniera lotnictwa, w tym jego wpływ na środowisko i związaną z tym odpowiedzialność za podejmowane decyzje w aspekcie uzytkowania urządzeń radiowych, radionawigacyjnych i radarowych	dyskusja dydaktyczna, wykład	egzamin cz. pisemna, sprawozdania	K_W14+++ K_K02+++ K_K03+++	P6S_KR P6S_WK
05	ma świadomość ważności zachowania się w sposób profesjonalny i przestrzegania zasad etyki zawodowej. Ma świadomość zagrożeń związanych z eksloatacją, w tym również testowaniem urządzeń radiowych, radionawigacyjnych i radarowych	wykład, laboratorium	obserwacja wykonawstwa, egzamin cz. pisemna, sprawozdanie	K_W14+++ K_K02+++ K_K03+++	P6S_KR P6S_WK

Uwaga: W zależności od sytuacji epidemicznej, jeżeli nie będzie możliwości weryfikacji osiągniętych efektów uczenia się określonych w programie studiów w sposób stacjonarny w szczególności zaliczenia i egzaminy kończące określone zajęcia będą mogły się odbywać przy użyciu środków komunikacji elektronicznej (w sposób zdalny).

Treści kształcenia dla zajęć

Sem.	TK	Treści kształcenia	Realizowane na	MEK
6	TK01	Podstawy propagacji fal elektromagnetycznych, pasma radiowe i ich wykorzystanie w lotnictwie, polaryzacja i właściwości fal elektromagnetycznych	W01-03	MEK01 MEK04
6	TK02	Typy anten, uproszczone schematy blokowe nadajników i odbiorników radiowych, bilans łącza radiowego	W04-05	MEK01 MEK05
6	TK03	Łączność VHF: techniczne charakterystyki łączności, radiostacje pokładowe, radiostacje ratunkowe, uproszczone schematy blokowe torów nadajnika i odbiornika radiostacji, łączność wewnątrz samolotu – rozmównice pokładowe, systemy i panele sterujące audio	W06-07	MEK01 MEK04 MEK05
6	TK04	Systemy łączności HF: informacje ogólne, rodzaje, właściwości propagacyjne fal radiowych z pasma HF, modulacja AM/SSB, radiostacje HF – budowa i wykorzystanie w lotnictwie, rejestrator rozmów w kabinie załogi.	W08-10	MEK01 MEK05
6	TK05	Lotnicze systemy łączności satelitarnej: informacje ogólne, rodzaje. Systemy komunikacji tekstowej, ACARS, CPDLC	W11-13	MEK01 MEK03 MEK05
6	TK06	System ADF: charakterystyki techniczne systemu, uproszczony schemat blokowy i zasada działania naziemnej radiolatarni NDB, odbiornik pokładowy ADF – zasada działania i obsługa, typowe wskaźniki systemu i interpretacja wskazań, zasady, odczyt i interpretacja, pokrycie, zasięg, błędy i dokładność, czynniki wpływające na zasięg i dokładność. Systemy lokalizacji na żądanie. Naziemne urządzenia namiarowe D/F; zasady, odczyt i interpretacja, pokrycie zasięg, błędy i dokładność, czynniki wpływające na zasięg i dokładność.	W14	MEK01 MEK05
6	TK07	System VOR: charakterystyki techniczne systemu, uproszczony schemat blokowy i zasada działania naziemnej radiolatarni VOR, radiolatarnie DVOR, odbiornik pokładowy systemów VOR/ILS – zasada działania i obsługa, wskaźniki TDI, CDI, RMI i interpretacja wskazań. Porównanie systemów VOR i ADF.	W15-16	MEK01 MEK04 MEK05
6	TK08	System DME: parametry techniczne, kanały X i Y systemu, uproszczony opis działania części naziemnej, schemat blokowy części pokładowej – zasada działania, tryby pracy, system DME/P; zasady, odczyt i interpretacja, pokrycie zasięg, błędy i dokładność, czynniki wpływające na zasięg i dokładność.	W17-18	MEK01 MEK05
6	TK09	System ILS: geometria i parametry stref działania systemu, radiolatarnie naziemne - rozmieszczenie, parametry techniczne, uproszczony schemat blokowy, zasada działania, odbiorniki pokładowe - instalacja, uproszczony schemat blokowy, zasada działania, obsługa, wskaźniki, interpretacja wskazań.	W19-20	MEK01 MEK03
6	TK10	System GPS, podstawy działania nawigacyjnych systemów satelitarnych GNSS – charakterystyki techniczne, porównanie systemów, zasady działania, uproszczone schematy blokowe nadajnika i odbiornika GPS, wyznaczanie danych nawigacyjnych w systemie GPS. Przeliczniki nawigacyjne RNAV i GPS: algorytmy obliczeń nawigacyjnych w komputerach nawigacji obszarowej i nawigacji globalnej. Systemy GPS, VOR, DME i VORTAC jako podstawowe źródła danych dla przeliczników.	W21-24	MEK01 MEK05
6	TK11	Podstawy i zasady działania radaru. Radiowysokościomierz: budowa układu, zasada działania, błędy, zasady użytkowania, podstawowe parametry techniczne. Radar Dopplera.Transpondery S i ATC radaru wtórnego: zasada działania radaru wtórnego – charakterystyki techniczne, tryby zapytania, uproszczony schemat blokowy i zasada działania pokładowego transponderów, zasady współdziałania radaru wtórnego i transpondera.	W25-30	MEK01 MEK04
6	TK12	Analizator widma fal elektromagnetycznych, charakterystyki częstotliwościowe stacji nadawczych.	L01-02	MEK01 MEK03
6	TK13	Budowa i obsługa radiostacji HF i VHF, pomiary podstawowych parametrów eksploatacyjnych, przykłady instalacji na pokładzie samolotu.	L03-04	MEK01 MEK02 MEK03
6	TK14	Budowa, obsługa i interpretacja wskazań odbiornika ADF, pomiary podstawowych parametrów eksploatacyjnych, przykłady instalacji na pokładzie samolotu.	L05-06	MEK01 MEK02 MEK03
6	TK15	Budowa, obsługa i interpretacja wskazań odbiornika VOR, pomiary podstawowych parametrów eksploatacyjnych, przykłady instalacji na pokładzie samolotu.	L07-08	MEK01 MEK02 MEK03
6	TK16	Budowa, obsługa i interpretacja wskazań odbiornika ILS, pomiary podstawowych parametrów eksploatacyjnych, przykłady instalacji na pokładzie samolotu. Budowa, obsługa i interpretacja wskazań radiowysokościomierza.	L09-10	MEK01 MEK02 MEK03
6	TK17	Budowa, obsługa i interpretacja wskazań radaru pogodowego, pomiary podstawowych parametrów eksploatacyjnych, przykłady instalacji na pokładzie samolotu.	L11-12	MEK01 MEK03
6	TK18	Budowa, obsługa i interpretacja wskazań lotniczego zintegrowanego odbiornika GNSS, pomiary podstawowych parametrów eksploatacyjnych, przykłady instalacji na pokładzie samolotu.	L13-14	MEK01 MEK03
6	TK19	Budowa, obsługa i interpretacja wskazań lotniczego przenośnego odbiornika GNSS, pomiary podstawowych parametrów eksploatacyjnych.	L15	MEK01 MEK03
6	TK20	Treści kształcenia TK1-TK19 obejmują oraz systematyzują wiadomości wymagane w przepisach PART-FCL, w zakresie: 022.10.01.00, 022.10.01.01, 022.10.01.02, 022.10.02.00, 022.12.08.00, 062.01.01.00, 062.01.01 01, 062.01.01.02, 062.01.01.03, 062.01.01.04, 062.01.01.05, 062.01.01.06, 062.01.02.00, 062.01.02.01, 062.01.02.02, 062.01.02.03, 062.01.03.00, 062.01.03.01, 062.01.03.02, 062.01.03.03, 062.01.03.04, 062.01.03.05, 062.01.03.06, 062.02.01.00, 062.02.01.01, 062.02.01.03, 062.02.01.04, 062.02.02.00, 062.02.02.01, 062.02.02.03, 062.02.02.04, 062.02.02.05, 062.02.03.00, 062.02.03.01, 062.02.03.04, 062.02.04.00, 062.02.04.01, 062.02.04.03, 062.02.04.05, 062.02.05.00, 062.02.05.01, 062.02.05.03, 062.02.05.04, 062.02.05.05, 062.03.01.00, 062.03.02.00, 062.03.02.01, 062.03.02.02, 062.03.04.00, 062.03.04.01, 062.03.04.02, 062.03.04.03, 062.06.01.00, 062.06.01.01, 062.06.01.02, 062.06.01.03.	W01-30, L01-15	MEK01 MEK02 MEK03 MEK04 MEK05

Nakład pracy studenta

Forma zajęć	Praca przed zajęciami	Udział w zajęciach	Praca po zajęciach
Wykład (sem. 6)		Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem.	Studiowanie zalecanej literatury: 10.00 godz./sem.
Laboratorium (sem. 6)	Przygotowanie do laboratorium: 10.00 godz./sem. Przygotowanie do kolokwium: 5.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.	Dokończenia/wykonanie sprawozdania: 15.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 6)	Przygotowanie do konsultacji: 2.00 godz./sem.	Udział w konsultacjach: 2.00 godz./sem.
Egzamin (sem. 6)	Przygotowanie do egzaminu: 10.00 godz./sem.	Egzamin pisemny: 2.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć	Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład	Egzamin obejmujący materiał prezentowany na wykładzie; forma pisemna, warunkiem uzyskania oceny pozytywnej jest co najmniej 75% prawidłowych odpowiedzi, skala ocen liniowa. Granicą zaliczenia każdego pytania opisowego jest również 75%, przy czym w odpowiedzi nie może pojawić się żaden istotny błąd. Warunkiem przystąpienia do egzaminu jest uzyskanie zaliczenia z zajęć laboratoryjnych.
Laboratorium	Warunkiem zaliczenia laboratorium jest obecność na zajęciach i uzyskanie ocen pozytywnych z wszystkich zajęć laboratoryjnych. W ocenie końcowej uwzględnia się także aktywność studenta na zajęciach i stopień jego przygotowania do zajęć (plusy i minusy).
Ocena końcowa	Suma 60% oceny uzyskanej z wykładu i 40% oceny uzyskanej z laboratorium

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi: tak

1	G. Kopecki; P. Rzucidło; P. Szczerba; P. Szwed	Analysis of Stochastic Properties of MEMS Accelerometers and Gyroscopes Used in the Miniature Flight Data Recorder	2024
2	P. Rzucidło; F. Tlałka	Modeling and Analysis of Noise Emission Using Data from Flight Simulators	2023
3	S. Noga; D. Nowak; T. Rogalski; P. Rzucidło	The use of vision system to determine lateral deviation from landing trajectory	2023
4	Z. Gomółka; D. Kordos; P. Krzaczkowski; P. Rzucidło; B. Twaróg; E. Zesławska	Vision System Measuring the Position of an Aircraft in Relation to the Runway during Landing Approach	2023
5	B. Dołęga; G. Kopecki; D. Kordos; P. Rzucidło	Układ spadochronowy	2022
6	T. Rogalski; P. Rzucidło; P. Szwed	Estimation of Atmospheric Gusts Using Integrated On-Board Systems of a Jet Transport Airplane - Flight Simulations	2022
7	Z. Gomolka; D. Kordos; P. Rzucidło; B. Twarog; E. Zeslawska	Use of a DNN in Recording and Analysis of Operator Attention in Advanced HMI Systems	2022
8	B. Brukarczyk; P. Kot; D. Nowak; T. Rogalski; P. Rzucidło	Fixed Wing Aircraft Automatic Landing with the Use of a Dedicated Ground Sign System	2021
9	B. Dołęga; P. Grzybowski; G. Kopecki; D. Kordos; D. Nowak; P. Rzucidło; A. Tomczyk; Ł. Wałek	System redundantnego sterowania i nawigacji, zwłaszcza do samolotów bezzałogowych, ultralekkich załogowych i lekkich sportowych	2021
10	G. Jaromi; T. Kapuściński; D. Kordos; T. Rogalski; P. Rzucidło; P. Szczerba	In-Flight Tests of Intruder Detection Vision System	2021
11	P. Bąk; T. Rogalski; P. Rzucidło; J. Szura; K. Warzocha	Transformative Use of Additive Technology in Design and Manufacture of Hydraulic Actuator for Fly-by-Wire System	2021
12	S. Noga; J. Prusik; T. Rogalski; P. Rzucidło	Unmanned aircraft automatic flight control algorithm in an Immelmann manoeuvre	2021
13	G. Jaromi; D. Kordos; A. Paw; T. Rogalski; P. Rzucidło; P. Szczerba	Simulation studies of a vision intruder detection system	2020
14	J. Bakunowicz ; P. Rzucidło	Detection of Aircraft Touchdown Using Longitudinal Acceleration and Continuous Wavelet Transformation	2020
15	J. Prusik; T. Rogalski; P. Rzucidło	Unmanned aircraft automatic flight control algorithm in a spin maneuver	2020
16	T. Kapuściński; T. Rogalski; P. Rzucidło; P. Szczerba; Z. Szczerba	A Vision-Based Method for Determining Aircraft State during Spin Recovery	2020
17	G. Drupka; P. Rzucidło; P. Szczerba; Z. Szczerba	Vision system supporting the pilot on variable light conditions	2019
18	G. Jaromi; D. Kordos; T. Rogalski; P. Rzucidło; P. Szczerba	Wybrane elementy badań wizyjnego układu antykolizyjnego dla lekkich oraz bezzałogowych statków powietrznych	2019