Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia: Kształtowanie umiejętności interdyscyplinarnego myślenia i rozumowania, zależności pomiędzy stanem środowiska a jakością życia człowieka i całych społeczeństw.

Ogólne informacje o zajęciach: Przedmiot obowiązkowy dla studentów pierwszego semestru

Materiały dydaktyczne: Dostępne na stronie domowej https://ajaworski.v.prz.edu.pl/

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć

Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych

1	Strzałko J., Mossor-Pietraszewska T.:	Kompendium wiedzy z ekologii,	PWN, Warszawa.	2006
2	Mackenzie A., Ball A. S., Virdee S. R.	Krótkie wykłady Ekologia	Wydawnictwo Naukowe PWN.	2009
3	Wnuk Z.	Ekologia i ochrona środowiska	Wydawnictwo Uczelniane Uniwersytetu Rzeszowskiego, Rzeszów.	2010
4	Wiąckowski S.	Ekologia ogólna	Wydawnictwo BRANTA, Bydgoszcz.	2008

Literatura do samodzielnego studiowania

1	Bebak K.	Problem zagospodarowania odpadów w kontekście ochrony środowiska	Czasopismo Logistyka 3/2005.
2	http://www.mos.gov.pl; http://www.gios.gov.pl; http://www.wios.rzeszow.pl		.
3	https://pracownia.org.pl/o-pracowni/wydawnictwa-pracowni		.

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy/umiejętności/kompetencji społecznych

Wymagania formalne: Rejestracja co najmniej na 1 semestr studiów kierunku zarządzanie i inżynieria produkcji.

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy: Brak

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności: Umiejętność analizy i pozyskiwania danych z literatury.

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych: Student rozumie konieczność samokształcenia się i dokształcania.

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK	Student, który zaliczył zajęcia	Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia	Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia	Związki z KEK	Związki z PRK
01	ma umiejętność oceny wagi i znaczenia problemów ekologicznych oraz świadomość pozatechnicznych skutków działalności inżynierskiej i związanej z tym odpowiedzialności; dostrzega aspekty społeczne, ekologiczne i ochrony środowiska przyrodniczego. Zna w podstawowym zakresie ekologiczne aspekty procesów wytwarzania i przetwarzania energii w procesach produkcyjnych.	wykład	aktywność na wykładach, test pisemny	K_W10+ K_U01+ K_U08+ K_K02++	P6S_KK P6S_UW P6S_WK

Uwaga: W zależności od sytuacji epidemicznej, jeżeli nie będzie możliwości weryfikacji osiągniętych efektów uczenia się określonych w programie studiów w sposób stacjonarny w szczególności zaliczenia i egzaminy kończące określone zajęcia będą mogły się odbywać przy użyciu środków komunikacji elektronicznej (w sposób zdalny).

Treści kształcenia dla zajęć

Sem.	TK	Treści kształcenia	Realizowane na	MEK
1	TK01	Wprowadzenie - omówienie karty przedmiotu. Podstawowe pojęcia, zakres i prawa ekologii. Czynniki ekologiczne.	W01	MEK01
1	TK02	Populacje. Ekosystemy. Środowiska wodne i lądowe.	W02	MEK01
1	TK03	Bariery rozwoju cywilizacji.	W03	MEK01
1	TK04	Charakterystyka zanieczyszczeń powietrza, wód i gleb. Wpływ zanieczyszczeń na zdrowie człowieka. Choroby cywilizacyjne.	W04	MEK01
1	TK05	Promieniowanie jonizujące i efekt cieplarniany. Problemy demograficzne świata.	W05	MEK01
1	TK06	Ekorozwój. Badania zagrożeń środowiska – monitoring środowiska.	W06	MEK01
1	TK07	Gospodarka energetyczna jako baza procesów wytwarzania. Łańcuch przetwarzania energii. Energia pierwotna. Wtórne nośniki energii. Nośniki energii jako źródło energii i surowców. Nieodnawialne i odnawialne źródła energii.	W07	MEK01
1	TK08	Podstawowe technologie przetwarzania energii. Ekologiczne uwarunkowania technologii przetwarzania energii. Wybrane aspekty wykorzystywania OZE: energia promieniowania słonecznego, energia wiatru, pompy ciepła. Technologie OZE w procesach produkcyjnych.	W08	MEK01
1	TK09	Energochłonność procesów produkcyjnych. Ekologia produkcji w aspekcie zapotrzebowania energetycznego. Analiza energetyczna środków produkcji i procesów produkcyjnych.	W09	MEK01
1	TK10	Edukacja ekologiczna. Test zaliczeniowy.	W10	MEK01

Nakład pracy studenta

Forma zajęć	Praca przed zajęciami	Udział w zajęciach	Praca po zajęciach
Wykład (sem. 1)	Przygotowanie do kolokwium: 10.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 10.00 godz./sem.	Uzupełnienie/studiowanie notatek: 15.00 godz./sem. Studiowanie zalecanej literatury: 15.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 1)		Udział w konsultacjach: 1.00 godz./sem.
Zaliczenie (sem. 1)

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć	Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład	Na podstawie aktywności na wykładach oraz na teście pisemnym sprawdzana jest realizacja efektu modułowego (MEK01). Kryterium weryfikacji efektów uczenia się związane jest z uzyskaną liczbą punktów: <10-12) ocena: dst, <12-14) ocena + dst, <14-16) ocena db, <16-18) ocena +db, <18, 20> ocena bdb
Ocena końcowa	Warunkiem zaliczenia jest uzyskanie pozytywnej oceny z testu pisemnego.

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi: tak

1	A. Jaworski; A. Kryuchkov; V. Rozen; M. Sergienko; O. Terentiev	Removal of Contaminants from an Aqueous Solution by a Magnetic Field Using the Effect of Focusing Ionic Impurities	2024
2	A. Jaworski; A. Krzemiński; H. Kuszewski; P. Woś	A comparative study on selected physical properties of diesel–ethanol–dodecanol blends	2024
3	K. Balawender; M. Jaremcio; A. Jaworski; H. Kuszewski	The Assessment of PM2.5 and PM10 Immission in Atmospheric Air in a Climate Chamber during Tests of an Electric Car on a Chassis Dynamometer	2024
4	K. Balawender; M. Jaremcio; A. Jaworski; H. Kuszewski; K. Lew; P. Woś	Assessment of CH4 Emissions in a Compressed Natural Gas-Adapted Engine in the Context of Changes in the Equivalence Ratio	2024
5	A. Jaworski; H. Kuszewski; M. Mądziel; P. Woś	The investigation of auto-ignition properties of 1-butanol–biodiesel blends under various temperatures conditions	2023
6	A. Jaworski; H. Kuszewski; R. Longwic; P. Sander	Assessment of Self-Ignition Properties of Canola Oil–n-Hexane Blends in a Constant Volume Combustion Chamber and Compression Ignition Engine	2023
7	B. Babiarz; A. Jaworski; H. Kuszewski; V. Mateichyk; M. Mądziel; S. Porada; M. Śmieszek; P. Woś	Towards Cleaner Cities: An Analysis of the Impact of Bus Fleet Decomposition on PM and NOX Emissions Reduction in Sustainable Public Transport	2023
8	K. Balawender; S. Boichenko; A. Jaworski; H. Kuszewski; K. Lew; R. Longwic; P. Wojewoda; P. Woś	Assessment of the Effect of Road Load on Energy Consumption and Exhaust Emissions of a Hybrid Vehicle in an Urban Road Driving Cycle—Comparison of Road and Chassis Dynamometer Tests	2023
9	S. Boichenko; L. Chelaydyn; A. Jaworski; V. Ribun; S. Viktor; D. Viktoriia; P. Woś; A. Yakovlieva	Effect of Diethyl Ether Addition on the Properties of Gasoline-Ethanol Blends	2023
10	A. Jaworski; H. Kuszewski; M. Mądziel	Sustainable Public Transport Strategies—Decomposition of the Bus Fleet and Its Influence on the Decrease in Greenhouse Gas Emissions	2022
11	A. Jaworski; K. Lejda	Inżynieria środków transportu: badania, konstrukcja i technologia: wybrane problemy	2022
12	A. Jaworski; K. Lejda	Modelowanie emisji zanieczyszczeń w spalinach silnikowych samochodu osobowego w cyklu jezdnym z uwzględnieniem oporu ruchu samochodu	2022
13	K. Balawender; A. Jaworski; P. Woś	Sterowanie wtryskiwaczami wodoru w silniku przepływowym	2022
14	K. Balawender; T. Campisi ; M. Jakubowski; A. Jaworski; H. Kuszewski; K. Lew; M. Mądziel; A. Ustrzycki; P. Wojewoda; P. Woś	Evaluation of the Effect of Chassis Dynamometer Load Setting on CO2 Emissions and Energy Demand of a Full Hybrid Vehicle	2022
15	M. Bilski; A. Jaworski; K. Lejda	Effect of driving resistances on energy demand and exhaust emission in motor vehicles	2022
16	S. Boichenko; A. Jaworski; K. Lejda; I. Shkilniuk; O. Tarasiuk	Modern technologies of hydrogen generation and accumulation - analytical overview of theoretical and practical experience	2022
17	S. Boichenko; A. Jaworski; І. Matviyi; I. Shkilniuk; O. Tarasiuk; О. Tselishchev; P. Woś	Міжгалузеві проблеми і системні дослідження в паливно-енергетичному секторі	2022
18	T. Campisi; A. Jaworski; H. Kuszewski; K. Lew; M. Mądziel; P. Woś	The Development of CO2 Instantaneous Emission Model of Full Hybrid Vehicle with the Use of Machine Learning Techniques	2022
19	A. Jaworski; H. Kuszewski; M. Mądziel	Lubricity of Ethanol-Diesel Fuel Blends-Study with the Four-Ball Machine Method	2021
20	K. Balawender; A. Jaworski; K. Lejda; M. Mądziel; D. Savostin-Kosiak; A. Ustrzycki	Assessment of Petrol and Natural Gas Vehicle Carbon Oxides Emissions in the Laboratory and On-Road Tests	2021
21	K. Balawender; M. Jakubowski; A. Jaworski; H. Kuszewski; J. Lubas	Effect of temperature on tribological properties of 1-butanol–diesel fuel blends-Preliminary experimental study using the HFRR method	2021
22	M. Jaremcio; A. Jaworski; K. Lejda; M. Mądziel; P. Woś	Charakterystyka wybranych testów jezdnych stosowanych w badaniach emisji zanieczyszczeń w spalinach silnikowych samochodów osobowych	2021
23	T. Campisi; A. Jaworski; H. Kuszewski; M. Mądziel; P. Woś	Assessing Vehicle Emissions from a Multi-Lane to Turbo Roundabout Conversion Using a Microsimulation Tool	2021
24	T. Campisi; A. Jaworski; M. Mądziel; G. Tesoriere	The Development of Strategies to Reduce Exhaust Emissions from Passenger Cars in Rzeszow City-Poland A Preliminary Assessment of the Results Produced by the Increase of E-Fleet	2021
25	U. Florek; P. Gil; R. Smusz; M. Szewczyk	Urządzenie do oczyszczania obiektów ruchomych, zwłaszcza do osuszania lub odladzania oraz sposób sterowania tym urządzeniem	2021
26	A. Jaworski	Odwzorowanie oporów ruchu samochodu podczas badań emisji zanieczyszczeń w spalinach na hamowni podwoziowej	2020
27	A. Jaworski; K. Lejda	Systemy i środki transportu: konstrukcja i badania: wybrane zagadnienia	2020
28	A. Jaworski; K. Lejda; M. Mądziel; D. Savostin-Kosiak	The Impact of Exhaust Emission from Combustion Engines on the Environment: Modelling of Vehicle Movement at Roundabouts	2020
29	A. Jaworski; K. Lew; P. Wojewoda	Wpływ oddziaływania buspasów na parametry ruchu środków transportu drogowego	2020
30	K. Balawender; A. Jaworski; D. Konieczny; H. Kuszewski; P. Woś	Wykrywanie spalania stukowego w silniku dwupaliwowym	2020
31	K. Balawender; M. Jakubowski; A. Jaworski; H. Kuszewski; K. Lejda; S. Siedlecka; A. Ustrzycki; E. Zielińska	Modeling of Unburned Hydrocarbon Emission in a Di Diesel Engine Using Neural Networks	2020
32	K. Balawender; M. Jakubowski; A. Jaworski; P. Szymczuk; A. Ustrzycki; P. Woś	Application of Variable Compression Ratio VCR Technology in Heavy-Duty Diesel Engine	2020
33	K. Balawender; M. Jakubowski; M. Jaremcio; A. Jaworski; H. Kuszewski; K. Lejda; K. Lew; M. Mądziel; A. Ustrzycki; P. Wojewoda	Analysis of Cold Start Emission from Light Duty Vehicles Fueled with Gasoline and LPG for Selected Ambient Temperatures	2020
34	K. Balawender; M. Jakubowski; M. Jaremcio; A. Jaworski; H. Kuszewski; K. Lejda; K. Lew; M. Mądziel; P. Woś	The Impact of Driving Resistances on the Emission of Exhaust Pollutants from Vehicles with the Spark Ignition Engine Fuelled by Petrol and LPG	2020
35	K. Balawender; M. Jaremcio; A. Jaworski; A. Krzemiński; H. Kuszewski; K. Lew; M. Mądziel; P. Woś	Realizacja cyklu jezdnego w badaniach emisji zanieczyszczeń na hamowni podwoziowej	2020
36	K. Balawender; S. Boichenko; A. Jaworski; H. Kuszewski; M. Mądziel; L. Pavliukh; D. Savostin-Kosiak	Assessment of CO2 emissions and energy consumption during stationary test of vehicle with SI engine powered by different fuels	2020
37	O. Ivanushko; A. Jaworski; A. Loboda; M. Mądziel; D. Savostin-Kosiak; M. Tsiuman	Establishing the regularities of correlation between ambient temperature and fuel consumption by city diesel buses	2020
38	R. Gałek; P. Gil; M. Szewczyk; F. Wolańczyk	Urządzenia energetyczne: laboratorium	2020
39	S. Boichenko; A. Jaworski; L. Pavliukh; S. Shamanskyi	Evaluation of the potential of commercial use of microalgae in the world and in Ukraine	2020
40	S. Boichenko; A. Jaworski; M. Mądziel; L. Pavliukh	Comparative assessment of CO2 emissions and fuel consumption in a stationary test of the passenger car running on various fuels	2020
41	S. Boichenko; A. Jaworski; N. Kalmykova; K. Lejda; O. Tarasiuk; O. Vovk	Hydrogen technologies and environmental safety of technosphere: the key points of recent tendencies	2020
42	A. Jaworski	Problematyka wyznaczania współczynników oporów ruchu samochodów do badań emisji zanieczyszczeń spalin w warunkach symulowanych na hamowni podwoziowej	2019
43	A. Jaworski; K. Lejda; J. Lubas; M. Mądziel	Comparison of exhaust emission from Euro 3 and Euro 6 motor vehicles fueled with petrol and LPG based real driving conditions	2019
44	A. Jaworski; K. Lejda; M. Mądziel	Creating an emission model based on portable emission measurement system for the purpose of a roundabout	2019
45	K. Balawender; A. Jaworski	Wpływ dodatku gazu HHO na wybrane parametry eksploatacyjne silnika o zi o małej pojemności	2019
46	U. Florek; P. Gil; R. Smusz; M. Szewczyk	Urządzenie do oczyszczania obiektów ruchomych, zwłaszcza do osuszania lub odladzania oraz sposób sterowania tym urządzeniem	2019