Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia: Przekazanie interdyscyplinarnej wiedzy na temat procesów powodujących degradację zbiorników wodnych wywołanych presją ekosystemu lądowego i procesów starzenia się zbiorników oraz sposobów ograniczenia tych niekorzystnych zjawisk poprzez zastosowanie właściwych metod ochrony i rekultywacji zbiorników wodnych.

Ogólne informacje o zajęciach: Przedmiot realizowany jest na 6 semestrze studiów I stopnia w ramach bloku wybieralnego II w wymiarze 60 godz./sem. Obejmuje zajęcia audytoryjne (15h), laboratoryjne (30h) i projektowe (15h).

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć

Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych

1	Chełmicki W.	Woda. Zasoby, degradacja, ochrona.	PWN, Warszawa.	2002.
2	Kajak Z.	Hydrobiologia-Limnologia. Ekosystemy wód śródlądowych.	PWN, Warszawa.	1998.
3	Bajkiewicz-Grabowska E.	Obieg materii w systemach rzeczno-jeziornych.	Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warszawa.	2002.
4	Kentzer A.	Fosfor i jego biologicznie dostępne frakcje w osadach jezior różnej trofii. Rozprawa habilitacyjna.	Wydawnictwo UMK, Toruń.	2001.
5	Wiśniewski R., Jankowski J. (red.)	Materiały konferencyjne z V Konferencji Nauk.-Tech.: Ochrona i rekultywacja jezior. Grudziądz 2004	Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych, Oddział Toruń, Toruń.	2004.
6	Wiśniewski R., Piotrowiak J. (red.)	Materiały konferencyjne z VI Konferencji Naukowo-Technicznej: Ochrona i rekultywacja jezior.	Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych, Oddział Toruń, Toruń.	2007.
7	Wiśniewski R. (red.)	Materiały z VII Konferencji Naukowo-Technicznej: Ochrona i rekultywacja jezior.	Polskie Zrzeszenie Inżynierów i Techników Sanitarnych, Oddział Toruń, Toruń.	2010.

Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych

1	Piontek F.	Metody ustalania szkód i kosztów powodowanych degradacją zasobów wodnych i składowaniem odpadów.	Wydawnictwo Ekonomia i Środowisko, Białystok.	1995.
2	Ostrowska A., Gawliński S., Szczubiałka Z.	Metody analizy i oceny właściwości gleb i roślin.	Dział Wydawnictw Instytutu Ochrony Środowiska, Warszawa.	1991.
3	Namieśnik J., Jamrógiewicz Z., Pilarczyk M., Torres L.	Przygotowanie próbek środowiskowych do analizy.	Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, Warszawa.	2000.
4	Håkanson L., Jansson M.	Principles of Lake Sedimentology, (Wydanie II).	The Blackburn Press, New Jersey.	2002.

Literatura do samodzielnego studiowania

1

Publikacje naukowe obejmujące tematykę degradacji i rekultywacji zbiorników wodnych.

Z czasopism polskich i obcojęzycznych.

Dostępne w internecie..

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy/umiejętności/kompetencji społecznych

Wymagania formalne: Rejestracja studenta na 6 semestr studiów I stopnia na kierunku Ochrona środowiska.

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy: Podstawowa wiedza z zakresu chemii środowiska, biologii, ochrony wód i gleby.

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności: Potrafi pozyskiwać samodzielnie informacje z literatury, baz danych i innych źródeł, oceniać ich rzetelność..

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych: Potrafi pracować samodzielnie i w zespołach 2-3 osobowych.

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK	Student, który zaliczył zajęcia	Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia	Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia	Związki z KEK	Związki z OEK
01	Posiada uporządkowaną wiedzę obejmującą charakterystykę zbiorników wodnych, przyczyny, uwarunkowania i skutki ich degradacji, potrafi określić główne źródła ładunków biogenów, zna wskaźniki poziomu trofii i podstawy klasyfikacji stanu troficznego jezior.	wykład, laboratorium, projekt indywidualny	zaliczenie cz. pisemna, prezentacja projektu	K_W009++ K_W011+++ K_U016+	T1A_W04++ P1A_W04++ P1A_W05+ T1A_W07+ P1A_U01+ T1A_U08+
02	Posiada wiedzę w zakresie metod ochrony i rekultywacji zbiorników wodnych. Potrafi omówić możliwości techniczne, efekty i ograniczenia głównych metod rekultywacji.	wykład, laboratorium, projekt indywidualny	zaliczenie cz. pisemna, prezentacja projektu	K_W011+++ K_W012++	P1A_W04+ T1A_W04++ P1A_W05++ T1A_W05++ T1A_W07++
03	Potrafi wyszukiwać informacje w internetowych bazach danych i publikacjach naukowych z zakresu przeprowadzonych rekultywacji zbiorników wodnych, interpretować uzyskane informacje i przygotować oraz przedstawić w postaci ustnej prezentacji.	projekt indywidualny	prezentacja projektu	K_W011++ K_W012+++ K_U001+++ K_U006++ K_K002++	P1A_W04+ T1A_W04++ P1A_W05++ T1A_W05++ T1A_W07++ P1A_U02++ T1A_U04++ P1A_U11++ T1A_K01++
04	Potrafi pracować samodzielnie mając świadomość konieczności aktualizowania wiedzy w celu ogólnej orientacji w aktualnych trendach rozwojowych w zakresie rozwiązań technicznych i sposobów rekultywacji zbiorników wodnych.	projekt indywidualny	prezentacja projektu	K_K001++	T1A_K01+

Uwaga: W zależności od sytuacji epidemicznej, jeżeli nie będzie możliwości weryfikacji osiągniętych efektów uczenia się określonych w programie studiów w sposób stacjonarny w szczególności zaliczenia i egzaminy kończące określone zajęcia będą mogły się odbywać przy użyciu środków komunikacji elektronicznej (w sposób zdalny).

Treści kształcenia dla zajęć

Sem.	TK	Treści kształcenia	Realizowane na	MEK
6	TK01	Strefy, podział, typy miktyczne jezior, podział zbiorników zaporowych, cechy różniące zbiorniki zaporowe od jezior, parametry morfometryczne zbiorników wodnych. Przyczyny i efekty eutrofizacji. Klasyfikacja stanu troficznego jezior. Wskaźniki poziomu trofii. Podatność zbiorników wodnych na degradację. Wpływ zlewni na przyśpieszenie degradacji zbiorników wodnych. Kryteria oceny obciążenia zbiorników biogenami. Krążenie i przemiany substancji biogennych w środowisku wodnym. Osady denne – miejsce depozycji substancji chemicznych. Zasilanie wewnętrzne i jego rola w procesie eutrofizacji. Zabiegi ochronne w zlewni zbiornika. Techniczne metody rekultywacji: wymiana wody w zbiorniku lub samego hypolimnionu, bagrowanie osadów dennych, napowietrzanie wody w zbiorniku - możliwości techniczne i ograniczenia. Metody biologiczne: biomanipulacja, biostruktury. Chemiczna inaktywacja fosforanów w osadach dennych: metoda Riplox, zastosowanie związków żelaza, glinu, wapnia, lantanu – efekty i ograniczenia. Zakwaszenie jezior.	W01-W07	MEK01 MEK02
6	TK02	Symptomy degradacji zbiornika rzeszowskiego oraz metodyka pobierania próbek osadów dennych do badań laboratoryjnych - zajęcia terenowe. Równowagowe stężenie fosforanów EPC-0 pomiędzy sorpcją i wydzielaniem. Wpływ związków żelaza na retencję fosforanów w osadach dennych. Wpływ związków wapnia na retencję fosforanów w osadach dennych. Uwodnienie osadów dennych i zawartość substancji rozpuszczonych w wodzie interstycjalnej. Przygotowanie i analiza fizyczno-chemiczna osadów dennych.	L01-L07	MEK01 MEK02
6	TK03	Obciążenie zewnętrzne zbiorników wodnych – główne źródła ładunków biogenów i możliwości ich szacowania. Wielkości „dopuszczalnych” i „niebezpiecznych” ładunków fosforu i azotu dla zbiorników wodnych według modelu statycznego i hydraulicznego Vollenweidera. Retencja w zbiorniku, w toni wodnej, depozycja w osadach dennych. Projekt rekultywacji zbiornika wodnego w formie pracy przeglądowej i ustnej prezentacji zawierający m.in.: rozpoznanie warunków zasilania wybranego polskiego jeziora lub zbiornika zaporowego, identyfikację zagrożeń środowiska zbiornika, ocenę zastosowanych oraz własną koncepcję rozwiązań ochronnych i rekultywacyjnych.	P01-P07	MEK01 MEK02 MEK03 MEK04

Nakład pracy studenta

Forma zajęć	Praca przed zajęciami	Udział w zajęciach	Praca po zajęciach
Wykład (sem. 6)		Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.	Uzupełnienie/studiowanie notatek: 5.00 godz./sem. Studiowanie zalecanej literatury: 5.00 godz./sem.
Laboratorium (sem. 6)	Przygotowanie do laboratorium: 4.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem.	Dokończenia/wykonanie sprawozdania: 6.00 godz./sem.
Projekt/Seminarium (sem. 6)	Przygotowanie do zajęć projektowych/seminaryjnych: 12.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem..	Wykonanie projektu/dokumentacji/raportu: 5.00 godz./sem. Przygotowanie do prezentacji: 2.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 6)		Udział w konsultacjach: 1.00 godz./sem.
Zaliczenie (sem. 6)	Przygotowanie do zaliczenia: 12.00 godz./sem.	Zaliczenie pisemne: 2.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć	Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład	Obecność na wykładach. Zaliczenie pisemne.
Laboratorium	Wykonanie wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych i oddanie sprawozdań.
Projekt/Seminarium	Poprawne przygotowanie projektu i przedstawienie w postaci prezentacji.
Ocena końcowa	Ocena końcowa = ocena z zaliczenia pisemnego x 0,6 + ocena prezentacji projektu x 0,4.

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi: nie