Karta przedmiotu

Wyposażenie pokładowe 1

Podstawowe informacje o zajęciach

Cykl kształcenia:

2025/2026

Nazwa jednostki prowadzącej studia:

Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa

Nazwa kierunku studiów:

Lotnictwo i kosmonautyka

Obszar kształcenia:

nauki techniczne

Profil studiów:

ogólnoakademicki

Poziom studiów:

pierwszego stopnia

Forma studiów:

stacjonarne

Specjalności na kierunku:

Awionika, Pilotaż, Samoloty, Silniki lotnicze, Zarządzanie ruchem lotniczym

Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:

inżynier

Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:

Katedra Awioniki i Sterowania

Kod zajęć:

690

Status zajęć:

obowiązkowy dla specjalności Samoloty, Zarządzanie ruchem lotniczym

Układ zajęć w planie studiów:

sem: 4 / W30 L15 / 4 ECTS / Z

Język wykładowy:

polski

Imię i nazwisko koordynatora:

dr hab. inż. prof. PRz Grzegorz Kopecki

semestr 4:

dr inż. Grzegorz Drupka

Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia:
Celem kształcenia jest opanowanie przez studenta zagadnień związanych z zasadami działania i budową klasycznych przyrządów pokładowych samolotu

Ogólne informacje o zajęciach:
Opanowanie wiedzy i praktycznych umiejętności z zasad działania klasycznych przyrządów pokładowych i ich budowy, przyczyn powstawania podstawowych awarii.

Materiały dydaktyczne:
Instrukcje laboratoryjne

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć

Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych
1	Anna Stefanowicz	Pokładowe układy pomiarowe	Wydawnictwa Politechniki Warszawskiej.	1984
2	Mirosław Stola, Anna Stefanowicz	Wyposażenie samolotu	Wydawnictwa Politechniki Warszawskiej.	1978
3	Zbigniew Polak, Andrzej Rypulak	Awionika, przyrządy i systemy pokładowe	WSOSP Dęblin.	2002

Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych
1	-	-	Instrukcje laboratoryjne oraz literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych.	-

Literatura do samodzielnego studiowania
1	-	-	materiały z internetu.	-
2	-	-	Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych.	-

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych

Wymagania formalne:
Student posiada aktualny wpis na semestr czwarty studiów stacjonarnych pierwszego stopnia na kierunku Lotnictwo i Kosmonautyka

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
Wiedza w zakresie matematyki, fizyki, mechaniki, elektrotechniki i elektroniki niezbędną do rozumienia zjawisk, na których bazuje zasada działania przyrządów pokładowych (potwierdzona zaliczeniem)

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
Umiejętności w zakresie posługiwania się aparatem matematycznym

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:
Wymagana jest umiejętność współpracy w grupie podczas prowadzenia eksperymentu

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK	Student, który zaliczył zajęcia	Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia	Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia	Związki z KEK	Związki z PRK
MEK01	POTRAFI PRZYGOTOWAĆ SIĘ DO PRZEPROWADZENIA PODSTAWOWYCH TESTÓW KLASYCZNYCH PRZYRZĄDÓW POKŁADOWYCH ORAZ JE PRZEPROWADZIĆ	laboratorium	Dopuszczalny jest każdy zwyczajowo przyjęty sposób sprawdzania wiadomości	K-W10+++ K-U04++ K-U07+++ K-U08+++ K-U13+ K-U18+ K-K01+	P6S-KK P6S-UO P6S-UU P6S-UW P6S-WG
MEK02	Potrafi naszkicować schemat przyrządów lotniczych: wysokościomierz, wariometr, prędkościomierz IAS, prędkościomierz TAS, machometr, zakrętomierz, sztuczny horyzont, żyroskopowy wskaźnik kursu. Rozumie	wykład	Dopuszczalny jest każdy zwyczajowo przyjęty sposób sprawdzania wiadomości	K-W10+++	P6S-WG
MEK03	Potrafi omówić zasady funkcjonowania podstawowych przyrządów pilotażowo-nawigacyjnych	wykład oraz laboratorium	Dopuszczalny jest każdy zwyczajowo przyjęty sposób sprawdzania wiadomości	K-W10+++ K-W12+ K-U04+++ K-U18+++ K-K01+++	P6S-KK P6S-UO P6S-UU P6S-WG P6S-WK

Treści kształcenia dla zajęć

Sem.	TK	Treści kształcenia	Realizowane na	MEK
4	TK01	Klasyfikacja, właściwości i parametry wyposażenia pokładowego. Instalacja odbioru ciśnień powietrza (OCP). Dajniki ciśnienia całkowitego i statycznego – rurka Pitot’a. Błąd wywołany położeniem dajników ciśnienia, odwadnianie instalacji, elementy grzejne, błędy instalacji OCP.	W	MEK01 MEK02 MEK03
4	TK02	Pomiar barometrycznej wysokości lotu – zasada działania i budowa, przeznaczenie skali dodatkowej, wpływ gęstości powietrza, wysokość ciśnieniowa, wysokość rzeczywista, międzynarodowa atmosfera wzorcowa, poziom lotu, odczyt wskazań wysokościomierzy trzywskazówkowych, błędy przyrządowe, kontrola sprawności dokonywana przez pilota.	W	MEK02 MEK03
4	TK03	Pomiar prędkości lotu względem powietrza – zasada działania i budowa, zależność pomiędzy ciśnieniem dynamicznym i statycznym, definicje prędkości przyrządowej, przyrządowej poprawionej i prędkości rzeczywistej względem powietrza, błędy przyrządowe, wskazania prędkościomierza, znaczenie kolorowych łuków na skali prędkościomierza, kontrola sprawności dokonywana przez pilota.	W	MEK02 MEK03
4	TK04	Wariometr – zasada działania i budowa, przeznaczenie, opóźnienie wynikające z zasady działania, pomiar chwilowej prędkości pionowej (VSI), odczyt wskazań, kontrola sprawności dokonywana przez pilota.	W	MEK02 MEK03
4	TK05	Żyroskopy pomiarowe (zasada działania, błędy - precesja) i ich zastosowania w lotniczych przyrządach pokładowych. Twierdzenie Resala. Moment giroskopowy.	W	MEK03
4	TK06	Napęd elektryczny oraz pneumatyczny giroskopów. Giroskop o dwóch stopniach swobody. Zakrętomierz i koordynator zakrętu (wpływ prędkości, przedstawienie wskazań, koordynator zakrętu, ograniczenia użytkowe, źródło zasilania, chyłomierz poprzeczny: zasada działania, odczyt wskazań, kontrola sprawności dokonywana przez pilota).	W	MEK02 MEK03
4	TK07	żyroskop całkujący, pion żyroskopowy, sztuczny horyzont (żyroskop o 3 stopniach swobody, zastosowanie i działanie, zobrazowanie i interpretacja wskazań, ograniczenia użytkowe, źródło zasilania, kontrola sprawności dokonywana przez pilota).	W	MEK02 MEK03
4	TK08	Układy pomiaru kursu: żyroskopowy wskaźnik kursu (zadania i zasada działania, przedstawienie wskazań, używanie wraz z busolą magnetyczną (żyrobusola), mechanizm ustawiania, znoszenie pozorne, ograniczenia użytkowe, źródło zasilania, kontrola sprawności dokonywana przez pilota).	W	MEK02 MEK03
4	TK09	busola magnetyczna (budowa i działanie, ziemskie pole magnetyczne, błędy, środki ostrożności przy przewozie materiałów magnetycznych, kontrola sprawności dokonywana przez pilota ), busola żyroindukcyjna.	W	MEK03
4	TK10	Przyrządy kontroli pracy silnika: budowa i zasada działania: obrotomierz, wskaźnik ciśnienia ładowania, wskaźnik przepływu i ciśnienia paliwa, wskaźnik ciśnienia i temperatury oleju, wskaźnik temperatury głowic i temperatury gazów wylotowych.	W	MEK03
4	TK11	W ramach laboratorium zrealizowanych zostanie sześć ćwiczeń wskazanych przez prowadzącego, z zakresu badania i analizy właściwości przyrządów ciśnieniowych, przyrządów żyroskopowych, przyrządów i systemów kursowych oraz systemów wskazań.	L	MEK01

Nakład pracy studenta

Forma zajęć	Praca przed zajęciami	Udział w zajęciach	Praca po zajęciach
Wykład (sem. 4)	Przygotowanie do kolokwium: 5.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem.	Uzupełnienie/studiowanie notatek: 5.00 godz./sem. Studiowanie zalecanej literatury: 20.00 godz./sem.
Laboratorium (sem. 4)	Przygotowanie do laboratorium: 10.00 godz./sem. Przygotowanie do kolokwium: 10.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.	Dokończenia/wykonanie sprawozdania: 10.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 4)
Zaliczenie (sem. 4)	Przygotowanie do zaliczenia: 15.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć	Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład	1. Test ze znajomości budowy przyrządów (student ma obowiązkowo naszkicować bezbłędnie wszystkie przyrządy: wysokościomierz, wariometr, prędkościomierze IAS, TAS, machometr, zakrętomierz, sztuczny horyzont, girokompas oraz naszkicować wskazania dwóch systemów wskazań sztucznego horyzontu). W przypadku stanu wyższej konieczności (np. sytuacja pandemiczna) test ze znajomości przyrządów może być zrealizowany na laboratorium. 2. Po zaliczeniu testu ze znajomości przyrządów, student może przystąpić do dalszej części zaliczenia: kolokwium z treści realizowanych na wykładach. 3. Kolokwia na wykładach, obejmujące wskazane przez wykładowcę treści.
Laboratorium	Na ocenę końcową mają wpływ oceny cząstkowe ze sprawdzianów ustnych lub pisemnych z zadanego materiału, obserwacji oraz oceny przez prowadzącego wykonywania ćwiczeń, ocena sprawozdań.
Ocena końcowa	Średnia arytmetyczna ocen uzyskanych z wykładu oraz laboratorium. Konieczność posiadania zaliczenia ze wszystkich części przedmiotu

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi nie