Karta przedmiotu

Obróbka skrawaniem i narzędzia

Podstawowe informacje o zajęciach

Cykl kształcenia:

2025/2026

Nazwa jednostki prowadzącej studia:

Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa

Nazwa kierunku studiów:

Mechanika i budowa maszyn

Obszar kształcenia:

nauki techniczne

Profil studiów:

ogólnoakademicki

Poziom studiów:

pierwszego stopnia

Forma studiów:

stacjonarne

Specjalności na kierunku:

Inżynieria napędów pojazdów samochodowych, Inżynieria odlewnictwa, Inżynieria odnawialnych źródeł energii, Inżynieria pojazdów samochodowych, Inżynieria spawalnictwa, Komputerowo wspomagane wytwarzanie, Napędy mechaniczne, Programowanie i automatyzacja obróbki, Przetwórstwo tworzyw i kompozytów polimerowych

Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:

inżynier

Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:

Katedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji

Kod zajęć:

711

Status zajęć:

obowiązkowy dla programu Inżynieria napędów pojazdów samochodowych, Inżynieria odnawialnych źródeł energii, Inżynieria pojazdów samochodowych, Przetwórstwo tworzyw i kompozytów polimerowych

Układ zajęć w planie studiów:

sem: 5 / W30 L30 / 4 ECTS / E

Język wykładowy:

polski

Imię i nazwisko koordynatora 1:

dr inż. Łukasz Żyłka

Terminy konsultacji koordynatora:

poniedziałek, godz. 8.45-10.30

Imię i nazwisko koordynatora 2:

dr inż. Marcin Płodzień

Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia:
Poznanie procesów obróbki ubytkowej, parametrów technologicznych, podstawowych zjawisk towarzyszących procesowi kształtowania wióra, podstaw i odmian procesów obróbki skrawaniem, erozyjnej i ściernej oraz konstrukcji, geometrii i zastosowania narzędzi obróbkowych.

Ogólne informacje o zajęciach:
Przedmiot obbowiązkowy dla kierunku: Mechanika i budowa maszyn.

Materiały dydaktyczne:
Instrukcje do ćwiczeń laboratoryjnych dostępne na stronie www KTWiA oraz na stronie pracowników zylka.v.prz.edu.pl

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć

Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych
1	Olszak W.	Obróbka skrawaniem	Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.	2023
2	Oczoś K., Porzycki J.	Szlifowanie	PWN Warszawa.	1986
3	Jemielniak K.	Obróbka skrawaniem	OWPW Warszawa.	2012
4	Brodowicz W.	Skrawanie i narzędzia	WSiP Warszawa.	1998
5	Jemielniak K.	Obróbka skrawaniem. Podstawy, dynamika, diagnostyka	OW Politechniki Warszawskiej.	2018

Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych
1	Dul-Korzyńska B.	Obróbka skrawaniem i narzędzia	OWPR Rzeszów.	2005
2	Przybylski L.	Strategia doboru warunków obróbki współczesnymi narzędziami	PK Kraków.	2000

Literatura do samodzielnego studiowania
1	Wysiecki M.	Nowoczesne materiały narzędziowe	WNT Warszawa.	1997

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych

Wymagania formalne:
Rejestracja na semestrze 5

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
Podstawowe wiadomości z zakresu rysunku technicznego, podstaw konstrukcji maszyn, materiałoznawstwa oraz metrologii technicznej.

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
Umiejętność posługiwania sie komputerem. Umiejętność obsługi podstawowych narzędzi pomiarowych.

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:
Umiejętność samodzielnego poszerzania wiedzy.

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK	Student, który zaliczył zajęcia	Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia	Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia	Związki z KEK	Związki z PRK
MEK01	Posiada podstawową wiedzę z zakresu mechaniki procesu skrawania oraz zjawisk towarzyszących procesowi tworzenia wióra: zgniot, narost, spęczanie i rodzaje wiórów, siły skrawania, praca i moc skrawania, ciepło i temperatura skrawania, drgania, zużycie ostrza, chłodzenie i smarowanie.	wykład	egzamin cz. pisemna	K-W07+ K-W17+++ K-K01+	P6S-KO P6S-WG
MEK02	Posiada wiedzę z zakresu klasyfikacji i budowy narzędzi skrawających, w szczególności: elementów składowych narzędzia i ostrza, geometrii ostrza, układów odniesienia, materiałów narzędziowych oraz powłok ochronnych.	wykład	egzamin cz. pisemna	K-W07++ K-W17+++	P6S-WG
MEK03	Posiada umiejętność definiowania i obliczania parametrów technologicznych procesów obróbki takich jak: toczenie, frezowanie, wiercenie, rozwiercanie, szlifowanie.	laboratorium	zaliczenie cz. pisemna	K-U01++ K-U03+ K-U12+	P6S-UK P6S-UW
MEK04	Posiada umiejętność opisu budowy i zastosowania narzędzi skrawających oraz określania geometrii ostrza.	laboratorium	zaliczenie cz. pisemna	K-U01+ K-U03+	P6S-UK P6S-UW
MEK05	Posiada podstawową umiejętność przygotowania i prowadzenia badań procesów obróbki ubytkowej.	laboratorium	zaliczenie cz. pisemna	K-U01+	P6S-UW

Treści kształcenia dla zajęć

Sem.	TK	Treści kształcenia	Realizowane na	MEK
5	TK01	Wprowadzenie do obróbki ubytkowej. Klasyfikacja metod kształtowania części maszyn. Podstawowe pojęcia. Różnice pomiędzy skrawaniem a ścieraniem. Podstawy fizykalne procesu skrawania. Strefy skrawania i zjawiska w nich występujące. Kinematyka skrawania. Klasyfikacja i charakterystyka wiórów. Budowa wiórów. Spęczenie wiórów. Łamanie wiórów. Budowa łamaczy wiórów. Kształty wiórów. Metodyka prowadzenia badań naukowych	W01, W02, W03	MEK01
5	TK02	Zjawisko zgniotu warstwy wierzchniej w obróbce skrawaniem. Wpływ parametrów procesu na zjawisko zgniotu. Zjawisko narostu. Wpływ zjawiska narostu na proces obróbki, przedmiot obrabiany oraz narzędzie.	W04, W05	MEK01
5	TK03	Siła skrawania. Wzory do obliczania siły skrawania. Składowe siły skrawania. Praca i moc skrawania. Wyznaczanie mocy skrawania. Ciepło skrawania. Rozkład temperatur w strefie skrawania. Bilans cieplny procesu skrawania. Wpływ parametrów procesu na bilans ciepła.	W06, W07	MEK01
5	TK04	Drgania w procesie skrawania. Rodzaje zużycia ostrza skrawającego. Charakterystyka i formy zużycia ściernego. Przykłady rodzajów zużycia ostrza. Wpływ warunków skrawania na zużycie ostrza. Kryteria stępienia ostrza.	W08, W09	MEK01
5	TK05	Skrawalność materiałów konstrukcyjnych. Wskaźniki skrawalności. Klasyfikacja materiałów pod względem skrawalności. Rola chłodziw w procesie skrawania. Sposoby doprowadzenia chłodziwa do strefy skrawania.	W10	MEK01
5	TK06	Kształtowanie właściwości warstwy wierzchniej w procesie skrawania. Budowa technologicznej warstwy wierzchniej. Modele powstawania naprężeń własnych. Wpływ procesu skrawania na właściwości warstwy wierzchniej.	W11	MEK01
5	TK07	Ogólna budowa i klasyfikacja narzędzi skrawających. Elementy składowe ostrza skrawającego. Układy odniesienia. Wyznaczanie geometrii ostrza wybranych narzędzi skrawających. Definicje płaszczyzn i kątów.	W12, W13	MEK02
5	TK08	Materiały narzędziowe. Klasyfikacja i porównanie materiałów narzędziowych. Charakterystyka stali szybkotnących. Klasyfikacja i zastosowanie węglików spiekanych. Charakterystyka ceramiki narzędziowej. Zastosowanie materiałów supertwardych. Budowa i wytwarzanie powłok ochronnych na narzędzia skrawające.	W14, W15	MEK02
5	TK09	Wprowadzenie do obróbki skrawaniem. Klasyfikacja procesów obróbki ubytkowej. Obróbka ręczna. Narzędzia do obróbki ręcznej. Pomiary dokładności otworów po obróbce ręcznej.	L01, L02	MEK03
5	TK10	Charakterystyka i klasyfikacja procesu toczenia. Parametry technologiczne toczenia. Warstwa skrawana w toczeniu. Budowa i zastosowanie narzędzi tokarskich. Badania procesu łamania wiórów. Badania procesu spęczania wiórów. Pomiary chropowatości powierzchni po toczeniu. Przygotowanie stanowiska badawczego. Prowadzenie badań.	L03, L04	MEK04 MEK05
5	TK11	Charakterystyka i klasyfikacja procesu frezowania. Odmiany frezowania. Parametry technologiczne frezowania. Warstwa skrawana w frezowaniu. Budowa i zastosowanie narzędzi frezarskich. Typy ostrzy frezów. Pomiary chropowatości powierzchni po frezowaniu. Przygotowanie stanowiska badawczego. Prowadzenie badań.	L05, L06	MEK03 MEK04 MEK05
5	TK12	Charakterystyka i klasyfikacja procesów obróbki otworów. Parametry technologiczne wiercenia, rozwiercania i pogłębiania. Warstwa skrawana w wierceniu, rozwiercaniu i pogłębianiu. Budowa i zastosowanie narzędzi do obróbki otworów. Pomiary dokładności otworów po obróbce. Przygotowanie stanowiska badawczego. Prowadzenie badań.	L07	MEK03 MEK04 MEK05
5	TK13	Charakterystyka i klasyfikacja procesów szlifowania. Parametry technologiczne szlifowania wałków, otworów i płaszczyzn. Budowa i oznaczanie ściernic. Przygotowanie ścienic do pracy. Charakterystyka procesu obciągania ściernic. Pomiary dokładności przedmiotów po szlifowaniu. Przygotowanie stanowiska badawczego. Prowadzenie badań.	L08	MEK03 MEK05
5	TK14	Geometria ostrzy narzędzi skrawających. Budowa ostrza. Określanie geometrii narzędzi tokarskich. Pomiar kątów ostrza.	L09	MEK04
5	TK15	Obróbka erozyjna: obróbka elektroerozyjna, obróbka laserowa, obróbka strugą wodno-ścierną. Charakterystyka i parametry procesów.	L10	MEK03
5	TK16	Obróbka gwintów. Narzędzia do obróbki gwintów. Parametry procesów toczenia gwintów, frezowania gwintów i gwintowania.	L11	MEK03 MEK04
5	TK17	Obróbka uzębień. Charakterystyka obróbki kształtowej i obwiedniowej. Budowa narzędzi kształtowych i obwiedniowych.	L12	MEK03 MEK04
5	TK18	Pomiar składowych siły skrawania w procesie toczenia. Określenie wpływu kąta przystawienia na wartość składowych siły skrawania. Przygotowanie stanowiska badawczego. Prowadzenie badań.	L13	MEK05
5	TK19	Dobór narzędzi i parametrów skrawania. Zastosowanie aplikacji komputerowych do doboru narzędzi i parametrów obróbki. Dobór narzędzi do wybranego zadania obróbkowego.	L14, L15	MEK03

Nakład pracy studenta

Forma zajęć	Praca przed zajęciami	Udział w zajęciach	Praca po zajęciach
Wykład (sem. 5)		Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem.	Uzupełnienie/studiowanie notatek: 5.00 godz./sem. Studiowanie zalecanej literatury: 5.00 godz./sem.
Laboratorium (sem. 5)	Przygotowanie do laboratorium: 10.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem.	Dokończenia/wykonanie sprawozdania: 10.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 5)	Przygotowanie do konsultacji: 2.00 godz./sem.	Udział w konsultacjach: 1.00 godz./sem.
Egzamin (sem. 5)	Przygotowanie do egzaminu: 10.00 godz./sem.	Egzamin pisemny: 2.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć	Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład	Egzamin pisemny oceniający realizacje efektów modułowych MEK01, MEK02. Odpowiedź na pytania pozwala na uzyskanie oceny: 50-60% - 3,0; 60-70% - 3,5; 70-80% - 4,0; 80-90% - 4,5; 90-100% - 5,0. Egzamin praktyczny weryfikujący wiedzę z zakresu MEK02. Do zaliczenia przedmiotu wymagane jest pozytywne zdanie egzaminu.
Laboratorium	Zaliczenie wszystkich tematów ćwiczeń laboratoryjnych w postaci kolokwiów pisemnych odbywających się po zrealizowanym ćwiczeniu. Weryfikacja osiągnięcia MEK03, MEK04, MEK05. Ocena z zajęć laboratoryjnych jest średnią ocen cząstkowych. Na ocenę 3,0 student powinien posiadać podstawową wiedzę z zakresu budowy narzędzi skrawających oraz procesów obróbki. Na ocenę 4,0 student powinien posiadać pogłębioną wiedzę z zakresu budowy narzędzi skrawających oraz procesów obróbki. Na ocenę 5,0 student powinien wykazać się zaawansowaną wiedzą z zakresu budowy narzędzi skrawających oraz procesów obróbki.
Ocena końcowa	Średnia ważona z egzaminu 0,6 i z ćwiczeń laboratoryjnych 0,4.

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi tak

1	A. Bełzo; B. Ciecińska; A. Dzierwa; L. Gałda; M. Magdziak; M. Płodzień; R. Wdowik; S. Woś	Ściernica dzielona	2025
2	A. Fernandez; K. Krupa; L. López de Lacalle; M. Płodzień; Ł. Żyłka	Exploring the effectiveness of negative and positive inserts in machining Inconel 718 alloy: a comparative study	2025
3	L. López de Lacalle; K. Mazur; M. Płodzień; M. Pytel; Ł. Żyłka	Analysis of the surface geometric structure after abrasive water jet cutting of a X39 Cr13 alloy	2025
4	M. Płodzień; R. Rusinek; M. Wydra; Ł. Żyłka	Comprehensive Analysis of Cutting-Force Components in Milling Using RQA: Effect of Edge Geometry and Process Parameters	2025
5	P. Lajmert; J. Latalski; M. Płodzień; R. Rusinek; Ł. Żyłka	Recurrence Quantification Analysis (RQA) of Toroidal End Tool Milling Process	2025
6	R. Babiarz; K. Kurzydłowski; M. Łępicka; M. Pytel; M. Rodziewicz; Ł. Żyłka	Comparative analysis of CFG grinding of Inconel 718 using electrocorundum and sintered alumina wheels: grinding forces, surface roughness, and surface morphology	2025
7	R. Flejszar; M. Płodzień; Ł. Żyłka	Frez walcowo-czołowy	2025
8	A. Bazan; M. Sałata; Ł. Żyłka	Sposób szlifowania prostych rowków wiórowych narzędzi skrawających typu frezy z ultradrobnoziarnistych węglików spiekanych	2024
9	R. Flejszar; K. Krupa; P. Lajmert; Ł. Żyłka	Redefinition of precision in finishing milling: Exploring the influence of tool margin and edge micro-radius on surface roughness	2024
10	M. Płodzień; A. Stoić; Ł. Żyłka	Modelling of the Face-Milling Process by Toroidal Cutter	2023
11	M. Płodzień; S. Wojciechowski; K. Żak; Ł. Żyłka	Modelling the Kerf Angle, Roughness and Waviness of the Surface of Inconel 718 in an Abrasive Water Jet Cutting Process	2023
12	R. Flejszar; P. Lajmert; Ł. Żyłka	Influence of Cutting-Edge Microgeometry on Cutting Forces in High-Speed Milling of 7075 Aluminum Alloy	2023
13	M. Batsch; Ł. Żyłka	Koncepcja predykcyjnego systemu diagnostyki uszczelnień instalacji hamulcowych, paliwowych i gazowych	2021
14	M. Płodzień; P. Sułkowicz; S. Wojciechowski; K. Żak; Ł. Żyłka	High-Performance Face Milling of 42CrMo4 Steel: Influence of Entering Angle on the Measured Surface Roughness, Cutting Force and Vibration Amplitude	2021
15	R. Babiarz; M. Płodzień; Ł. Żyłka	Przyrząd do kontroli sztywności dynamicznej wrzeciona szlifierskiego	2021
16	J. Burek; M. Płodzień; P. Sułkowicz; Ł. Żyłka	The influence of end mill helix angle on high performance milling process	2020
17	M. Klecha; M. Płodzień; T. Zaborowski; Ł. Żyłka	Badania wpływu geometrii ostrza na proces toczenia stopu Inconel 718	2020
18	W. Habrat; P. Kręcichwost; M. Płodzień; J. Tymczyszyn	Analysis of EDM Drilling of Small Diameter Holes	2020