Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia: Uzyskanie podstawowej wiedzy oraz umiejętności dotyczących problemów związanych z zanieczyszczeniami chemicznymi środowiska (hydrosfery, atmosfery, litosfery).

Ogólne informacje o zajęciach: Przedmiot „Chemia Środowiska” przybliża wiedzę o otaczającym nas środowisku. W ramach przedmiotu omawiana jest budowa chemiczna powietrza, wód i lądu, oraz procesy fizykochemiczne i chemiczne przebiegające w tych obszarach. Przekazywane są również informacje dotyczące zmian zachodzących w środowisku, które wywołane są czynnikami o charakterze antropogenicznym.

Materiały dydaktyczne: Instrukcje do ćwiczeń laboratoryjnych.

Inne: Obowiązujące Rozporządzenia i Normy.

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć

Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych

1	Gomółka E. Szaynok A.	Chemia wody i powietrza.	Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław.	1997.
2	Kociołek-Balawejder E., Stanisławska E.	Chemia środowiska.	Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.	2012.
3	O’Neill P.	Chemia środowiska.	Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa – Wrocław.	1998.
4	Andrews J. E., Brimblecombe P., Jiclells T. D., Liss P.S.	Wprowadzenie do chemii środowiska.	Wydawnictwo Naukowo - Techniczne, Warszawa.	2000.

Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych

1	Praca zbiorowa pod red. Buszewski B.i Kosobucki P.	Fizykochemiczne metody analizy w chemii środowiska. Ćwiczenia laboratoryjne z ochrony wód i gleb.	Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaj Kopernika, Toruń.	2003
2	Praca zbiorowa pod red. Gadzała-Kopciuch R. i . Buszewski B.	Fizykochemiczne metody analizy w chemii środowiska. Ćwiczenia laboratoryjne z analityki i kontroli w	Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaj Kopernika, Toruń.	2003.
3	Kociołek-Balawejder E., Stanisławska E.	Materiały do ćwiczeń laboratoryjnych z chemii środowiska.	Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław.	2012.

Literatura do samodzielnego studiowania

1

van Loon G. W., Duffy S. J.

Chemia środowiska.

Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.

2007.

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy/umiejętności/kompetencji społecznych

Wymagania formalne: Rejestracja studenta na 1 semestr studiów II stopnia o kierunku Inżynieria Środowiska.

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy: Posiadanie podstawowej wiedzy z zakresu chemii ogólnej, nieorganicznej i organicznej.

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności: Umiejętność samodzielnego przyswajania wiedzy.

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych: Umiejętność pracy w zespołach 2-3 osobowych.

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK	Student, który zaliczył zajęcia	Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia	Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia	Związki z KEK	Związki z PRK
01	Posiada podstawową wiedzę na temat składu chemicznego atmosfery, hydrosfery i litosfery. Zna procesy fizykochemiczne zachodzące w tych sferach środowiska.	wykład, laboratorium	zaliczenie cz. pisemna	K_W01++	P7S_WG
02	Posiada podstawową wiedzę na temat rodzajów zanieczyszczeń środowiska związanych z zakłóceniem równowagi środowiskowej poprzez działalność człowieka.	wykład	zaliczenie cz. pisemna	K_W01++	P7S_WG
03	Posiada umiejętność analizy chemicznej wybranych wskaźników zanieczyszczenia środowiska.	laboratorium	zaliczenie cz. praktyczna, raport pisemny	K_U08++ K_U09++	P7S_UO P7S_UW
04	Potrafi pracować w zespole i ma świadomość odpowiedzialności za wspólnie realizowane ćwiczenia oraz bezpieczeństwo własne i pozostałych osób w grupie.	laboratorium	obserwacja wykonawstwa	K_K01+++	P7S_UO

Uwaga: W zależności od sytuacji epidemicznej, jeżeli nie będzie możliwości weryfikacji osiągniętych efektów uczenia się określonych w programie studiów w sposób stacjonarny w szczególności zaliczenia i egzaminy kończące określone zajęcia będą mogły się odbywać przy użyciu środków komunikacji elektronicznej (w sposób zdalny).

Treści kształcenia dla zajęć

Sem.	TK	Treści kształcenia	Realizowane na	MEK
1	TK01	Atmosfera ziemska, charakterystyka atmosfery, wilgotność i skład powietrza, gazy występujące w troposferze. Klasyfikacja zanieczyszczeń powietrza. Rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń w atmosferze. Pierwotne zanieczyszczenia powietrza: tlenek węgla, ditlenek siarki, tlenki azotu NOx, lotne związki organiczne, pyły. Procesy fizykochemiczne w przemianie zanieczyszczeń atmosferycznych. Skutki uwalniania zanieczyszczeń do atmosfery ziemskiej: smog klasyczny i fotochemiczny, kwaśne deszcze, efekt cieplarniany i gazy cieplarniane: ditlenek węgla, metan, ozon, tlenek azotu(I), chlorofluorowęglowodory.	W01, W02	MEK01 MEK02
1	TK02	Klasyfikacja wód naturalnych i ich charakterystyka. Właściwości fizyczne i chemiczne wód naturalnych (odczyn, kwasowość, zasadowość, twardość, korozyjność). Składniki wód naturalnych: gazy rozpuszczone w wodach naturalnych (tlen, ditlenek węgla, siarkowodór); substancje nieorganiczne (azot i jego związki, fosfor i jego związki, metale ciężkie); substancje organiczne (WWA, pestycydy, związki powierzchniowo czynne, fenole, substancje humusowe, halogenowane związki organiczne, dioksyny).	W03, W04	MEK01 MEK02
1	TK03	Skład litosfery. Procesy glebotwórcze. Profil glebowy. Budowa gleby: faza stała (składniki organiczne i nieorganiczne), faza ciekła, faza gazowa. Właściwości chemiczne gleby (właściwości sorpcyjne, odczyn i kwasowość, pojemność buforowa). Problemy związane z zakwaszaniem gleb. Składniki troficzne (makroskładniki i mikroskładniki). Degradacja gleb: czynniki wywołujące degradacje, rodzaje, skutki. Chemiczne zanieczyszczenia gleb (nieorganiczne i organiczne).	W05	MEK01 MEK02
1	TK04	Oznaczanie stopnia zanieczyszczenia ekosystemów wodnych wybranymi związkami organicznymi.	L01, L02, L03, L04	MEK01 MEK02 MEK03 MEK04
1	TK05	Określanie pojemności sorpcyjnej gleb. Oznaczanie zawartości węglanów i węgla organicznego w glebach.	L01, L02, L03, L04	MEK01 MEK02 MEK03 MEK04
1	TK06	Cykle biogeochemiczne węgla, azotu, fosforu i siarki.	L05	MEK01 MEK02 MEK03

Nakład pracy studenta

Forma zajęć	Praca przed zajęciami	Udział w zajęciach	Praca po zajęciach
Wykład (sem. 1)		Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.	Uzupełnienie/studiowanie notatek: 5.00 godz./sem. Studiowanie zalecanej literatury: 10.00 godz./sem.
Laboratorium (sem. 1)	Przygotowanie do laboratorium: 10.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.	Dokończenia/wykonanie sprawozdania: 10.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 1)		Udział w konsultacjach: 9.00 godz./sem.
Zaliczenie (sem. 1)	Przygotowanie do zaliczenia: 15.00 godz./sem.	Zaliczenie pisemne: 1.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć	Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład	zaliczenie pisemne podczas pierwszych zajęć laboratoryjnych
Laboratorium	oddanie sprawozdań z poszczególnych ćwiczeń laboratoryjnych i referatu na zadany temat
Ocena końcowa	ocena uzyskana z zaliczenia pisemnego

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi: tak

1	J. Czarnota; A. Domoń; R. Gruca-Rokosz; A. Masłoń; M. Miąsik; R. Pajura; D. Papciak; J. Zamorska; M. Zdeb	Sposób otrzymywania preparatu płynnego do nawożenia	2024
2	L. Bartoszek; M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz	A new concept to forecast the process of suspended sediment accumulation in the bottom sediment of small reservoirs	2023
3	L. Bartoszek; M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz	Ekoinnowacyjność Jeziora Tarnobrzeskiego	2023
4	L. Bartoszek; M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz; O. Omonov	Rekultywacja terenów pogórniczych – studium przypadku Jeziora Tarnobrzeskiego	2023
5	M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz	Influence of the manner of water discharge from dam reservoirs on downstream water quality	2023
6	M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz; W. Strojny	Preliminary Study of the Occurrence of Microplastics in the Sediments of the Rzeszów Reservoir Using the Laser Direct Infrared (LDIR) Method	2023
7	O. Mitryasova ; R. Gruca-Rokosz; P. Koszelnik; A. Malyushevskaya; A. Mats; A. Yushchishina	Eco-Friendly Principles on the Extraction of Humic Acids Intensification from Biosubstrates	2023
8	R. Gruca-Rokosz; P. Koszelnik; A. Malyushevskaya; A. Mats; O. Mitryasova; A. Yushchishina	Synergy Effect during Water Treatment by Electric Discharge and Chlorination	2023
9	L. Bartoszek; J. Czarnota; R. Gruca-Rokosz; A. Pękala	Heavy Metal Accumulation in Sediments of Small Retention Reservoirs—Ecological Risk and the Impact of Humic Substances Distribution	2022
10	L. Bartoszek; M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz	Significance of organic matter in the process of aggregation of suspended sediments in retention reservoirs	2022
11	O. Mitryasova ; R. Gruca-Rokosz; P. Koszelnik; A. Malyushevskaya; A. Yushchishina	Green Approach to Intensify the Extraction Processes of Substances from Plant Materials	2022
12	R. Gruca-Rokosz; D. Szal	Isotopic Evidence for Anaerobic Oxidation of Methane in the Freshwater Sediments of Reservoirs: The Impact of Selected Environmental Factors	2022
13	M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz	Czerpacz osadów dennych	2021
14	M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz	Sediment methane production within eutrophic reservoirs: The importance of sedimenting organic matter	2021
15	M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz; P. Koszelnik	Bottom Sediments of Reservoirs as a Source of Greenhouse Gases	2021
16	Y. Bezsonov; R. Gruca-Rokosz; M. Kida; P. Koszelnik; A. Mats; O. Mitryasova; V. Smyrnov; S. Smyrnova; S. Ziembowicz	Environmental and Geochemical Parameters of Bottom-Sediment from the Southern Bug Estuary	2021
17	L. Bartoszek; M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz	Characteristics and origin of suspended matter in a small reservoir in Poland	2020
18	L. Bartoszek; M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz	The connection between a suspended sediments and reservoir siltation: empirical analysis in the Maziarnia Reservoir, Poland	2020
19	L. Bartoszek; R. Gruca-Rokosz; A. Pękala; D. Szal	Isotopic evidence for vertical diversification of methane production pathways in freshwater sediments of Nielisz reservoir (Poland)	2020
20	O. Mitryasova ; R. Gruca-Rokosz; M. Kida; P. Koszelnik; M. Pasichnyk; A. Yushchishina	Research of Aggregatic Stability and Bactericidal Activities of Nanosilver Colloidal Solutions	2020
21	R. Gruca-Rokosz	Quantitative fluxes of the greenhouse gases CH4 and CO2 from the surfaces of selected Polish Reservoirs	2020
22	R. Gruca-Rokosz; D. Szal	Anaerobic Oxidation of Methane in Freshwater Sediments of Rzeszów Reservoir	2020
23	Y. Bezsonov; R. Gruca-Rokosz; P. Koszelnik; O. Mitryasova; V. Smirnov; S. Smirnova; M. Zdeb; S. Ziembowicz	Features of Heavy Metals Accumulation in Bottom Sediments of the Southern Bug Hydroecosystem	2020
24	L. Bartoszek; M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz	Effectiveness assessment of a new system of sediment trap in the investigation of matter sedimentation in a reservoir — A case study	2019
25	M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz	Black Carbon Content and Distribution in Surface Sediments From Temperate-Zone Reservoirs (Poland)	2019
26	M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz	Czerpacz osadów dennych	2019
27	R. Gruca-Rokosz; D. Szal	Anaerobic oxidation of methane in freshwater ecosystems	2019
28	R. Gruca-Rokosz; D. Szal	Denitrification-Dependent Anaerobic Oxidation of Methane in Freshwater Sediments of Reservoirs in SE Poland	2019
29	R. Gruca-Rokosz; D. Szal	Heavy metal contamination in sediments of Rzeszów reservoir (Poland)	2019