Karta przedmiotu

Systemy zarządzania bezpieczeństwem

Podstawowe informacje o zajęciach

Cykl kształcenia:

2025/2026

Nazwa jednostki prowadzącej studia:

Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa

Nazwa kierunku studiów:

Zarządzanie i inżynieria produkcji

Obszar kształcenia:

nauki techniczne

Profil studiów:

ogólnoakademicki

Poziom studiów:

pierwszego stopnia

Forma studiów:

stacjonarne

Specjalności na kierunku:

Informatyka w zarządzaniu przedsiębiorstwem, Systemy zapewnienia jakości produkcji, Zarządzanie systemami produkcyjnymi

Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:

inżynier

Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:

Katedra Technologii Maszyn i Inżynierii Produkcji

Kod zajęć:

790

Status zajęć:

obowiązkowy dla specjalności Systemy zapewnienia jakości produkcji

Układ zajęć w planie studiów:

sem: 6 / W15 P30 / 3 ECTS / Z

Język wykładowy:

polski

Imię i nazwisko koordynatora:

dr hab. inż. Sławomir Świrad

Terminy konsultacji koordynatora:

https://swirad.v.prz.edu.pl/

semestr 6:

dr inż. Ewelina Ozga

Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia:
Celem przedmiotu jest nabycie przez studenta umiejętności identyfikowania zagrożeń i dokonywania oceny ryzyka zawodowego oraz przygotowywania dokumentacji systemowej. Student będzie wiedział jak postępować w sytuacji wystąpienia wypadku oraz jak opracować dokumentację powypadkową. Student będzie znał wymagania normy PN-ISO 45001 i umiał je zastosować w systemie zarządzania bezpieczeństwem pracy.

Ogólne informacje o zajęciach:
Przedmiot obowiązkowy dla studentów szóstego semestru

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć

Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych
1	A. Pacana	Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy zgodne z ISO 45001:2018	Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej.	2019
2	-	PN-N 18002 „Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zaw	-.	-
3	Andrzej Pacana	Projektowanie, wdrażanie i doskonalenie systemów zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy zgodn	Rzeszów : Ofic.Wydaw.Politech.Rzesz., 2015. .	2015
4	Górska E., Lewandowski J.	Zarządzanie i organizacja środowiska pracy	OW PW, Warszawa.	2010
5	Wieczorek S.	Ergonomia	Tarbonus, Kraków- Tarnobrzeg.	2010
6	Wieczorek S., Żukowski P.	Organizacja bezpiecznej pracy	Tarbonus, Kraków- Tarnobrzeg .	2011
7	Zofia Zymonik, Adam Hamrol, Piotr Grudowski	Zarządzanie jakością i bezpieczeństwem	PWE.	2013

Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych
1	-	PN-ISO 45001:2018 PLN Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy -- Wymagania i wytyczne stosowania	-.	2018

Literatura do samodzielnego studiowania
1	Jerzy T. Karczewski	System zarządzania bezpieczeństwem pracy	Gdańsk .	2000
2	Praca zbiorowa pod red. J. Łunarskiego	Zarządzanie bezpieczeństwem pracy	Oficyna Wydawnicza PRz, Rzeszów .	2006
3	Górska E.	Projektowanie, diagnoza, eksperyment	OW PW, Warszawa.	2002
4	Kowal E.	Ekonomiczno- społeczne aspekty ergonomii	PWN, Warszawa- Poznań .	2002

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych

Wymagania formalne:
Rejestracja na co najmniej 6 semestr studiów

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
Znajomość podstawowych zasad zarządzania jakością i bezpieczeństwem w przedsiębiorstwie

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
Umiejętność stosowania podejścia procesowego do zarządzania

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:
Zdolność pracy zespołowej

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK	Student, który zaliczył zajęcia	Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia	Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia	Związki z KEK	Związki z PRK
MEK01	Potrafi przeanalizować okoliczności wypadku, określić przyczyny i wnioski powypadkowe.	projekt zespołowy	Sprawozdanie z ustalonymi przyczynami wypadku i wnioskami powypadkowymi, zaliczenie pisemne	K-U04++ K-U13+ K-U17++	P6S-UU P6S-UW
MEK02	Zna obszary zarządzania w systemie zarządzania bhp	wykład	zaliczenie pisemne	K-W11+ K-W14+	P6S-WK
MEK03	Potrafi dotrzeć do przepisów pranych związanych z BHP oraz norm , identyfikować niezgodności, prowadzić audity oraz opracować wybrane dokumenty systemu PN-ISO 45001	projekt zespołowy	sprawozdanie z projektu, obserwacja wykonawstwa, zaliczenie cz. ustna	K-U01+ K-U08+ K-U09+ K-U10+	P6S-UW

Treści kształcenia dla zajęć

Sem.	TK	Treści kształcenia	Realizowane na	MEK
6	TK01	Bezpieczeństwo pracy. Terminologia. Straty przedsiębiorstwa związane z niewłaściwym zarządzaniem bhp. Podstawowe przepisy prawne dotyczące bhp. Cele wdrażania systemu zarządzania bhp. Definicja i rodzaje wypadków przy pracy. Postępowanie w sytuacji wystąpienia wypadku. Związane przepisy prawne. Dokumentowanie wypadków przy pracy i chorób zawodowych.	W01	MEK01 MEK02
6	TK02	Strategia i polityka bhp. Wpływ postawy kierownictwa na bhp. Odpowiedzialności w zakresie bhp. Ustalanie celów zadań oraz ocena realizacji polityki bhp. Informacja w zarządzaniu bhp. Procedury pracy i instrukcje stanowiskowe. Dokumentacja operacyjna. Plan na wypadek katastrofy. Zapewnienie zgodności z przepisami prawnymi.	W02	MEK02
6	TK03	Identyfikacja zagrożeń i ocena ryzyka zawodowego. Rodzaje zagrożeń. Poziomy ryzyka zawodowego. Zdarzenia potencjalnie wypadkowe. Informacja o ryzyku dla pracownika. Metody oceny ryzyka zawodowego: metoda klasyczna, metoda grafu, metoda risk score, metoda risk assessment score. Norma PN-N 18002.	W03	MEK02
6	TK04	Urządzenia techniczne jako źródło zagrożeń. Nadzór nad urządzeniami technicznymi. Dyrektywa maszynowa 98/37/WE. Systemy ostrzegawcze i awaryjne. Gotowość operacyjna urządzeń technicznych. Urządzenia poddozorowe. Bezpieczna organizacja pracy. Nadzorowanie pracy podwykonawców. Prace szczególnie niebezpieczne. Znakowanie maszyn, urządzeń, materiałów i miejsc niebezpiecznych. Znaki i barwy bezpieczeństwa. Czynniki szkodliwe i uciążliwe w miejscu pracy. Środki ochrony indywidualnej.	W04	MEK02
6	TK05	Audity bhp. Zasady prowadzenia auditów. Kwalifikacje auditorów. Metody auditów. Przygotowanie auditu – dokumenty i zapisy. Przeprowadzanie auditów - zasady. Dokumentowanie auditu.	W05	MEK02
6	TK06	Człowiek jako element systemu zarządzania bhp. System szkoleń z zakresu bhp. Badania lekarskie. Ergonomia a bezpieczeństwo pracy. Kultura bezpieczeństwa pracy. Promowanie zasad bezpiecznej pracy.	W06	MEK02
6	TK07	Przegląd wymagań normy PN-ISO 45001. Projektowanie dokumentacji i wdrażanie systemu zarządzania bezpieczeństwem pracy według normy PN-ISO 45001.	W07	MEK02
6	TK08	Badanie okoliczności wypadków i określanie wniosków powypadkowych.	P01	MEK01
6	TK09	Opracowanie procedury postępowania w sytuacji wystąpienia wypadku.	P02 P03	MEK03
6	TK10	Opracowanie planu na wypadek katastrofy.	P04	MEK03
6	TK11	Identyfikacja zagrożeń i ocena ryzyka zawodowego. Przygotowanie informacji o ryzyku zawodowym dla pracowników.	P05 P06	MEK03
6	TK12	Opracowanie procedury identyfikacji zagrożeń i oceny ryzyka zawodowego.	P07 P08	MEK03
6	TK13	Opracowanie polityki bhp.	P09	MEK03
6	TK14	Audit bhp. Opracowanie listy pytań kontrolnych do auditu bhp. Przeprowadzenie auditu, zapisanie niezgodności i opracowanie raportu z auditu.	P10 P11	MEK03
6	TK15	Współzawodnictwo – opracowanie zasad konkursu i kryteriów oceny wydziałów pod względem bhp.	P12	MEK03
6	TK16	Analiza normy PN-ISO 45001 pod względem wymaganej dokumentacji systemu zarządzania bezpieczeństwem pracy.	P13	MEK03
6	TK17	Identyfikowanie niezgodności z normą PN-ISO 45001.	P14	MEK03
6	TK18	Analiza przepisów prawnych dotyczących bhp dla wybranej branży.	P15	MEK01 MEK03

Nakład pracy studenta

Forma zajęć	Praca przed zajęciami	Udział w zajęciach	Praca po zajęciach
Wykład (sem. 6)	Przygotowanie do kolokwium: 5.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.	Uzupełnienie/studiowanie notatek: 3.00 godz./sem. Studiowanie zalecanej literatury: 3.00 godz./sem.
Projekt/Seminarium (sem. 6)	Przygotowanie do zajęć projektowych/seminaryjnych: 5.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem..
Konsultacje (sem. 6)	Przygotowanie do konsultacji: 5.00 godz./sem.	Udział w konsultacjach: 1.00 godz./sem.
Zaliczenie (sem. 6)	Przygotowanie do zaliczenia: 7.00 godz./sem.	Zaliczenie pisemne: 1.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć	Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład	Zaliczenie wykładu. Zaliczenie pisemne i/lub ustne w formie pytań zamkniętych, pytań otwartych oraz ewentualnie zadań . Warunkiem przystąpienia do zaliczenia pisemnego jest. Podczas testu sprawdzane jest osiągnięcie następujących efektów modułowych: MEK01, MEK07, MEK08, MEK10. Student, który zaliczył na ocenę 3,0: - Zna obszary zarządzania w systemie zarządzania bhp - Potrafi samodzielnie przeanalizować okoliczności wypadku, określić podstawowe przyczyny i wnioski powypadkowe. - Potrafi samodzielnie zidentyfikować niezgodności z wymaganiami normy PN-ISO 45001 Student, który zaliczył na ocenę 4,0 również: - Posiada ogólną wiedzę na temat zarządzania poszczególnymi obszarami bhp. - Potrafi samodzielnie przeanalizować okoliczności wypadku, określić przyczyny wypadku wynikające z co najmniej dwóch grup przyczyn i potrafi określić wnioski powypadkowe. - Potrafi samodzielnie i prawidłowo zapisać niezgodność. Student, który zaliczył na ocenę 5,0 również: - Posiada szczegółową wiedzę na temat zarządzania poszczególnymi obszarami bhp. - Potrafi samodzielnie przeanalizować okoliczności wypadku, określić przyczyny wypadku wynikające z trzech grup przyczyn i potrafi określić wnioski powypadkowe. - Potrafi samodzielnie powiązać inne obszary i inne punkty normy z zapisaną niezgodnością formułując dodatkowe spostrzeżenia.
Projekt/Seminarium	Warunkiem zaliczenia projektów jest aktywny udział w zajęciach i realizacja projektów zgodnie z wymaganiami. Przy zaliczaniu projektów sprawdzane jest osiągnięcie następujących efektów modułowych: MEK01, MEK02, MEK03, MEK04, MEK05, MEK06, MEK07, MEK08, MEK09. Student, który zaliczył na ocenę 3,0: - Potrafi przeanalizować okoliczności wypadku, określić podstawowe przyczyny i wnioski powypadkowe. - Potrafi opracować proste procedury postępowania dla systemu zarządzania bezpieczeństwem pracy uwzględniając wymagania normy PN-ISO 45001 - Identyfikuje zagrożenia i ocenia ryzyko zawodowe z wykorzystaniem co najmniej jednej metody. - Potrafi opracować prostą politykę bhp uwzględniając wymagania normy PN-ISO 45001. - Przygotowuje, przeprowadza oraz dokumentuje wyniki auditu bhp. - Opracowuje zasady inspirujące do współzawodnictwa w zakresie bhp. - Potrafi interpretować podstawowe wymagania normy i określić rodzaje dokumentacji systemu zarządzania bezpieczeństwem pracy wymagane normą PN-ISO 45001 i podać przykłady. - Potrafi zidentyfikować niezgodności z wymaganiami normy PN-ISO 45001 - Umie dotrzeć do wymagań przepisów prawnych związanych z bhp Student, który zaliczył na ocenę 4,0 również: - Potrafi przeanalizować okoliczności wypadku, określić przyczyny wypadku wynikające z co najmniej dwóch grup przyczyn i potrafi określić wnioski powypadkowe. - Identyfikuje i uwzględnia wymagania przepisów prawnych dotyczące obszaru objętego procedurami. - Przygotowuje podstawową dokumentację dotyczącą ceny ryzyka zawodowego dla co najmniej jednego stanowiska pracy. - Potrafi opracować kompletną politykę bhp. - Opracowuje kompletną i jasną dokumentację auditową. - Potrafi interpretować wymagania większości punktów normy i wymienić większość dokumentów systemu zarządzania bezpieczeństwem pracy wymaganych normą PN-ISO 45001. - Potrafi prawidłowo zapisać niezgodność. - Umie zidentyfikować podstawowe ogólne wymagania dotyczące bhp. Student, który zaliczył na ocenę 5,0 również: - Potrafi przeanalizować okoliczności wypadku, określić przyczyny wypadku wynikające z trzech grup przyczyn i potrafi określić wnioski powypadkowe. - Procedury są kompletne, a do nich dołączone są niezbędne załączniki. - Przygotowuje kompletną dokumentację dotyczącą ceny ryzyka zawodowego dla co najmniej jednego stanowiska pracy. - Potrafi przełożyć założenia polityki bhp na działalność organizacji. - Podczas auditu wykazuje się zachowaniem odpowiednim dla auditora zgodnie z wytycznymi normy ISO 19011. - Potrafi podać przykłady zastosowania wybranych wymagań normy. - Potrafi powiązać inne obszary i inne punkty normy z zapisaną niezgodnością formułując dodatkowe spostrzeżenia. - Umie zidentyfikować wymagania dotyczące bhp związane z określoną branżą przemysłową.
Ocena końcowa	Ocena końcowa ustalana jest jako średnia ważona oceny z projektów (40%) i testu zaliczeniowego (60%). Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest uzyskanie pozytywnej oceny z projektów i testu.

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : tak

Dostępne materiały :

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi tak

1	P. Pawlus; S. Świrad	Effect of Ball Burnishing on Fretting at Elevated Temperatures	2024
2	A. Gradzik; K. Ochał; P. Pawlus; S. Świrad	Efects of the surface layer of steel samples after ball burnishing on friction and wear in dry reciprocating sliding	2023
3	E. Ozga; S. Świrad; W. Zielecki	Relationship between 3D surface roughness parameters and load capacity of adhesive joints after shot peening	2023
4	S. Świrad	Changes in Areal Surface Textures Due to Ball Burnishing	2023
5	S. Świrad	Influence of Ball Burnishing on Lubricated Fretting of the Titanium Alloy Ti6Al4V	2023
6	L. Gałda; J. Sęp; S. Świrad	Effect of the Sliding Element Surface Topography on the Oil Film Thickness in EHD Lubrication in Non-Conformal Contact	2022
7	P. Pawlus; S. Świrad	The Effect of Ball Burnishing on Dry Fretting	2021
8	P. Pawlus; S. Świrad	The effect of ball burnishing on tribological performance of 42CrMo4 steel under dry sliding conditions	2020
9	P. Pawlus; S. Świrad	The Influence of Ball Burnishing on Friction in Lubricated Sliding	2020