Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia: Studenci poznają: podstawowe pojęcia etyczne, niektóre teorie / koncepcje filozoficzne z zakresu etyki (np.: Romana Ingardena, Józefa Tischnera i innych), zasady etyki zawodu architekta wynikające z przyjętych standardów zawodowych, wybrane przykłady konfliktów etycznych w praktyce zawodowej architekta i urbanisty oraz zdobywają umiejętność analitycznego myślenia na temat zagadnień związanych z etyką pracy zawodowej architekta w społecznych i ekonomicznych uwarunkowaniach gospodarki wolnorynkowej oraz towarzyszących temu problemów etycznych. Ćwiczą umiejętność myślenia abstrakcyjnego z zakresu praktycznych problemów etycznych, z jakimi zmierz się architekt w swojej pracy zawodowej oraz umiejętność interpretacji zachowań architekta postawionego w sytuacji konfliktów moralnych. Studenci potrafią przeanalizować dany projekt architektoniczno-urbanistyczny pod kątem różnych kategorii wartości etycznych, jakie podlegać mogą zmianom w wyniku realizacji tego projektu; potrafią zidentyfikować różne interesy poszczególnych podmiotów uczestniczących w procesie podejmowania decyzji dotyczących danego projektu architektonicznego i urbanistycznego. W szczególności, potrafią zidentyfikować moralne aspekty zmian dotyczących tzw. wartości wysoko cenionych o których mowa w stosownych przepisach prawa dotyczących architektury i urbanistyki. Potrafią również wskazać na związki między wartościami etycznymi i estetycznymi w przypadku działalności architektonicznej i urbanistycznej. Studenci zapoznają się z podstawowymi zagadnieniami ochrony własności intelektualnej: jej podstawami prawnymi, przedmiotem prawa autorskiego oraz sytuacjami, w których – najczęściej – dochodzi do naruszeń tego prawa w odniesieniu do dzieła / utworu architektonicznego. W szczególności potrafią rozróżnić prawa osobiste i majątkowe do utworu architektonicznego. Potrafią też przeanalizować – na konkretnych przykładach – zaczerpniętych z praktyki zawodowej – sytuację prawną architekta w tym zakresie i jej tło moralne.

Ogólne informacje o zajęciach: Podstawowe zagadnienia etyczne i prawno-administracyjne dotyczące działalności zawodowej architektów i ich wpływ na kształtowanie sylwetki / osobowości zawodowej architektów. Rola świadomości etycznej / wrażliwości moralnej oraz poczucia odpowiedzialności w systematycznym i ciągłym kształceniu postawy architekta w świetle faktu iż jest to zawód zaufania publicznego.

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć

Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych

1	Kodeks etyki zawodowej architektów,	Załącznik do Uchwały 01 III Sprawozdawczego Krajowego Zjazdu Izby Architektów podjętej w dniu 18 czerwca 2005, Warszawa	.	2005
2	Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych		.
3	Tischner, J	O człowieku. Wybór pism filozoficznych	Zakład Narodowy Im. Ossolińskich – Wydawnictwo, Wrocław, Warszawa.	2003
4	Ingarden R.	Wykłady z etyki	PWN, Warszawa.	1989
5	Ingarden R.	Przeżycie, dzieło, wartość	Wydawnictwo Literackie, Kraków.	1966
6	Kucza-Kuczyński K	Dylemat odpowiedzialności w nauce o architekturze wobec twórczości w architekturze	[w:] Gzell Sł. (pod redakcją), Architektura, urbanistyka, nauka, Wydawnictwo naukowe PWN.	2019
7	Kucza-Kuczyński K.	Zawód architekt. O etyce zawodowej i moralności architektury	Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa.	2007
8	Hartman J, Woleński J	Wiedza o etyce	PWN .	2009
9	Tatarkiewicz W	Historia Filozofii	PWN, Warszawa.	2005
10	Lisak M	Elementy etyki w zawodzie architekta	Wyd. PK.	2006
11	Stróżewski W	Dialektyka twórczości	Znak, Kraków.	2007
12	Georg D. Chryssides, John H. Kaler	Wprowadzenie do etyki biznesu	Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa.	1999
13	Mac Intyre A	Krótka historia etyki przeł. A. Chmielewski	PWN, Warszawa.	1995
14	Jackson J	Biznes i moralność	Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości, Wydawn. Naukowe PWN, Warszawa.	1999
15	Andrzejuk A (red.)	Zagadnienia etyki zawodowej	Novo, Warszawa.	1998
16	Zwoliński A.	Owoc pracy: zarys etyki życia gospodarczego	Gotów, Kraków.	2000
17	Załucki M (red.)	Prawo własności intelektualnej. Repetytorium	Difin, Wydanie II, Warszawa.	2010
18	Zuziak Z. K	Wstęp do nowej filozofii urbanistyki	Teka Komisji Urbanistyki i Architektury, PAN Oddział w Krakowie, (w druku).	2020
19	Drzeżdżon W.	Etyczne aspekty pracy zawodowej. Wybrane zagadnienia, [w:] Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość, 10, 21-35	Biblioteka Nauki: http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.desklight-81107d5e-2fc0-409b-b197-12c8f760a68e.	2013

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy/umiejętności/kompetencji społecznych

Wymagania formalne: Bycie studentem Politechniki Rzeszowskiej

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy: Student posiada wiedzę w zakresie: podstawowych pojęć etycznych, dziejów i genezy systemów etycznych, zagadnień etycznych dot. wolnego rynku, podstaw prawnych i przedmiotu prawa autorskiego.

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności: Posiada umiejętność myślenia abstrakcyjnego i interpretacjj postępowania moralnego zwłaszcza dot. etyki związanej z działalnością zawodową.

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych: Ma świadomość roli i niezbędności postępowań etycznych zwłaszcza w odniesieniu do działalności zawodowej.

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK	Student, który zaliczył zajęcia	Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia	Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia	Związki z KEK	Związki z PRK
01	B.W1. Zna i rozumie zaawansowaną teorię architektury i urbanistyki przydatną do formułowania i rozwiązywania złożonych zadań z zakresu projektowania architektonicznego i urbanistycznego oraz planowania przestrzennego, a także trendy rozwojowe i aktualne kierunki w projektowaniu architektonicznym i urbanistycznym	wykład, ćwiczenia problemowe	esej	K_W06+++ K_W07+++ K_W10+++	P7S_WG P7S_WK
02	B.W2. Zna i rozumie historię architektury i urbanistyki, architekturę współczesną, ochronę dziedzictwa w zakresie niezbędnym w twórczości architektonicznej, urbanistycznej i planistycznej	wykład, ćwiczenia problemowe	esej	K_W10+++ K_W13+++	P7S_WK
03	B.W3. Zna i rozumie rolę i znaczenie środowiska przyrodniczego w projektowaniu architektonicznym, urbanistycznym i planowaniu przestrzennym oraz potrzebę kształtowania ładu przestrzennego, zrównoważonego rozwoju, oraz tematykę zagrożenia środowiska i krajobrazu kulturowego	wykład, ćwiczenia problemowe	esej	K_W07+++	P7S_WG P7S_WK
04	B.W4. Zna i rozumie zagadnienia powiązane z projektowaniem architektonicznym, urbanistycznym i planowaniem przestrzennym, takie jak infrastruktura techniczna, komunikacja, środowisko przyrodnicze, architektura krajobrazu, uwarunkowania ekonomiczne, prawne i społeczne – niezbędne do rozumienia społecznych, ekonomicznych, ekologicznych, przyrodniczych, historycznych, kulturowych, prawnych i innych pozatechnicznych uwarunkowań działalności inżynierskiej oraz dostrzega potrzebę ich uwzględniania w projektowaniu architektonicznym, urbanistycznym, ruralistycznym i planowaniu przestrzennym	wykład, ćwiczenia problemowe	esej	K_W10+++	P7S_WK
05	B.W6. Zna i rozumie przepisy techniczno-budowlane	wykład, ćwiczenia problemowe	esej	K_W06+++	P7S_WG P7S_WK
06	B.W7. Zna i rozumie teoretyczne podstawy rozumowania naukowego i prowadzenia badań w zakresie przydatnym do realizacji skomplikowanych zadań projektowych, a także interpretacji opracowań naukowych w dyscyplinie naukowej – architektura i urbanistyka	wykład, ćwiczenia problemowe	esej	K_W10+++	P7S_WK
07	B.W9. Zna i rozumie podstawowe zasady etyki zawodu architekta i pojęcia z zakresu ochrony własności intelektualnej	wykład, ćwiczenia problemowe	esej	K_W13+++	P7S_WK
08	B.U1. Potrafi integrować zaawansowaną wiedzę z zakresu różnych obszarów nauki, w tym historii, historii architektury, historii sztuki i ochrony dóbr kultury, gospodarki przestrzennej podczas rozwiązywania złożonych zadań inżynierskich	wykład, ćwiczenia problemowe	esej	K_U01+++	P7S_UK P7S_UW
09	B.U2. Potrafi dostrzegać znaczenie pozatechnicznych aspektów i skutków działalności projektowej architekta, w tym jej wpływu na środowisko kulturowe i przyrodnicze, oraz brać odpowiedzialność za podejmowane decyzje techniczne w środowisku i za przekazanie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego następnym pokoleniom	wykład, ćwiczenia problemowe	esej	K_U01+++	P7S_UK P7S_UW
10	B.U3. Potrafi dostrzegać aspekty systemowe i pozatechniczne, w tym środowiskowe, kulturowe, plastyczne, ekonomiczne i prawne w procesie projektowania architektonicznego, urbanistycznego i planistycznego o dużym stopniu złożoności	wykład, ćwiczenia problemowe	esej	K_U01++	P7S_UK P7S_UW
11	B.U4. Potrafi formułować wypowiedzi o charakterze analizy krytycznej z zakresu architektury, a także przedstawiać i syntetycznie opisywać podstawy ideowe projektu w oparciu o przyjęte założenia	wykład, ćwiczenia problemowe	esej	K_U01+++	P7S_UK P7S_UW
12	B.U8. Potrafi odpowiednio stosować normy i reguły zawodowe i etyczne oraz przepisy prawa w zakresie projektowania architektonicznego, urbanistycznego i planowania przestrzennego	wykład, ćwiczenia problemowe	esej	K_U01+++	P7S_UK P7S_UW
13	B.S1. Jest gotów do formułowania i przekazywania społeczeństwu informacji i opinii dotyczących osiągnięć architektury i urbanistyki, ich skomplikowanych uwarunkowań oraz innych aspektów działalności architekta	wykład, ćwiczenia problemowe	esej	K_K01+++ K_K02++ K_K03+++	P7S_KO P7S_KR
14	B.S2. Jest gotów do rzetelnej samooceny, formułowania konstruktywnej krytyki dotyczącej działań architektonicznych i urbanistycznych, jak i przyjmowania krytyki prezentowanych przez siebie rozwiązań, ustosunkowywania się do krytyki w sposób jasny i rzeczowy, także przy użyciu argumentów odwołujących się do dostępnego dorobku w dyscyplinie naukowej, oraz twórczego i konstruktywnego wykorzystania krytyki	wykład, ćwiczenia problemowe	esej	K_K01+++ K_K02+++	P7S_KO P7S_KR

Uwaga: W zależności od sytuacji epidemicznej, jeżeli nie będzie możliwości weryfikacji osiągniętych efektów uczenia się określonych w programie studiów w sposób stacjonarny w szczególności zaliczenia i egzaminy kończące określone zajęcia będą mogły się odbywać przy użyciu środków komunikacji elektronicznej (w sposób zdalny).

Treści kształcenia dla zajęć

Sem.	TK	Treści kształcenia	Realizowane na	MEK
1	TK01	Wprowadzenie: 1. Warunki zaliczenia i kryteria oceny 2. Formuła zajęć interaktywna (wykłady wprowadzające, prezentacje; dyskusja) 3. Wytyczne do referatów (analizy 4. Założenia kursu: 5. Cel i zadania kursu; ważne pytania; 6. Ogólna charakterystyka przedmiotu problemy teoretyczne i praktyczne 7. Pojęcia podstawowe (odpowiedzialność, wartości etyczne, podstawowe pojęcia etyki oraz pojęcia stosowane w KEZA i Ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych	W01-W02	MEK01 MEK07 MEK08 MEK12 MEK13
1	TK02	Sytuacje problemowe w praktyce architektonicznej dotyczące zagadnień etycznych. Pojęcie sytuacji problemowej / konfliktowej (konflikty interesów i konflikty między wartościami związanymi z procesem tworzenia dzieła architektonicznego i życiem obiektu (obiektów) będącego (będących) efektem procesu twórczego; Uczestnicy / strony / podmioty procesu decyzyjnego : właściciele/ klienci, użytkownicy, urzędnicy, mediatorzy, podmioty procesów sądowych (cywilnych wzgl. karnych); Kategorie problemów i konfliktów oraz tryby / procedury ich rozwiązywania / zarządzania (negocjacje, mediacje, arbitraż, proces sądowy itp.)	W03-W04	MEK01 MEK03 MEK05 MEK06 MEK07 MEK09 MEK12 MEK14
1	TK03	Wybrane zagadnienia teoretyczne / filozoficzne etyki: podstawowe pojęcia, podejścia, teorie, zasady / koncepcje filozoficzne: (przegląd niektórych podejść / interpretacji filozoficznej problematyki odnoszące się do etyki; Etyka: podstawowe pojęcia, podejścia, teorie, zasady / koncepcje filozoficzne: 1. Rozumienie etyki, systemy etyczne 2. Niektóre idee etyczne wg. klasyków filozofii i przedstawicieli filozofii europejskiej (Sokrates, Platon, Immanuel Kant, Edmund Husserl, Max Scheler, N. Hartmann, Emanuel Levinas) ze szczególnym podkreśleniem wkładu polskiej myśli filozoficznej w rozwój etyki i filozofii kultury: Florian Znaniecki (1882 1950), Tadeusz Kotarbiński (1886 1981), Roman Ingarden (1893 1970), Józef Tischner (1931 2000)	W05-W06	MEK01 MEK02 MEK03 MEK04 MEK07 MEK12
1	TK04	Pojęcie wartości etycznej; kategorie wartości w etyce i praktyce zawodowej architektów; problemy filozoficzne i praktyczne związane z etyką zawodu architekta; Etyka i estetyka zagadnienia etyczne w procesie twórczym; Ochrona wartości; tło ekologiczne i społeczne; Wartości a doktryna zrównoważonego rozwoju; Wartości a ochrona dziedzictwa kulturowego	W07-W08	MEK07 MEK10 MEK13 MEK14
1	TK05	Analiza treści Kodeksu etyki zawodowej architektów: Zasada 1 zobowiązania ogólne (6 reguł); Zasada 2 zobowiązania wobec społeczeństwa (7 reguł); Zasada 3 zobowiązania wobec klientów (14 reguł); Zasada 4 zobowiązania wobec zawodu (16 reguł)	W09-W10	MEK01 MEK03 MEK05 MEK07 MEK08 MEK12
1	TK06	Rodzaje praw autorskich (autorskie prawa osobiste i autorskie prawa majątkowe)	W11	MEK07 MEK11 MEK12
1	TK07	Utwór architektoniczny (dyskusja nad interpretacją pojęcia); „Czy szkic na serwetce to już utwór architektoniczny?	W12	MEK05 MEK11
1	TK08	Analiza wybranych problemów praktycznych dotyczących etyki zawodu architekta i ochrony własności intelektualnej	W13	MEK04 MEK07 MEK12 MEK14
1	TK09	Problemy procesu tworzenia dzieła architektonicznego; Typy konfliktów etycznych dotyczących procesu projektowania i innych faz procesu inwestycyjnego w budownictwie; Przedmiot prawa autorskiego; Zagadnienie utworu architektonicznego; Autorskie prawa osobiste, autorskie prawa majątkowe do utworu; Przypadki naruszenia praw autorskich	W14-W15	MEK05 MEK07 MEK10 MEK11
1	TK10	Niektóre zagadnienia proponowane (do wyboru) jako temat referatów opracowanych – w ramach ćwiczeń – w zespołach autorskich: 1. Równoważenie struktury użytkowania jako zagadnienie etyczne w projektach architektoniczno-urbanistycznych; 2. Etyczne problemy związane z projektami architektoniczno-urbanistycznymi inwestycji budowlanych lokalizowanych w obszarach wrażliwych ekologicznie; 3. Kryteria etyczne rozstrzygania konfliktów generowanych zmianami w zagospodarowaniu przestrzennym oraz oceny zachowań architekta w takich sytuacjach; 4. Problemy etyki zawodu architekta w procesie podejmowania decyzji projektowych dotyczących inwestycji budowlanych lokalizowanych w rejonach o szczególnych wymaganiach w zakresie ochrony środowiska; 5. Wprowadzanie przez architekta niekorzystnych zmian w projekcie pod naciskiem inwestora – ocena zachowań w kontekście ustaleń / reguł określonych w Kodeksie Etyki Zawodowej Architektów (KEZA); 6. Ocena zachowań architekta pod kątem kryteriów etycznych w sytuacjach podejmowania / prowadzenia projektów skutkujących nadmiernym zabudowaniem terenów zielonych w mieście; 7. Analiza sytuacji konfliktowych między architektem i inwestorem pod kątem zasad i kryteriów określonych w Kodeksie Etyki Zawodowej Architektów; 8. Konflikt między interesem inwestora a dobrem publicznym oraz interesem społeczności lokalnej – zagadnienia etyczne; 9. Uwzględnienie zieleni w projektach – jako zagadnienie etyki zawodowej architekta; 10. Odpowiedzialność etyczna architekta w dziedzinie ochrony wartości materialnego dziedzictwa kulturowego w Polsce – problemy ogólne oraz analiza zachowań w wybranych przypadkach; 11. Projektowanie w kontekście zabytkowym – zagadnienia etyczne; 12. Etyczność architekta przy modernizacji obiektów materialnego dziedzictwa kulturowego; 13. Problem plagiatu w architekturze – przykłady sytuacji problemowych i ocena prawidłowości / nieprawidłowości zachowań w procesach decyzyjnych dotyczących takiej sytuacji; 14. Problem niewypłacalności inwestorów w stosunku do architektów – ocena sytuacji w kontekście reguł / zasad opisanych w Kodeksie Etyki Zawodowej Architektów oraz innych regulacji prawnych; 15. Kwestia zaniżania wynagrodzeń w zawodzie architekta w kontekście ustaleń KEZA; 16. Partycypacja społeczeństwa w procesie projektowania jako zagadnienie etyczne; 17. Konflikty interesów między architektami i ocena postaw etycznych w takich sytuacjach; 18. Odpowiedzialność społeczna jako kryterium etyczne oceny projektu architektonicznego; 19. Konflikt inwestora z architektem na tle praw autorskich	C01-C015	MEK01 MEK02 MEK04 MEK05 MEK08 MEK09 MEK10 MEK12 MEK13 MEK14

Nakład pracy studenta

Forma zajęć	Praca przed zajęciami	Udział w zajęciach	Praca po zajęciach
Wykład (sem. 1)		Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.
Ćwiczenia/Lektorat (sem. 1)		Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 1)
Zaliczenie (sem. 1)

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć	Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład	Warunki zaliczenia: 1.Obecność na wykładach (listy obecności w MT) 2. Aktywne uczestniczenie w dyskusji 3. Prezentacja wybranych referatów (w grupach 3 os.)
Ćwiczenia/Lektorat	Zaliczenie pracy pisemnej / referatu opracowanego w grupach 3 osobowych
Ocena końcowa	ocena referatu (średnia arytmetyczna z ocen cząstkowych)

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi: tak

1	Z. Zuziak	Idea piękna i architektura miasta. O estetyce formy miejskiej i etyce rozwoju	2021
2	Z. Zuziak	Jego świat był estetyczny – niedokończone rozmowy	2021
3	Z. Zuziak	Śródmieście a policentryczność	2020
4	Z. Zuziak	Wstęp do nowej filozofii urbanistyki	2020
5	M. Gosztyła; M. Janda; E. Jaracz; T. Jaworski; J. Malczewska; A. Martyka; A. Mikrut; M. Szarata; Z. Zuziak	Węzły i Korytarze Rozwoju Funkcji Metropolitalnych Rzeszowa	2019
6	Z. Zuziak	Naukowe oblicze urbanistyki	2019