Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia: Zapoznanie z zagadnieniami bezpieczeństwa i ochrony systemów DCS i sieci przemysłowych.

Ogólne informacje o zajęciach: Moduł pozwala na zapoznanie się z zagadnieniami dotyczącymi bezpieczeństwa i ochrony komputerowych sieci przemysłowych i systemów sterowania.

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć

Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych

1	William Stallings, Lawrie Brown	Bezpieczeństwo systemów informatycznych. Zasady i praktyka.	Helion.	2019
2	Stamp M.	Information Security. Principles and Practice	Willey-Interscience, Hoboken.	2006
3	Liderman K.	Bezpieczeństwo Teleinformatyczne	Instytut Automatyki i Robotyki WAT, Warszawa.	2001
4	Anderson J.	Security Engineering. A Guide to Building Dependable Distributed Systems	Wiley Publishing Inc., Indianapolis.	2008
5	Maiwald E.	Bezpieczeństwo w sieci: kurs podstawowy	EDITION 2000, Kraków.	2001
6	Schneier Bruce	Kryptografia dla praktyków	Wydawnictwo Naukowo Techniczne.	2002
7	Stallings William	Ochrona danych w sieci i intersieci	Wydawnictwo Naukowo Techniczne.	1997
8	W. Stallings	"Kryptografia i bezpieczeństwo sieci komputerowych. Matematyka szyfrów i techniki kryptografii"	Helion.	2011
9	Ackerman P.	Industrial Cybersecurity	Packt, Birmingham-Mumbai.	2017
10	Mystkowski A.	Sieci przemysłowe Profibus DP i Profinet IO	Białystok.	2012

Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych

1	ABB	Dokumentacja techniczna systemu ABB Freelance/Control Builder	.	2016
2	Wonderware	Dokumentacja techniczna pakietu Factory Suite, InTouch	.	2016
3	Norma	PN-EN 61131-3	Sterowniki Programowalne: języki programowania.
4	Dokumentacja on-line	Help pakietów	Wonderware Intouch, ABB Control Bulder.
5	Pozycje ww. 1-10		.

Literatura do samodzielnego studiowania

1

Whitman M., Mattord H.

Principles of Information Security

CENGAGE Learning, Boston.

2017

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy/umiejętności/kompetencji społecznych

Wymagania formalne: Rejestracja na 2. semestr studiów.

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy: Podstawowa wiedza z zakresu informatyki, matematyki dyskretnej, sieci komputerowych.

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności: Umiejętność korzystania ze środowisk programistycznych i konfiguracyjnych.

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych: Umiejętność pracy w zespole

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK	Student, który zaliczył zajęcia	Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia	Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia	Związki z KEK	Związki z PRK
01	Ma podstawową wiedzę z zakresu: zagrożeń i sposobów ochrony w rozproszonych systemach sterowania.	wykład	test pisemny/odpowiedź ustna	K_W02+ K_W04+	P7S_WG
02	Zna zagadnienia z zakresu bezpieczeństwa i ochrony komputerowych sieci przemysłowych.	wykład, projekt	test pisemny, raport pisemny, prezentacja projektu/odpowiedź ustna	K_U08++ K_K01+++	P7S_KK P7S_UW
03	Projektuje, konfiguruje, programuje i uruchamia systemy bezpiecznościowe w rozproszonych systemach sterowania i sieciach przemysłowych.	projekt	raport pisemny, prezentacja projektu/odpowiedź ustna	K_U01+ K_K03++	P7S_KO P7S_UW

Uwaga: W zależności od sytuacji epidemicznej, jeżeli nie będzie możliwości weryfikacji osiągniętych efektów uczenia się określonych w programie studiów w sposób stacjonarny w szczególności zaliczenia i egzaminy kończące określone zajęcia będą mogły się odbywać przy użyciu środków komunikacji elektronicznej (w sposób zdalny).

Treści kształcenia dla zajęć

Sem.	TK	Treści kształcenia	Realizowane na	MEK
2	TK01	Wprowadzenie do bezpieczeństwa systemów. Systemy ICS, SCADA, DCS.	W	MEK01
2	TK02	Bezpieczeństwo i ochrona systemów ICS. Integralność, poufność, wiarygodnosć i dostępność danych w systemach DCS.	W, P	MEK01
2	TK03	Zagrożenia bezpieczeństwa rozproszonych systemów sterowania.	W	MEK01
2	TK04	Przemysłowe sieci komputerowe. Bezpieczeństwo i ochrona sieci polowych.	W	MEK02
2	TK05	Protokoły sieci przemysłowych. Determinizm czasowy. Metody i mechanizmy dostępu do medium.	W	MEK02
2	TK06	Diagnostyka i niezawodność systemów. Układy dozorująco-terapeutyczne. Diagnozowanie komunikacji i systemów sterowania.	W, P	MEK01 MEK02 MEK03
2	TK07	Alarmowanie w systemach DCS i SCADA.	W, P	MEK03

Nakład pracy studenta

Forma zajęć	Praca przed zajęciami	Udział w zajęciach	Praca po zajęciach
Wykład (sem. 2)	Przygotowanie do kolokwium: 4.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 10.00 godz./sem.	Uzupełnienie/studiowanie notatek: 5.00 godz./sem. Studiowanie zalecanej literatury: 15.00 godz./sem.
Projekt/Seminarium (sem. 2)	Przygotowanie do zajęć projektowych/seminaryjnych: 30.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 10.00 godz./sem..	Wykonanie projektu/dokumentacji/raportu: 14.00 godz./sem. Przygotowanie do prezentacji: 2.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 2)
Zaliczenie (sem. 2)

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć	Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład	Test i/lub odpowiedź ustna.
Projekt/Seminarium	Raport i prezentacja projektu.
Ocena końcowa	Średnia ważona (wykład, projekt).

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi: tak

1	D. Mazurkiewicz; G. Piecuch; P. Sobecki; T. Żabiński	Virtual tomography as a novel method for segmenting machining process phases with the use of machine learning-supported measurement	2024
2	M. Bednarek	Diagnozowanie komunikacji między stacjami procesowymi rozproszonego systemu sterowania	2024
3	A. Bożek; D. Rzońca	Communication Time Optimization of Register-Based Data Transfer	2023
4	G. Dec; D. Mazur; D. Rzońca	Urządzenie zabezpieczające powierzchnie płaskie, zwłaszcza powierzchnie paneli fotowoltaicznych	2023
5	M. Bednarek; T. Dąbrowski; W. Olchowik; A. Rosiński	Application of the Energy Efficiency Mathematical Model to Diagnose Photovoltaic Micro-Systems	2023
6	M. Bednarek; T. Dąbrowski; W. Olchowik; A. Rosiński	Engineering Application of a Product Quality Testing Method within the SCADA System Operator Education Quality Assessment Process	2023
7	M. Bolanowski; A. Paszkiewicz; G. Piecuch; D. Rączka; M. Salach; T. Żabiński	Estimation of Tool Life in the Milling Process—Testing Regression Models	2023
8	M. Bolanowski; A. Paszkiewicz; G. Piecuch; M. Salach; K. Tomecki; T. Żabiński	System Architecture for Diagnostics and Supervision of Industrial Equipment and Processes in an IoE Device Environment	2023
9	A. Bożek; T. Rak; D. Rzońca	Timed Colored Petri Net-Based Event Generators for Web Systems Simulation	2022
10	D. Rzońca	Przyspieszenie wymiany danych w protokole Modbus między PLC a HMI wykorzystującymi pakiet inżynierski CPDev	2022
11	E. Kozłowski; D. Mazurkiewicz; J. Sęp; T. Żabiński	The Use of Principal Component Analysis and Logistic Regression for Cutter State Identification	2022
12	K. Antosz; E. Kozłowski; D. Mazurkiewicz; J. Sęp; T. Żabiński	Machine Multi-sensor System and Signal Processing for Determining Cutting Tools Service Life	2022
13	K. Antosz; E. Kozłowski; D. Mazurkiewicz; J. Sęp; T. Żabiński	Machining Process Time Series Data Analysis with a Decision Support Tool	2022
14	K. Antosz; E. Kozłowski; J. Sęp; T. Żabiński	The use of random forests to support the decision-making process for sustainable manufacturing	2022
15	M. Bednarek	Diagnozowanie komunikacji między elementami rozproszonego systemu sterowania	2022
16	M. Bednarek; T. Dąbrowski	Analiza niezawodności efektu procesu kształcenia operatorów systemów SCADA	2022
17	M. Bednarek; T. Dąbrowski	Diagnozowanie statystyczne pary antropotechnicznej	2022
18	M. Bednarek; T. Dąbrowski	Odporność obiektu w kontekście trójwarstwowego modelu procesu eksploatacji	2022
19	R. Amadio; A. Carreras-Coch; D. Mazzei; J. Merino; J. Navarro; J. Sęp; D. Stadnicka; C. Stylios; M. Tyrovolas; T. Żabiński	Industrial Needs in the Fields of Artificial Intelligence, Internet of Things and Edge Computing	2022
20	G. Dec; A. Majka; T. Rogalski; D. Rzońca; S. Samolej	Regular graph-based free route flight planning approach	2021
21	J. Kluska; T. Mączka; T. Żabiński	Applications of Computational Intelligence Methods for Control and Diagnostics	2021
22	K. Antosz; E. Kozłowski; D. Mazurkiewicz; J. Sęp; T. Żabiński	Integrating advanced measurement and signal processing for reliability decision-making	2021
23	L. Gniewek; Z. Hajduk; J. Kluska; T. Żabiński	FPGA-Embedded Anomaly Detection System for Milling Process	2021
24	M. Bednarek; T. Dąbrowski	Bezpieczeństwo i niezawodność zdalnego diagnozowania operatora	2021
25	T. Rak; D. Rzońca	Recommendations for Using QPN Formalism for Preparation of Incoming Request Stream Generator in Modeled System	2021
26	D. Rzońca	Editorial Board Member of \"Applied System Innovation\" journal (MDPI)	2020
27	D. Rzońca	Poprawa wydajności komunikacji sterownika przemysłowego z panelem operatorskim HMI w środowisku inżynierskim CPDev	2020
28	D. Rzońca; J. Sadolewski; A. Stec; Z. Świder; B. Trybus; L. Trybus	Implementacja środowiska inżynierskiego na przykładzie pakietu CPDev	2020
29	D. Rzońca; J. Sadolewski; A. Stec; Z. Świder; B. Trybus; L. Trybus	Ship Autopilot Software – A Case Study	2020
30	E. Kozłowski; D. Mazurkiewicz; S. Prucnal; J. Sęp; T. Żabiński	Machining sensor data management for operation-level predictive model	2020
31	J. Kluska; M. Kusy; R. Zajdel; T. Żabiński	Fusion of Feature Selection Methods for Improving Model Accuracy in the Milling Process Data Classification Problem	2020
32	J. Kluska; M. Kusy; R. Zajdel; T. Żabiński	Weighted Feature Selection Method for Improving Decisions in Milling Process Diagnosis	2020
33	J. Kluska; T. Mączka; T. Żabiński	Zastosowania metod inteligencji obliczeniowej do sterowania i diagnostyki	2020
34	J. Kluska; T. Żabiński	PID-Like Adaptive Fuzzy Controller Design Based on Absolute Stability Criterion	2020
35	M. Bednarek; T. Dąbrowski	Alternative Method of Diagnosing CAN Communication	2020
36	M. Bednarek; T. Dąbrowski	Selected tools increasing human reliability in the antropotechnical system	2020
37	M. Hadław; T. Żabiński	A new perspective for the application of the activity based costing method in manufacturing companies using MES class systems	2020
38	D. Nowak; T. Rogalski; D. Rzońca; S. Samolej; Ł. Wałek	Control System for Aircraft Take-off and Landing Based on Modified PID controllers	2019
39	D. Rzońca; J. Sadolewski; A. Stec; Z. Świder; B. Trybus; L. Trybus	Aneks 5 z dnia 25.04.2019 do Umowy nr NE/01/2012 o współpracy nad rozwojem oprogramowania zawartej w dniu 28.02.2012 ( do umowy licencyjnej na CPDev z Praxis)	2019
40	D. Rzońca; J. Sadolewski; A. Stec; Z. Świder; B. Trybus; L. Trybus	Agreement no. NR-644-5/2019 on cooperation in software development, concluded on December 3, 2019	2019
41	D. Rzońca; J. Sadolewski; A. Stec; Z. Świder; B. Trybus; L. Trybus	Developing a Multiplatform Control Environment	2019
42	E. Kozłowski; D. Mazurkiewicz; S. Prucnal; J. Sęp; T. Żabiński	Assessment model of cutting tool condition for real-time supervision system	2019
43	E. Kozłowski; D. Mazurkiewicz; T. Żabiński	Identyfikacja stopnia zużycia frezu na podstawie analizy sygnału akustycznego	2019
44	G. Dec; D. Mazur; D. Rzońca	Urządzenie zabezpieczające powierzchnie płaskie, zwłaszcza powierzchnie paneli fotowoltaicznych	2019
45	G. Piecuch; S. Prucnal; T. Żabiński; R. Żyła	Milling process diagnosis using computational intelligence methods	2019
46	J. Kluska; M. Madera ; T. Mączka; J. Sęp; T. Żabiński	Condition monitoring in Industry 4.0 production systems - the idea of computational intelligence methods application	2019
47	M. Bednarek; T. Dąbrowski	Układ dozorująco-terapeutyczny systemu transmisji danych w sieci przemysłowej	2019
48	M. Bednarek; T. Dąbrowski	Wybrane aspekty diagnozowania komunikacji w sieciach przemysłowych	2019
49	M. Bednarek; T. Dąbrowski; W. Olchowik	Selected practical aspect of communication diagnosis in the industrial network	2019
50	M. Jamro; D. Rzońca	SysML-based Optimization of Global Variables Arrangement for Visualization in Distributed Control Systems Oriented Towards Communication Performance	2019
51	M. Madera ; G. Piecuch; T. Żabiński	Diagnostics of welding process based on thermovision images using convolutional neural network	2019
52	W. Rząsa; D. Rzońca	Sposób detekcji i analizy wsadu pralki automatycznej oraz urządzenie do realizacji tego sposobu	2019