Karta przedmiotu

Sterowanie zespołami napędowymi

Podstawowe informacje o zajęciach

Cykl kształcenia:

2025/2026

Nazwa jednostki prowadzącej studia:

Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa

Nazwa kierunku studiów:

Lotnictwo i kosmonautyka

Obszar kształcenia:

nauki techniczne

Profil studiów:

ogólnoakademicki

Poziom studiów:

pierwszego stopnia

Forma studiów:

stacjonarne

Specjalności na kierunku:

Awionika, Pilotaż, Samoloty, Silniki lotnicze, Zarządzanie ruchem lotniczym

Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:

inżynier

Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:

Katedra Awioniki i Sterowania

Kod zajęć:

673

Status zajęć:

obowiązkowy dla specjalności Awionika

Układ zajęć w planie studiów:

sem: 6 / W30 L15 / 3 ECTS / E

Język wykładowy:

polski

Imię i nazwisko koordynatora:

dr inż. Piotr Cieciński

Terminy konsultacji koordynatora:

Termin konsultacji uzgodniony na bieżąco z grupą zajęciową.

Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia:
Zapoznanie studentów z podstawowymi problemami występującymi w sterowaniu lotniczymi zespołami napędowymi

Ogólne informacje o zajęciach:
Podczas kursu studenci poznają różne rodzaje zespołów napędowych stosowanych w lotnictwie ze szczególnym uwzględnieniem problemów i zasad rządzących projektowaniem układów automatyki i eksploatacją układów sterowania.

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć

Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych
1	Robert Staniszewski	Sterowanie Zespołów napędowych	WKŁ Warszawa.	1980
2	Link C. Jaw, Jack D. Mattingly	Aircraft Engine Controls. Design, System Analisys, and Health Monitoring	AIAA Educatin Series.	2009

Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych
1	Robert Staniszewski	Sterowanie zespołów napędowych	WKŁ.	1980

Literatura do samodzielnego studiowania
1	Robert Staniszewski	Sterowanie zespołów napędowych	WKŁ.	1980

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych

Wymagania formalne:
Student jest zapisany na semestr zajęć zgodny z programem studiów.

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
Student zna podstawowe zasady sterowania obiektami dynamicznymi, rachunek różniczkowy.

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
Student potrafi wykonać analizę układu sterowania.

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:
Student rozumie potrzebę ciągłego uzupełniania wiedzy.

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK	Student, który zaliczył zajęcia	Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia	Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia	Związki z KEK	Związki z PRK
MEK01	Zna podstawowe zasady sterowania stosowanych w lotnictwie zespołów napędowych. Zna sposoby pomiaru wielkości koniecznych do realizacji układu sterowania lotniczego zespołu napędowego.	wykład, laboratorium, laboratorium problemowe	sprawdzian pisemny, obserwacja wykonawstwa, zaliczenie cz. ustna (według wyboru prowadzącego)	K-W03+++ K-U06++ K-U08+++	P6S-UW P6S-WG

Treści kształcenia dla zajęć

Sem.	TK	Treści kształcenia	Realizowane na	MEK
6	TK01	Charakterystyka lotniczych zespołów napędowych. Wymagania i klasyfikacja. Śmigło lotnicze. Silniki tłokowe. Turbinowe silniki odrzutowe. Turbinowe silniki dwuprzepływowe. Inne typy silników lotniczych. Sterowanie zespołów napędowych z silnikiem tłokowym. Silnik tłokowy jako obiekt sterowania. Regulatory prędkości obrotowej. Regulatory ciśnienia ładowania. Regulatory składu mieszanki. Regulatory mocy (ograniczniki temperatury). Przykłady praktycznych zastosowań. Sterowanie turbinowych silników odrzutowych. Silnik odrzutowy jako obiekt sterowania: charakterystyka procesu roboczego silnika, równania dynamiki silnika odrzutowego z nieregulowaną dyszą, uwzględnienie opóźnienia wydzielania ciepła podczas spalania paliwa, uwzględnienie wpływu agregatów instalacji paliwowej, równania dynamiki silnika odrzutowego: układ regulacji prędkości obrotowej, regulatory temperatury i mocy. Sterowanie silników dwuwirnikowych. Sterowanie turbinowych silników śmigłowych. Równania dynamiki turbinowych silników śmigłowych. Prawa sterowania na podstawowych zakresach pracy. Regulatory prędkości obrotowej turbinowych silników śmigłowych. Regulatory temperatury spalin. Korektory i ograniczniki. Sterowanie wirników nośnych śmigłowców i śmigieł. Ograniczenia w sterowaniu śmigłowców. Sterowanie turbinowych silników dwuprzepływowych. Specyfika sterowania i automatycznej regulacji silników dwuprzepływowych. Dwuprzepływowy silnik odrzutowy jako obiekt regulacji. Układy sterowania i automatycznej regulacji silników dwuprzepływowych. Zasady projektowania układów sterowania lotniczych zespołów napędowych. Tendencje i perspektywy rozwoju układów sterowania lotniczych zespołów napędowych.	W01,W02,W03,W04,W05,W06,W07,W08,W09,W10,W11,W12,W13,W14	MEK01
6	TK02	Scilab – komputerowe wspomagnaie w projektowaniu układów regulacji. Lotnicze czujniki pomiarowe. Pompa nurnikowa – element układu sterowania. Cyfrowy model silnika lotniczego. Pomiar prędkości obrotowej wału silnika. Badanie iskrowników – wykorzystanie sygnału z iskrowników do pomiaru prędkości obrotowej wału silnika. Symulacja cyfrowa elementów układu sterowania jako metoda prototypowania proponowanych rozwiązań.	L01,L02,L03,L04,L05,L06,L07	MEK01

Nakład pracy studenta

Forma zajęć	Praca przed zajęciami	Udział w zajęciach	Praca po zajęciach
Wykład (sem. 6)		Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem.	Uzupełnienie/studiowanie notatek: 3.00 godz./sem. Studiowanie zalecanej literatury: 10.00 godz./sem.
Laboratorium (sem. 6)	Przygotowanie do laboratorium: 7.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.	Dokończenia/wykonanie sprawozdania: 12.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 6)
Egzamin (sem. 6)	Przygotowanie do egzaminu: 10.00 godz./sem.	Egzamin pisemny: 2.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć	Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład	Jak w ocenie końcowej
Laboratorium	Jak w ocenie końcowej
Ocena końcowa	Ocenę końcową wystawia osoba prowadząca przedmiot na podstawie ogólnie przyjętych sposobów sprawdzania wiadomości takich jak: egzamin ustny, egzamin pisemny, aktywny udział w zajęciach, zaliczenie sprawozdań

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi tak

1	E. Chmiel-Szukiewicz; P. Cieciński; M. Drajewicz; J. Pieniążek; T. Rogalski; R. Smusz; M. Szukiewicz	Fire Test of an Equipment for Hydrogen Powered Aircraft	2024
2	P. Cieciński; J. Pieniążek	Curvilinear Approach to Landing	2024
3	P. Cieciński; D. Ficek; J. Pieniążek; M. Szumski	Dynamic Response of the Pitot Tube with Pressure Sensor	2023
4	P. Cieciński; J. Pieniążek; M. Szumski	Właściwości dynamiczne układu pomiarowego ciśnienia w przepływie	2023
5	P. Cieciński; D. Ficek; J. Pieniążek; M. Szumski	Property of high-frequency pressure measurement	2022
6	P. Cieciński; J. Pieniążek	Aircraft landing control system tests by simulation	2021
7	P. Cieciński; J. Pieniążek	Safety analysis of the optionally-piloted airplane landing	2021
8	P. Cieciński; J. Pieniążek	Temperature and Nonlinearity Compensation of Pressure Sensor With Common Sensors Response	2020
9	P. Cieciński; J. Pieniążek	Thermal hysteresis in inertial sensors	2020