Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia: Znajomość podstawowych pojęć i teorii stosowanych w chemii ogólnej, nieorganicznej i analitycznej. Uzyskanie wiedzy z zakresu podstawowych zjawisk i procesów fizykochemicznych zachodzących w środowisku wodnym oraz jego zagrożenia ze strony człowieka. Umiejętność dokonywania obliczeń chemicznych oraz wykonywania podstawowych oznaczeń w analizie wody.

Ogólne informacje o zajęciach: Przedmiot realizowany jest na dwóch semestrach: I semestr obejmuje 20 godzin wykładu i 10 godzin ćwiczeń rachunkowych, II - 10 godzin wykładu i 20 godzin laboratoryjnych.

Materiały dydaktyczne: zestawy zadań zawarte w skryptach, instrukcje i procedury analiz chemicznych

Inne: Obowiązujące Rozporządzenia Ministra Środowiska, Ministra Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej i Ministra Zdrowia dotyczące oceny jakości wody.

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć

Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych

1	Jones L., Atkins P.	Chemia ogólna	PWN.	2006
2	Bielański A.	Podstawy chemii nieorganicznej	PWN.	2010
3	Sienko M.J., Plane R.A.	Chemia. Podstawy i zastosowanie	WNT.	1992
4	Minczewski J., Marczenko Z.	Chemia analityczna tom 2	PWN.	2011
5	Śliwa A.(red.)	Obliczenia chemiczne. Zbiór zadań z chemii ogólnej i analitycznej	PWN.	1987
6	Kiedryńska L., Papciak D., Granops M.	Chemia sanitarna	Wyd. SGGW.	2006
7	Koszelnik P., Czerwieniec E., Gruca-Rokosz R.	Chemia sanitarna z elementami chemii analitycznej	Skrypt PRz.	2012
8	Dojlido J	Chemia wód powierzchniowych	Wyd. Ekonomia i Środowisko, Białystok.	1995
9	Kociołek-Balawejder E., Stanisławska E.	Chemia środowiska	Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.	2012
10	van Loon G.W., Duffy S.J.	Chemia środowiska	Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.	2007

Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych

1	Czerwieniec E.	Ćwiczenia rachunkowe z chemii ogólnej	Skrypt PRz.	2011
2	Całus H.	Podstawy obliczeń chemicznych	WNT.	1987
3	Śliwa A.	Obliczenia chemiczne	PWN.	1987
4	Koszelnik P., Czerwieniec E., Gruca-Rokosz R.	Chemia sanitarna z elementami chemii analitycznej	Skrypt PRz.	2012
5	Kiedryńska L., Papciak D., Granops M.	Chemia sanitarna	Wyd. SGGW.	2006

Literatura do samodzielnego studiowania

1	Galus Z.(red.)	Ćwiczenia rachunkowe z chemii analitycznej	PWN.	2006
2	Bala H., Banaszkiewicz A., Gęga J.	Ćwiczenia rachunkowe z chemii ogólnej	Skrypt PCz.	1992
3	Zieliński J.	Chemia wody i ścieków	Skrypt PŚl.	1993

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy/umiejętności/kompetencji społecznych

Wymagania formalne: Rejestracja na I rok studiów

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy: Znajomość chemii i matematyki na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności: Umiejętność wykonywania obliczeń chemicznych, podstawowych czynności laboratoryjnych.

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych: Umiejętność współdziałania i pracy w grupie, przestrzeganie zasad postępowania z substancjami niebezpiecznymi, przestrzeganie przepisów BHP i Ppoż w laboratorium chemicznym

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK	Student, który zaliczył zajęcia	Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia	Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia	Związki z KEK	Związki z PRK
01	Ma uporządkowaną wiedzę z podstaw chemii ogólnej i nieorganicznej. Zna poprawną terminologię chemiczną i nomenklaturę związków nieorganicznych. Ma teoretyczną wiedzę z zakresu klasycznych metod analizy chemicznej (wagowej i objętościowej) oraz podstawowej analizy instrumentalnej.	wykład	kolokwium	K_W03+ K_W06+	P6S_WG
02	Potrafi dokonać obliczeń stechiometrycznych w oparciu o wzór i równanie reakcji chemicznej, wyrażać różne formy stężenia roztworów i dokonywać wzajemnych przeliczeń.	ćwiczenia rachunkowe	kolokwium, zaliczenie cz. pisemna	K_U24++	P6S_UW
03	Posiada podstawową wiedzę w zakresie naturalnego składu chemicznego wód, zanieczyszczeń środowiska wodnego związanych z zakłóceniem równowagi środowiskowej wskutek działalności człowieka. Zna podstawowe procesy fizykochemiczne zachodzące w środowisku wodnym. Posiada wiedzę dotycząca podstawowych wskaźników analitycznych stosowanych w analizie wód i ścieków.	wykład, laboratorium	raport pisemny, kolokwium, egzamin pisemny.	K_W03+++	P6S_WG
04	Potrafi posługiwać się podstawowymi technikami laboratoryjnymi, przeprowadzać proste eksperymenty chemiczne i interpretować wyniki. Potrafi wykonać podstawowe oznaczenia wybranych wskaźników zanieczyszczeń w analizie wody, interpretować wyniki i wyciągnąć poprawny wniosek. Potrafi wymienić źródła pochodzenia i scharakteryzować naturalne i antropogeniczne substancje występujące w środowisku wodnym.	laboratorium	raport pisemny, obserwacja wykonawstwa, kolokwium, egzamin pisemny.	K_U25+++	P6S_UW
05	Potrafi pracować w zespole i ma świadomość odpowiedzialności za wspólnie realizowane ćwiczenia oraz bezpieczeństwo własne i pozostałych osób w grupie.	laboratorium	obserwacja wykonawstwa	K_K01++	P6S_KR

Uwaga: W zależności od sytuacji epidemicznej, jeżeli nie będzie możliwości weryfikacji osiągniętych efektów uczenia się określonych w programie studiów w sposób stacjonarny w szczególności zaliczenia i egzaminy kończące określone zajęcia będą mogły się odbywać przy użyciu środków komunikacji elektronicznej (w sposób zdalny).

Treści kształcenia dla zajęć

Sem.	TK	Treści kształcenia	Realizowane na	MEK
1	TK01	Budowa materii; notacja chemiczna, jednostki układ okresowy pierwiastków; Typy związków nieorganicznych. Reakcje chemiczne: stechiometria, równania chemiczne. Chemia roztworów, rozpuszczalność, sposoby wyrażania stężeń. Roztwory elektrolitów; dysocjacja elektrolityczna. Hydroliza soli. Iloczyn jonowy wody. Odczyn roztworów (pH). Roztwory buforowe. Chemia analityczna; analiza wagowa, objętościowa. Podstawy analizy instrumentalnej – potencjometria, kolorymetria, konduktometria. Wyznaczanie składu wagowego związku na podstawie wzoru chemicznego; Wyznaczanie zawartości pierwiastków/związków chemicznych na podstawie wzoru chemicznego; Stechiometria mieszanin; Stechiometria reakcji chemicznych: obliczenia ilości substratów i produktów; Roztwory: sporządzanie roztworów o określonych stężeniach, rozcieńczanie, zatężanie i wzajemne mieszanie roztworów; Reakcje w roztworach - obliczanie ilości (stężeń) roztworów kwasów i zasad w reakcjach zobojętnienia.	W01-W15, C01-C15	MEK01 MEK02
2	TK01	Wody naturalne – obieg wody w środowisku i właściwości fizyczne, zasoby, typy wód naturalnych, procesy zachodzące w wodach naturalnych. Odczyn wód naturalnych, kwasowość, zasadowość. Twardość wody. Równowaga węglanowa. Rola i formy CO2 w środowisku wodnym. Pochodzenie i rola tlenu w środowisku wodnym. Źródła, rola i przemiany związków biogennych w wodach naturalnych. Eutrofizacja wód, przyczyny i skutki. Metale ciężkie i inne substancje nieorganiczne w środowisku wodnym. Pochodzenie i rozkład związków organicznych. Wskaźniki tlenowe BZT, ChZT. Ogólna charakterystyka naturalnych i antropogenicznych substancji organicznych w środowisku wodnym.	W01-W10	MEK03
2	TK02	Organizacja pracy w laboratorium chemicznym. Podstawowe wyposażenie laboratorium chemicznego. Techniki pracy laboratoryjnej (ważenie, pipetowanie, miareczkowanie). Stężenia roztworów kwasów i zasad w reakcjach zobojętniania - alkacymetria. Elektrolity, przewodnictwo właściwe wód różnego pochodzenia. Kwasowość i zasadowość wody - alkalimetria, acydymetria. Zawartość chlorków w wodzie - metoda Mohra. Twardość wody - metoda kompleksometryczna. Chemiczne zapotrzebowanie tlenu - metoda manganometryczna (indeks nadmanganianowy). Zawartość tlenu rozpuszczonego w wodzie - metoda Winklera. Zawartość fosforanów w wodzie - metoda spektrofotometryczna.	L01-L20	MEK03 MEK04 MEK05

Nakład pracy studenta

Forma zajęć	Praca przed zajęciami	Udział w zajęciach	Praca po zajęciach
Wykład (sem. 1)	Przygotowanie do kolokwium: 5.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.	Uzupełnienie/studiowanie notatek: 2.00 godz./sem. Studiowanie zalecanej literatury: 8.00 godz./sem.
Ćwiczenia/Lektorat (sem. 1)	Przygotowanie do ćwiczeń: 5.00 godz./sem. Przygotowanie do kolokwium: 8.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.	Dokończenia/studiowanie zadań: 8.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 1)
Zaliczenie (sem. 1)	Przygotowanie do zaliczenia: 15.00 godz./sem.	Zaliczenie pisemne: 2.00 godz./sem.
Wykład (sem. 2)		Godziny kontaktowe: 10.00 godz./sem.	Uzupełnienie/studiowanie notatek: 10.00 godz./sem. Studiowanie zalecanej literatury: 11.00 godz./sem.
Laboratorium (sem. 2)	Przygotowanie do laboratorium: 10.00 godz./sem. Przygotowanie do kolokwium: 20.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 20.00 godz./sem.	Dokończenia/wykonanie sprawozdania: 10.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 2)		Udział w konsultacjach: 2.00 godz./sem.
Egzamin (sem. 2)	Przygotowanie do egzaminu: 30.00 godz./sem.	Egzamin pisemny: 2.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć	Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład	na podstawie frekwencji i zaliczenia końcowego
Ćwiczenia/Lektorat	pisemne kolokwia zaliczeniowe
Ocena końcowa	ocena z kolokwium z ćwiczeń
Wykład	Egzamin pisemny (w formie stacjonarnej lub zdalnej).
Laboratorium	Wykonanie wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych i oddanie poprawnie opracowanych sprawozdań. Zaliczenie kolokwium.
Ocena końcowa	Ocena końcowa = ocena z egzaminu x 0,6 + ocena z laboratorium x 0,4.

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi: tak

1	L. Bartoszek	The effect of natural organic matter (NOM) on the distribution and resources of mobile phosphorus in the bottom sediments of small retention reservoirs	2023
2	L. Bartoszek; M. Chutkowski; P. Koszelnik; M. Miąsik	The influence of the physico-chemical composition of bottom sediments on their sorption capacity in relation to phosphates	2023
3	L. Bartoszek; M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz	A new concept to forecast the process of suspended sediment accumulation in the bottom sediment of small reservoirs	2023
4	L. Bartoszek; M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz	Ekoinnowacyjność Jeziora Tarnobrzeskiego	2023
5	L. Bartoszek; M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz; O. Omonov	Rekultywacja terenów pogórniczych – studium przypadku Jeziora Tarnobrzeskiego	2023
6	L. Bartoszek; J. Czarnota; R. Gruca-Rokosz; A. Pękala	Heavy Metal Accumulation in Sediments of Small Retention Reservoirs—Ecological Risk and the Impact of Humic Substances Distribution	2022
7	L. Bartoszek; M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz	Significance of organic matter in the process of aggregation of suspended sediments in retention reservoirs	2022
8	L. Bartoszek; M. Cieśla	Pułapka sedymentacyjna	2021
9	L. Bartoszek; M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz	Characteristics and origin of suspended matter in a small reservoir in Poland	2020
10	L. Bartoszek; M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz	The connection between a suspended sediments and reservoir siltation: empirical analysis in the Maziarnia Reservoir, Poland	2020
11	L. Bartoszek; P. Koszelnik; M. Miąsik	Trophic degradation predispositions and intensity in a high-flow, silted reservoir	2020
12	L. Bartoszek; R. Gruca-Rokosz; A. Pękala; D. Szal	Isotopic evidence for vertical diversification of methane production pathways in freshwater sediments of Nielisz reservoir (Poland)	2020
13	L. Bartoszek	Degradacja zbiorników wodnych małej retencji - uwarunkowania, nasilenie, możliwości chemicznej rekultywacji	2019
14	L. Bartoszek; M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz	Effectiveness assessment of a new system of sediment trap in the investigation of matter sedimentation in a reservoir — A case study	2019