Karta przedmiotu

Chemia środowiska

Podstawowe informacje o zajęciach

Cykl kształcenia:

2022/2023

Nazwa jednostki prowadzącej studia:

Wydział Budownictwa, Inżynierii środowiska i Architektury

Nazwa kierunku studiów:

Energetyka

Obszar kształcenia:

nauki techniczne

Profil studiów:

ogólnoakademicki

Poziom studiów:

pierwszego stopnia

Forma studiów:

stacjonarne

Specjalności na kierunku:

Przedmioty wybieralne

Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:

inżynier

Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:

Katedra Inżynierii i Chemii Środowiska

Kod zajęć:

12458

Status zajęć:

obowiązkowy dla programu

Układ zajęć w planie studiów:

sem: 1 / W30 L30 / 3 ECTS / Z

Język wykładowy:

polski

Imię i nazwisko koordynatora:

dr hab. inż. prof. PRz Lilianna Bartoszek

Terminy konsultacji koordynatora:

zgodnie z harmonogramem na dany semestr.

Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia:
Uzyskanie podstawowej wiedzy i umiejętności z zakresu chemii ogólnej, analitycznej i środowiska niezbędnych do zrozumienia podstawowych zjawisk i procesów fizykochemicznych zachodzących w środowisku oraz wykonywania podstawowych analiz parametrów charakteryzujących poziom jego zanieczyszczenia.

Ogólne informacje o zajęciach:
Przedmiot realizowany jest na pierwszym semestrze studiów pierwszego stopnia i obejmuje 30 godzin wykładu i 30 godzin laboratorium.

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć

Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych
1	Szperliński Z.	Chemia w ochronie i inżynierii środowiska. Cz I i II.	Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa..	2002
2	Minczewski J., Marczenko Z.	Chemia analityczna. t. II. Chemiczne metody analizy ilościowej.	Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa..	2011
3	Kociołek-Balawejder E., Stanisławska E.	Chemia środowiska	Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, Wrocław..	2012
4	Kiedryńska L., Papciak D., Granops M.	Chemia Sanitarna.	Wydawnictwo SGGW, Warszawa..	2006
5	van Loon G.W., Duffy S.J.	Chemia środowiska.	Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa..	2007
6	Juda-Rezler K.	Oddziaływanie zanieczyszczeń powietrza na środowisko.	Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. Warszawa..	2006

Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych
1	Koszelnik P., Czerwieniec E., Gruca-Rokosz R.	Chemia sanitarna z elementami chemii analitycznej.	Skrypt PRz..	2012

Literatura do samodzielnego studiowania
1	Obowiązujące Rozporządzenia Ministra Środowiska i Ministra Zdrowia dotyczące oceny jakości wody.	-	-.	-

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych

Wymagania formalne:
Rejestracja na pierwszy rok studiów pierwszego stopnia na kierunku Energetyka.

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
Znajomość chemii i matematyki na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej.

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
Umiejętność zapisania podstawowych równań reakcji chemicznych. Umiejętność wykonywania podstawowych obliczeń chemicznych.

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:
Umiejętność pracy w grupie.

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK	Student, który zaliczył zajęcia	Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia	Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia	Związki z KEK	Związki z PRK
MEK01	Ma wiedzę z podstaw chemii ogólnej umożliwiającą zrozumienie podstawowych zjawisk i procesów fizykochemicznych zachodzących w środowisku. Posiada podstawową wiedzę z zakresu chemicznych metod analizy ilościowej, w tym z wykorzystaniem spektrofotometrii VIS.	wykład	kolokwium, zaliczenie cz. pisemna	K-W03++	P6S-WG
MEK02	Posiada podstawową wiedzę w zakresie naturalnego składu chemicznego atmosfery, hydrosfery i litosfery, zanieczyszczeń środowiska związanych z zakłóceniem równowagi środowiskowej poprzez działalność człowieka. Zna podstawowe procesy fizykochemiczne zachodzące w tych sferach środowiska.	wykład	kolokwium, zaliczenie cz. pisemna	K-W03++	P6S-WG
MEK03	Potrafi posługiwać się podstawowymi technikami laboratoryjnymi, przeprowadzać proste eksperymenty chemiczne i interpretować wyniki. Potrafi wykonać podstawowe oznaczenia wybranych wskaźników zanieczyszczeń w analizie wody, interpretować wyniki i wyciągnąć poprawny wniosek. Potrafi wymienić źródła pochodzenia i scharakteryzować naturalne i antropogeniczne substancje występujące w środowisku wodnym.	laboratorium	obserwacja wykonawstwa, raport pisemny, kolokwium	K-U01+	P6S-UU
MEK04	Potrafi pracować w zespole i ma świadomość odpowiedzialności za wspólnie realizowane ćwiczenia oraz bezpieczeństwo własne i pozostałych osób w grupie.	laboratorium	obserwacja wykonawstwa	K-K02++	P6S-KO
MEK05	Potrafi pracować samodzielnie mając świadomość konieczności aktualizowania wiedzy w zakresie zagrożeń dla środowiska związanych z działalnością człowieka.	laboratorium	raport pisemny, zaliczenie cz. pisemna	K-K01+	P6S-KO P6S-UU

Treści kształcenia dla zajęć

Sem.	TK	Treści kształcenia	Realizowane na	MEK
1	TK01	Równowagi jonowe w roztworach: elektrolity i dysocjacja elektrolityczna, iloczyn rozpuszczalności, odczyn roztworów (pH), roztwory buforowe, hydroliza soli. Reakcje utleniania i redukcji. Korozja; rodzaje korozji i ochrona przed korozją. Podstawy chemii analitycznej: podział i charakterystyka chemicznych metod analizy, podstawy teoretyczne analizy objętościowej: alkacymetria, redoksometria, kompleksometria, miareczkowanie strąceniowe. Podstawy teoretyczne spektrofotometrii w zakresie widzialnym (VIS). Odczyn wód naturalnych, kwasowość, zasadowość. Rola i formy CO2 w środowisku wodnym. Twardość wody. Pochodzenie i rola tlenu w środowisku wodnym. Pochodzenie i rozkład związków organicznych. Źródła, rola i przemiany związków biogennych w wodach naturalnych. Inne substancje nieorganiczne. Budowa gleby: faza stała, faza ciekła, faza gazowa. Właściwości chemiczne gleby (właściwości sorpcyjne, odczyn i kwasowość, pojemność buforowa). Problemy związane z zakwaszaniem gleb. Chemiczne zanieczyszczenia gleb. Klasyfikacja zanieczyszczeń powietrza. Rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń w atmosferze. Pierwotne zanieczyszczenia powietrza. Przemiany zanieczyszczeń w atmosferze – wtórne zanieczyszczenia powietrza. Skutki wprowadzania zanieczyszczeń do atmosfery: smog klasyczny i fotochemiczny, kwaśne deszcze, efekt cieplarniany. Ogólna charakterystyka naturalnych i antropogennych substancji organicznych w środowisku.	W01-W15	MEK01 MEK02 MEK05
1	TK02	Organizacja pracy w laboratorium chemicznym. Techniki pracy laboratoryjnej. Odporność korozyjna metali. Elektrolity – pomiar pH i wyznaczanie stałej dysocjacji. Przewodnictwo właściwe wód różnego pochodzenia. Kwasowość i zasadowość wody - alkalimetria, acydymetria. Zawartość chlorków w wodzie - metoda Mohra. Twardość wody - metoda kompleksometryczna. Chemiczne zapotrzebowanie tlenu - metoda manganometryczna (indeks nadmanganianowy). Zawartość tlenu rozpuszczonego w wodzie - metoda Winklera. Zawartość żelaza ogólnego w wodzie - metoda spektrofotometryczna. Zawartość fosforanów w wodzie - metoda spektrofotometryczna. Zawartość agresywnego dwutlenku węgla w wodzie - metoda Geiera. Zawartość siarczanów w wodzie - metoda Winklera.	L01-L15	MEK03 MEK04 MEK05

Nakład pracy studenta

Forma zajęć	Praca przed zajęciami	Udział w zajęciach	Praca po zajęciach
Wykład (sem. 1)		Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem.
Laboratorium (sem. 1)	Przygotowanie do kolokwium: 12.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem.	Dokończenia/wykonanie sprawozdania: 4.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 1)		Udział w konsultacjach: 1.00 godz./sem.
Zaliczenie (sem. 1)	Przygotowanie do zaliczenia: 10.00 godz./sem.	Zaliczenie pisemne: 1.00 godz./sem. Zaliczenie ustne: 2.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć	Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład	Zaliczenie pisemne.
Laboratorium	Wykonanie wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych i oddanie poprawnie opracowanych sprawozdań. Zaliczenie kolokwium.
Ocena końcowa	Ocena końcowa = ocena z zaliczenia pisemnego x 0,6 + ocena z laboratorium x 0,4.

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi tak

1	L. Bartoszek	The effect of natural organic matter (NOM) on the distribution and resources of mobile phosphorus in the bottom sediments of small retention reservoirs	2023
2	L. Bartoszek; M. Chutkowski; P. Koszelnik; M. Miąsik	The influence of the physico-chemical composition of bottom sediments on their sorption capacity in relation to phosphates	2023
3	L. Bartoszek; M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz	A new concept to forecast the process of suspended sediment accumulation in the bottom sediment of small reservoirs	2023
4	L. Bartoszek; M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz	Ekoinnowacyjność Jeziora Tarnobrzeskiego	2023
5	L. Bartoszek; M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz; O. Omonov	Rekultywacja terenów pogórniczych – studium przypadku Jeziora Tarnobrzeskiego	2023
6	L. Bartoszek; J. Czarnota; R. Gruca-Rokosz; A. Pękala	Heavy Metal Accumulation in Sediments of Small Retention Reservoirs—Ecological Risk and the Impact of Humic Substances Distribution	2022
7	L. Bartoszek; M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz	Significance of organic matter in the process of aggregation of suspended sediments in retention reservoirs	2022
8	L. Bartoszek; M. Cieśla	Pułapka sedymentacyjna	2021
9	L. Bartoszek; M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz	Characteristics and origin of suspended matter in a small reservoir in Poland	2020
10	L. Bartoszek; M. Cieśla; R. Gruca-Rokosz	The connection between a suspended sediments and reservoir siltation: empirical analysis in the Maziarnia Reservoir, Poland	2020
11	L. Bartoszek; P. Koszelnik; M. Miąsik	Trophic degradation predispositions and intensity in a high-flow, silted reservoir	2020
12	L. Bartoszek; R. Gruca-Rokosz; A. Pękala; D. Szal	Isotopic evidence for vertical diversification of methane production pathways in freshwater sediments of Nielisz reservoir (Poland)	2020