Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia: Nabycie przez studentów wiedzy w zakresie tolerowania prostych i złożonych elementów geometrycznych, chropowatości powierzchni, niepewności pomiaru oraz umiejętności w zakresie posługiwania się przyrządami pomiarowymi i interpretacji uzyskanych wyników pomiarów. Zapoznanie z podstawowymi pojęciami z zakresu metrologii i umiejętność wykorzystania podczas realizacji pomiarów różnych wielkosci fizycznych.

Ogólne informacje o zajęciach: Moduł dotyczący metrologii wielkości geometrycznych oraz podstaw pomiarów metodami elektronicznymi.

Materiały dydaktyczne: Karty sprawozdań do zajęć laboratoryjnych dostępne na stronie internetowej ktwia.prz.edu.pl.

Inne: Dokumentacja techniczna przetworników i układów

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć

Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych

1	Adamczak S.	Pomiary geometryczne powierzchni	Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa.	2008.
2	Arendarski J.	Niepewność pomiarów	Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa.	2006.
3	Humienny Z., Osanna P. H., Tamre M., Weckenmann A., Blunt L., Jakubiec W.	Specyfikacje geometrii wyrobów (GPS). Podręcznik europejski	Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa.	2004.
4	Jakubiec W., Malinowski J.	Metrologia wielkości geometrycznych	Wydawnictwa Naukowo Techniczne, Warszawa.	2004.
5	Chwaleba A., Poniński M., Siedlecki A.	Metrologia elektryczna	WNT.
6	Tumański S.	Technika pomiarowa	WNT.	2007
7	Piotrowski J. (red)	Pomiary - czujniki pomiarowe wybranych wielkości fizycznych i składu chemicznego	WNT.	2009

Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych

1	Adamczak S., Makieła W.	Metrologia w budowie maszyn. Zadania z rozwiązaniami.	Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa.	2007.
2	Adamczak S., Makieła W.	Podstawy metrologii i inżynierii jakości dla mechaników	Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa.	2010.
3	Pieniążek J.	Laboratorium metrologii elektrycznej i systemów pomiarowych: materiały pomocnicze do ćwiczeń lab.	.

Literatura do samodzielnego studiowania

1	Oczoś K. E., Liubimov V.	Struktura geometryczna powierzchni. Podstawy klasyfikacji z atlasem charakterystycznych powierzchni	Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów.	2003
2	Pawlus P.	Topografia powierzchni. Pomiar, analiza, oddziaływanie.	Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów.	2005.

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy/umiejętności/kompetencji społecznych

Wymagania formalne: Student musi być zarejestrowany na semestr 6.

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy: Student musi posiadać wiedzę z zakresu następujących przedmiotów: Matematyka, Fizyka, Grafika inżynierska. Podstawy elektrotechniki i elektroniki.

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności: Student musi posiadać umiejętność zastosowania nabytej wiedzy z zakresu następujących przedmiotów: Matematyka, Fizyka, Grafika inżynierska, Elektrotechnika i Elektronika.

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych: Umiejętność pracy w zespole.

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK	Student, który zaliczył zajęcia	Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia	Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia	Związki z KEK	Związki z PRK
01	Posiada wiedzę podstawową w zakresie pojęć wykorzystywanych w metrologii, potrafi ją wykorzystać do opisu prostych zadań pomiarowych oraz potrafi się posługiwać podstawowymi narzedziami pomiarowymi i potrafi opisać podstawowe właściwości elementów układów pomiarowych.	wykład, laboratorium	obserwacja wykonawstwa, raport pisemny, zaliczenie pisemne i wypowiedzi ustne	K_W09+++ K_U01++ K_U04+ K_U10++ K_U11++ K_K01+	P6S_KR P6S_UU P6S_UW P6S_WG
02	Posiada uporządkowaną wiedzę w zakresie tolerowania prostych elementów geometrycznych oraz chropowatości powierzchni. Posiada podstawową wiedzę w zakresie szacowania niepewności pomiaru.	wykład	sprawozdanie	K_W09+++ K_U01+ K_U04++ K_U06++ K_K01+	P6S_KR P6S_UU P6S_UW P6S_WG
03	Posiada podstawowe umiejętności posługiwania się przyrządami pomiarowymi w zakresie pomiarów odchyłek prostych i złożonych elementów geometrycznych oraz chropowatości powierzchni.	laboratorium	sprawozdanie, sprawdzian, weryfikacja umiejętności podczas zajęć	K_W09+++ K_U01+ K_U04++ K_U06++ K_K01+	P6S_KR P6S_UU P6S_UW P6S_WG

Uwaga: W zależności od sytuacji epidemicznej, jeżeli nie będzie możliwości weryfikacji osiągniętych efektów uczenia się określonych w programie studiów w sposób stacjonarny w szczególności zaliczenia i egzaminy kończące określone zajęcia będą mogły się odbywać przy użyciu środków komunikacji elektronicznej (w sposób zdalny).

Treści kształcenia dla zajęć

Sem.	TK	Treści kształcenia	Realizowane na	MEK
6	TK01	Podstawowe pojęcia dotyczące właściwości metrologicznych. Analiza błędów i niepewności pomiaru.	W1-2, L1-3	MEK01
6	TK02	Podstawowe narzędzia pomiarowe wielkości elektrycznych i ich właściwości metrologiczne	W1-5, L1-6	MEK01
6	TK03	Wybrane metody pomiaru i przetworniki pomiarowe wielkości fizycznych	W4-7, L2,4,7	MEK01
6	TK04	Systemy pomiarowe - wprowadznie do komputerowych i programowalnych systemów pomiarowych, przetwarzanie sygnału pomiarowego analogowego i przetwarzanie analogowo-cyfrowe	W7-8, L6-7	MEK01
6	TK05	Układ tolerancji i pasowań. Tolerancja wymiaru.	W9	MEK02
6	TK06	Wprowadzenie do tolerowania geometrycznego. Tolerancje kształtu, kierunku, położenia i bicia.	W10	MEK02
6	TK07	Funkcjonalny wybór, oznaczenie i interpretacja tolerancji geometrycznych.	W11, W12	MEK02
6	TK08	Analiza niedokładności pomiarów w budowie maszyn.	W13, W14	MEK02
6	TK09	Chropowatość powierzchni.	W15	MEK02
6	TK10	Pomiary wymiarów i odchyłek kształtu prostych elementów geometrycznych.	L8	MEK02 MEK03
6	TK11	Pomiary odchyłek kierunku, położenia i bicia prostych elementów geometrycznych.	L9	MEK02 MEK03
6	TK12	Pomiary odchyłek złożonych elementów geometrycznych na przykładzie gwintu.	L10	MEK02 MEK03
6	TK13	Pomiary odchyłek złożonych elementów geometrycznych na przykładzie koła zębatego.	L11	MEK02 MEK03
6	TK14	Statystyczna kontrola procesu wytwarzania wyrobu na wybranym przykładzie.	L12	MEK02 MEK03
6	TK15	Pomiary chropowatości powierzchni.	L13	MEK02 MEK03
6	TK16	Ćwiczenia tablicowe dotyczące układu tolerancji i pasowań.	L14	MEK02
6	TK17	Ćwiczenia tablicowe dotyczące niepewności pomiarów.	L15	MEK02

Nakład pracy studenta

Forma zajęć	Praca przed zajęciami	Udział w zajęciach	Praca po zajęciach
Wykład (sem. 6)		Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem.	Uzupełnienie/studiowanie notatek: 8.00 godz./sem. Studiowanie zalecanej literatury: 6.00 godz./sem.
Laboratorium (sem. 6)	Przygotowanie do laboratorium: 6.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem.	Dokończenia/wykonanie sprawozdania: 6.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 6)	Przygotowanie do konsultacji: 2.00 godz./sem.
Zaliczenie (sem. 6)	Przygotowanie do zaliczenia: 10.00 godz./sem.	Zaliczenie pisemne: 2.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć	Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład	Zaliczenie MEK01 w formie sprawdzianów. W przypadku części przedmiotu, która dotyczy metrologii wielkości geometrycznych wykład nie podlega zaliczeniu. Weryfikacja MEK02 na podstawie sprawozdań.
Laboratorium	Zaliczenie MEK01 na podstawie sprawozdań, obserwacji wykonawstwa i odpowiedzi ustnej. W przypadku części przedmiotu, która dotyczy metrologii wielkości geometrycznych zaliczenie laboratorium odbywa się na podstawie uczestnictwa w zajęciach laboratoryjnych, ocen ze sprawdzianów i wykonanych sprawozdań.
Ocena końcowa	W celu uzyskania oceny pozytywnej z modułu kształcenia - wymagane jest uzyskanie oceny pozytywnej ze wszystkich części i form zajęć. Ocena końcowa jest średnią ważoną z poszczególnych ocen. Ocena końcowa z modułu kształcenia jest obliczana wg następującego algorytmu: 0.6 części oceny z wykładu plus 0.4 części oceny z laboratorium. Ocena części przedmiotu MEK08 - Ocenę realizacji zadań laboratoryjnych, wiedzy i zrozumienia treści programowych dokonuje osoba, której zlecono realizację zajęć przy wykorzystaniu metod wybranych na str. 4. W przypadku części przedmiotu, która dotyczy metrologii wielkości geometrycznych ocena końcowa jest oceną z zajęć laboratoryjnych.

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : tak

Dostępne materiały :

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi: tak

1	M. Magdziak	Application of Coordinate Measuring Machines for Analysis of a Controlled Radius Based on Linear Regression	2024
2	A. Bazan; B. Jamuła; M. Magdziak	Gage Repeatability and Reproducibility Analysis of Coordinate Measurements of a Cutting Tool	2023
3	A. Bazan; B. Jamuła; M. Magdziak; P. Turek	Zastosowanie współrzędnościowych systemów pomiarowych w procesie inżynierii rekonstrukcyjnej	2023
4	B. Azarhoushan; A. Bełzo; A. Borowiec; B. Ciecińska; F. Hojati; P. Litwin; M. Magdziak; A. Markopoulos; R. Wdowik	Selected case studies regarding research-based education in the area of machine and civil assemblies	2023
5	B. Azarhoushang; A. Bełzo; A. Borowiec; B. Ciecińska; A. Dzierwa; F. Hojati; J. Litwin; M. Magdziak; A. Markopoulos; P. Nazarko; P. Podulka; I. Pushchak; M. Romanini; R. Wdowik; A. Wiater	Research-based technology education – the EDURES partnership experience	2023
6	J. Pieniążek	Analiza dokładności uwikłanego pomiaru pośredniego	2023
7	J. Pieniążek; W. Szaj	Augmented wheelchair control for collision avoidance	2023
8	P. Budzyński; M. Kamiński; A. Kozlovskiy; M. Magdziak; Z. Surowiec; J. Waliszewski; M. Wiertel; M. Zdorovets	Effect of 160 MeV Xenon Ion Irradiation on the Tribological Properties and Crystal Structure of 100Cr6 Bearing Steel	2023
9	P. Cieciński; D. Ficek; J. Pieniążek; M. Szumski	Dynamic Response of the Pitot Tube with Pressure Sensor	2023
10	P. Cieciński; J. Pieniążek; M. Szumski	Właściwości dynamiczne układu pomiarowego ciśnienia w przepływie	2023
11	A. Bazan; B. Jamuła; M. Magdziak	Analysis of Results of Non-Contact Coordinate Measurement of a Cutting Tool Applied for Mould Machining	2022
12	A. Bazan; P. Kubik; M. Magdziak; M. Sałata; P. Sułkowicz; P. Turek	Wybrane współczesne metody monitorowania i diagnostyki procesów obróbki ubytkowej oraz pomiaru geometrii wyrobów i narzędzi – cz. I	2022
13	A. Bazan; P. Kubik; M. Magdziak; M. Sałata; P. Sułkowicz; P. Turek	Wybrane współczesne metody monitorowania i diagnostyki procesów obróbki ubytkowej oraz pomiaru geometrii wyrobów i narzędzi – cz. II	2022
14	A. Bełzo; R. Bendikienė; A. Benini; R. Česnavičius; A. Čiuplys; J. Jakobsen; K. Juzėnas; T. Leemet; M. Madissoo; M. Magdziak; P. Nazarko; C. Pancaldi; R. Ratnayake ; L. Rigattieri; M. Rimašauskas; M. Romanini; R. Śliwa; R. Wdowik; R. Wdowik; M. Zimmermann	Didactic guide for teachers	2022
15	M. Magdziak	Estimating Time of Coordinate Measurements Based on the Adopted Measurement Strategy	2022
16	P. Cieciński; D. Ficek; J. Pieniążek; M. Szumski	Property of high-frequency pressure measurement	2022
17	J. Pieniążek	Control systems supporting pilot-cooperation issues	2021
18	P. Cieciński; J. Pieniążek	Aircraft landing control system tests by simulation	2021
19	P. Cieciński; J. Pieniążek	Safety analysis of the optionally-piloted airplane landing	2021
20	A. Bełzo; M. Magdziak; R. Ratnayake ; R. Wdowik	Technological process planning focused on complex manufacturing processes of the digital era	2020
21	B. Álvarez; M. Magdziak; J. Misiura; R. Ratnayake ; G. Valiño; R. Wdowik; M. Żółkoś	Digitization Methods of Grinding Pins for Technological Process Planning	2020
22	J. Bernaczek; G. Budzik; G. Janas; M. Magdziak; D. Wydrzyński	Analysis of Hole Positioning Accuracy with the Use of Position Deviation Modifiers	2020
23	J. Pieniążek; W. Szaj	Vehicle localization using laser scanner	2020
24	M. Magdziak	Determining the strategy of contact measurements based on results of non-contact coordinate measurements	2020
25	P. Cieciński; J. Pieniążek	Temperature and Nonlinearity Compensation of Pressure Sensor With Common Sensors Response	2020
26	P. Cieciński; J. Pieniążek	Thermal hysteresis in inertial sensors	2020
27	J. Pieniążek	Control and monitoring assistant for pilot	2019
28	J. Pieniążek	Ellipsoid multi-axial sensor calibration with temperature compensation	2019
29	J. Pieniążek	Measurement of aircraft approach using airfield image	2019
30	M. Magdziak	A New Method of Distribution of Measurement Points on Curvilinear Surfaces of Products	2019
31	M. Magdziak	Selection of the Best Model of Distribution of Measurement Points in Contact Coordinate Measurements of Free-Form Surfaces of Products	2019
32	M. Magdziak; D. Ziaja	Software Dedicated to Determining a Strategy of Coordinate Measurements	2019
33	M. Magdziak; R. Ratnayake	Optimal Prioritization of the Model of Distribution of Measurement Points on a Free-Form Surface in Effective Use of CMMs	2019