logo PRZ
Karta przedmiotu
logo WYDZ

Technologie plastycznego kształtowania materiałów metalicznych


Podstawowe informacje o zajęciach

Cykl kształcenia:
2025/2026
Nazwa jednostki prowadzącej studia:
Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa
Nazwa kierunku studiów:
Zarządzanie i inżynieria produkcji
Obszar kształcenia:
nauki techniczne
Profil studiów:
ogólnoakademicki
Poziom studiów:
pierwszego stopnia
Forma studiów:
stacjonarne
Specjalności na kierunku:
Informatyka w zarządzaniu przedsiębiorstwem, Systemy zapewnienia jakości produkcji, Zarządzanie systemami produkcyjnymi
Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:
inżynier
Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:
Katedra Przeróbki Plastycznej
Kod zajęć:
750
Status zajęć:
obowiązkowy dla programu Informatyka w zarządzaniu przedsiębiorstwem, Systemy zapewnienia jakości produkcji, Zarządzanie systemami produkcyjnymi
Układ zajęć w planie studiów:
sem: 3 / W15 L15 P15 / 3 ECTS / Z
Język wykładowy:
polski
Imię i nazwisko koordynatora:
prof. dr hab. inż. Romana Śliwa
Terminy konsultacji koordynatora:
https://rsliwa.v.prz.edu.pl/
semestr 3:
dr inż. Piotr Myśliwiec

Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia:
Opanowanie podstawowej wiedzy dotyczącej podstaw teoretycznych przeróbki plastycznej metali oraz przeglądu tradycyjnych i nowoczesnych metod plastycznego kształtowania różnego rodzaju wyrobów metalicznych z uwzględnienie innych metod w tym łączenia metali i stopów bazyjacych na odkształceniu plastycznym..

Ogólne informacje o zajęciach:
Przedmiot obowiązkowy dla studentów trzeciego semestru.

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć
Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych
1 Hadasik E., Pater Z: Obróbka Plastyczna. Podstawy teoretyczne. Wydawnictwo Politechniki Śląskiej. Gliwice. 2013
2 Pater Z., Samołyk G. Podstawy technologii obróbki plastycznej metali Politechnika Lubelska, Lublin. 2013
3 Erbel S., Kuczyński K., Marciniak Z. Obróbka plastyczna PWN, Warszawa. 1986
4 Morawiecki M., Sadok L., Wosiek E. Przeróbka plastyczna: Podstawy teoretyczne Wydawnictwo "Śląsk" Katowice. 1986
Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych
1 Stachowicz F., Balawender T., Kut S., Trzepieciński T. Techniki wytwarzania. Przeróbka plastyczna. Laboratorium Oficyna Wydawnicza Politechnik Rzeszowskiej, Rzeszów. 2017
Literatura do samodzielnego studiowania
1 Hadasik E., Pater Z. Obróbka plastyczna. Podstawy teoretyczne Wydawnictwo Politechniki Śląskiej, Gliwice. 2013

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych

Wymagania formalne:

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
Podstawowa wiedza z zakresu mechaniki ogólnej, rysunku technicznego, wytrzymałości materiałów oraz metaloznawstwa.

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
Umiejętność analizy i pozyskiwania danych z literatury oraz ich wykorzystywania w rozwiązywaniu zadań inżynierskich.

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:
Umiejętność samodzielnego poszerzania swojej wiedzy, doskonalenia umiejętności zawodowych oraz pracy w zespole.

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK Student, który zaliczył zajęcia Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia Związki z KEK Związki z PRK
MEK01 Ma uporządkowaną wiedzę z zakresu podstaw mechaniczno-matematycznego podejścia do opisu odkształcanego materiału za pomocą naprężeń i odkształceń. Zna teoretyczne podstawy odkształceń plastycznych i rozumie ich znaczenie w analizie procesów technologicznych przeróbki plastycznej. Posiada wiedzę na temat zjawisk towarzyszących odkształceniom plastycznym, które mają wpływ na przebieg procesu odkształcenia oraz właściwości kształtowanych plastycznie metali i ich stopów. wykład zaliczenie cz. ustna K-W03++
K-W06++
P6S-WG
MEK02 Zna hutnicze i pozahutnicze metody przeróbki plastycznej. Zna metody kształtowania objętościowego materiałów oraz metody kształtowania wyrobów z blach. Potrafi je scharakteryzować i wskazać ich zastosowanie do wytwarzania konkretnych wyrobów. wykład zaliczenie cz. ustna K-W06+++
P6S-WG
MEK03 Posiada podstawą wiedzę teoretyczną dotyczącą poznanych procesów. Potrafi wyznaczać charakterystyki materiałowe w zakresie odkształceń trwałych w postaci tzw. krzywej umocnienia odkształceniowego. Potrafi na podstawie badań eksperymentalnych określić wpływ różnych parametrów (technologicznych, geometrycznych, materiałowych) na przebieg danego procesu technologicznego i jakość wyrobów. laboratorium raport pisemny, sprawdzian pisemny K-U06++
K-U07+
P6S-UW
MEK04 Posiada wiedzę na temat materiałów inżynierskich stosowanych w budowie maszyn oraz metod kształtowania materiałów metalicznych i ich właściwości. Zna i potrafi dobierać odpowiednie technologie wytwarzania produktów oraz parametry procesu produkcyjnego. Potrafi wykonać proste obliczenia inżynierskie przy projektowaniu wybranych procesów plastycznego kształtowania metali. projekt indywidualny, projekt zespołowy obserwacja wykonawstwa, sprawozdanie z projektu, prezentacja projektu K-W06++
K-U01++
K-U07++
P6S-UW
P6S-WG
MEK05 Posiada wiedzę na temat metod badań właściwości materiałów, w tym wytrzymałościowych i plastycznych oraz wybranych właściwości technologicznych metali i ich stopów. Posiada umiejętność wyznaczania na drodze badań eksperymentalnych ważniejszych parametrów technologicznych wybranych procesów przeróbki plastycznej. laboratorium raport pisemny, sprawdzian pisemny K-W06+
K-U04+
P6S-UU
P6S-WG

Treści kształcenia dla zajęć

Sem. TK Treści kształcenia Realizowane na MEK
3 TK01 Wprowadzenie. Stan naprężenia w punkcie ciała, trójosiowy stan naprężenia, tensor naprężenia oraz jego rozkład na część kulistą i dewiatorową, osiowo symetryczny stan naprężenia, płaski stan naprężenia, płaski stan odkształcenia. W01, W02 MEK01
3 TK02 Geometryczne przedstawianie stanów naprężenia za pomocą kół Mohra. Warunki plastyczności i ich zadanie, interpretacja graficzna warunków plastyczności, przykłady zastosowania. W03, W04 MEK01
3 TK03 Odkształcenie plastyczne, stan odkształcenia, miary odkształcenia, zależności pomiędzy stanami naprężenia i odkształcenia, zjawiska towarzyszące odkształceniom plastycznym, czynniki wpływające na opór plastyczny i plastyczność metali. W05, W06 MEK01
3 TK04 Hutnicze procesy przeróbki plastycznej, przetwarzanie wsadów w postaci kęsisk lub wlewków, półwyroby i wyroby hutnicze wytwarzane na gorąco, półwyroby i wyroby hutnicze wytwarzane na zimno. Pozahutnicze procesy przeróbki plastycznej. Podział metod obróbki plastycznej. W07, W08 MEK02
3 TK05 Metody kształtowania objętościowego brył (kucie i prasowanie, walcowanie, wyciskanie, ciągnienie) - elementy teorii, przebieg procesów, przykłady wyrobów i ich właściwości. W09 - W11 MEK02
3 TK06 Metody kształtowania blach (cięcie i wykrawanie, gięcie, wytłaczanie, przetłaczanie, wyciąganie, operacje łączenia tłoczeniem, wyoblanie i zgniatanie obrotowe, obciąganie, wywijanie, obciskanie, roztłaczanie, przebijanie) - podstawowe elementy teorii, przebieg procesów, przykłady wyrobów i ich właściwości. W12 - W15 MEK02
3 TK07 Statyczna próba rozciągania materiałów ciągliwych. L01, L02 MEK03 MEK05
3 TK08 Wyznaczanie przebiegu krzywych umocnienia odkształceniowego metali. L03, L04 MEK03 MEK05
3 TK09 Wyznaczanie podstawowych zależności w procesie wykrawania krążków z blach. L05, L06 MEK03 MEK05
3 TK10 Wyznaczanie podstawowych zależności w procesie gięcia blach. L07, L08 MEK03 MEK05
3 TK11 Wyznaczanie granicznego współczynnika odkształceń w procesie wytłaczania naczynia cylindrycznego. L09, L10 MEK03 MEK05
3 TK12 Spęczanie próbek walcowych w procesie kucia swobodnego. L11, L12 MEK03 MEK05
3 TK13 Walcowanie na zimno pasków blachy. L13 - L15 MEK03 MEK05
3 TK14 Projektowanie procesu technologicznego wybranej (lub zadanej) części kształtowanej plastycznie. Dobór rodzaju i metody wytwarzania. Określenie warunków obróbki i przebiegu procesu technologicznego. Wykonanie podstawowych obliczeń inżynierskich i sporządzenie wymaganej dokumentacji. Dobór maszyn i urządzeń niezbędnych do realizacji procesu technologicznego. P01-P15 MEK04

Nakład pracy studenta

Forma zajęć Praca przed zajęciami Udział w zajęciach Praca po zajęciach
Wykład (sem. 3) Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.
Studiowanie zalecanej literatury: 10.00 godz./sem.
Laboratorium (sem. 3) Przygotowanie do laboratorium: 3.75 godz./sem.
Przygotowanie do kolokwium: 7.00 godz./sem.
Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.
Dokończenia/wykonanie sprawozdania: 7.00 godz./sem.
Projekt/Seminarium (sem. 3) Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem..
Wykonanie projektu/dokumentacji/raportu: 10.00 godz./sem.
Przygotowanie do prezentacji: 2.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 3) Przygotowanie do konsultacji: 1.00 godz./sem.
Udział w konsultacjach: 1.00 godz./sem.
Zaliczenie (sem. 3) Przygotowanie do zaliczenia: 15.00 godz./sem.
Zaliczenie ustne: 0.25 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład Wiedza z wykładu sprawdzana jest podczas ustnego zaliczenia u koordynatora przedmiotu. Na zaliczeniu ustnym student losuje ze znanego wcześniej zestawu 40 pytań 3 pytania na które udziela odpowiedzi. W ten sposób sprawdzane jest osiągnięcie efektów kształcenia MEK01 oraz MEK02. Student uzyskuje ocenę: dst - jeżeli udzieli poprawnej wyczerpującej odpowiedzi na co najmniej jedno z wylosowanych pytań, db - jeżeli udzieli poprawnej i wyczerpującej odpowiedzi na co najmniej dwa pytania, bdb - jeżeli udzieli poprawnej i wyczerpującej odpowiedzi na trzy wylosowane pytania.
Laboratorium Ocena końcowa z laboratorium weryfikuje umiejętności studenta określone modułowymi efektami kształcenia MEK03 i MEK05. Warunkiem zaliczenia laboratorium jest zaliczenie sprawozdań z zajęć praktycznych i uzyskanie pozytywnych ocen ze wszystkich sprawdzianów pisemnych. Każdy sprawdzian pisemny dotyczy jednego ćwiczenia i składa się z trzech pytań. Za każdą poprawną odpowiedź na pytanie można uzyskać maksymalnie 2 pkt, w sumie 6 pkt. Ocena ustalana jest następująco: (6 - 5,1) pkt - bdb, (5 - 4,6) pkt - +db, (4,5 - 4) pkt - db, (3,9 - 3,6) pkt - +dst, (3,5 - 3) pkt - dst, poniżej 3 pkt - ndst. Ocena końcowa z laboratorium jest obliczana jako średnia arytmetyczna wszystkich ocen ze sprawdzianów pisemnych. Sposób przeliczenia uzyskanej oceny średniej na ocena końcową z MEK03 i MEK05 przedstawiono poniżej:(Ocena średnia) Ocena końcowa (4,600 – 5,000) bdb; (4,200 – 4,599) +db; (3,800 – 4,199) db; (3,400 – 3,799) +dst; (3,000 – 3,399) dst.
Projekt/Seminarium Weryfikacja modułowych efektów kształcenia MEK04 następuje po wykonaniu zadanego projektu i jego prezentacji. Sprawdzane są poprawność wykonania projektu oraz orientacja i wiedza studenta z zakresu realizowanego zadania projektowego. Student uzyskuje ocenę: dostateczną - jeżeli wykonał i przedstawił projekt z drobnymi błędami, dobrą - jeżeli wykonał projekt poprawnie, ale nie udzielił poprawnych odpowiedzi na pytania do projektu, bardzo dobrą - jeżeli wykonał projekt poprawnie i udzielił poprawnych odpowiedzi na pytania dotyczące zagadnień związanych z wykonanym projektem.
Ocena końcowa Warunkiem zaliczenia modułu jest osiągnięcie wszystkich efektów modułowych i zaliczenie wszystkich form zajęć. Na ocenę końcową z modułu składa się 50% oceny z MEK01 oraz MEK02, 30% oceny z MEK03 i MEK05 oraz 20% oceny z MEK04. Sposób przeliczenia uzyskanej oceny średniej ważonej na ocenę końcową z modułu przedstawiono poniżej:(Ocena średnia ważona) Ocena końcowa (4,600 – 5,000) bdb; (4,200 – 4,599) +db; (3,800 – 4,199) db; (3,400 – 3,799) +dst; (3,000 – 3,399) dst.

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi tak

1 J. Liu; B. Pawłowska; L. Qian; C. Sun; R. Śliwa; M. Zwolak A continuous sintering extrusion recycling process for high-quality recycling bars of LA103Z Mg-Li alloy chips 2025
2 W. Łogin; R. Ostrowski; R. Śliwa; W. Ziaja The influence of modification of the geometry of the front surface of the RFSSW tool inner sleeve on the fatigue life of joints during joining clad sheets made of aluminum alloy 2024-T3 2025
3 D. Kołodziejczyk; R. Śliwa; A. Wędrychowicz; M. Zwolak Current Possibilities for Recycling Industrial Metallic Wastes: Potential of KOBO Extrusion Process 2024
4 M. Jurek; M. Kulpa; R. Śliwa; A. Wiater; D. Ziaja DIC application for damage detection in FRP composite specimens based on an example of a shearing test 2024
5 R. Śliwa; M. Zwolak Analysis of the influence of dies geometry on the process extrusion force and properties of the extrudate obtained in the process of cold extrusion of 7075 aluminum alloy by the KOBO method 2024
6 W. Bochniak; A. Korbel; P. Myśliwiec; R. Śliwa A method of mechanical welding 2024
7 Z. Gronostajski; M. Kaszuba; B. Leszczyńska-Madej; D. Leśniak; W. Libura; J. Madura; B. Płonka; R. Śliwa; P. Widomski; A. Woźnicki; J. Zasadziński Latest advances in extrusion processes of light metals 2024
8 W. Bochniak; A. Korbel; P. Myśliwiec; R. Śliwa Sposób zgrzewania mechanicznego 2023
9 A. Bełzo; R. Bendikienė; A. Benini; R. Česnavičius; A. Čiuplys; J. Jakobsen; K. Juzėnas; T. Leemet; M. Madissoo; M. Magdziak; P. Nazarko; C. Pancaldi; R. Ratnayake ; L. Rigattieri; M. Rimašauskas; M. Romanini; R. Śliwa; R. Wdowik; R. Wdowik; M. Zimmermann Didactic guide for teachers 2022
10 B. Cieniek; I. Stefaniuk; R. Śliwa; I. Virt; A. Wędrychowicz Electron Paramagnetic Resonance Study of PbSe, PbTe, and PbTe:In Semiconductors Obtained by the Pulsed Laser Deposition Method 2022
11 B. Pawłowska; R. Śliwa; A. Wędrychowicz; M. Zwolak Possibility of Deformation of Billet with Various Internal Structure in KOBO Extrusion 2022
12 K. Doerffer; P. Doerffer; P. Dymora; P. Flaszynski; S. Grigg; M. Jurek; D. Kordos; B. Kowal; M. Mazurek; T. Rogalski; R. Śliwa; R. Unnthorsson The Latest Advances in Wireless Communication in Aviation, Wind Turbines and Bridges 2022
13 R. Śliwa Metal Forming of Magnesium Alloys for Various Applications 2022
14 P. Dymora; B. Kowal; M. Mazurek; R. Śliwa The effects of Virtual Reality technology application in the aircraft pilot training process 2021
15 R. Degenhardt; N. Faisal; M. Latif Bekci; Ö. Necati Cora; S. Pant; A. Prathuru; Y. Sternberg; R. Śliwa Defect Types 2021
16 W. Bochniak; A. Korbel; R. Śliwa Sposób obniżenia momentu obrotowego matrycy w początkowym etapie procesu wyciskania z oscylacyjnym skręcaniem materiałów metalicznych 2021
17 M. Bujny; P. Myśliwiec; R. Ostrowski; R. Śliwa; M. Zwolak Effect of Welding Parameters and Metal Arrangement of the AA2024-T3 on the Quality and Strength of FSW Lap Joints for Joining Elements of Landing Gear Beam 2020
18 R. Śliwa; P. Tyczyński Wiertło kręte do wykonywania otworów w materiałach kompozytowych 2020