Karta przedmiotu

Wyposażenie pokładowe 2

Podstawowe informacje o zajęciach

Cykl kształcenia:

2025/2026

Nazwa jednostki prowadzącej studia:

Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa

Nazwa kierunku studiów:

Lotnictwo i kosmonautyka

Obszar kształcenia:

nauki techniczne

Profil studiów:

ogólnoakademicki

Poziom studiów:

pierwszego stopnia

Forma studiów:

stacjonarne

Specjalności na kierunku:

Awionika, Pilotaż, Samoloty, Silniki lotnicze, Zarządzanie ruchem lotniczym

Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:

inżynier

Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:

Katedra Awioniki i Sterowania

Kod zajęć:

670

Status zajęć:

obowiązkowy dla specjalności Awionika

Układ zajęć w planie studiów:

sem: 5 / W30 L15 / 3 ECTS / E

Język wykładowy:

polski

Imię i nazwisko koordynatora:

dr hab. inż. prof. PRz Grzegorz Kopecki

semestr 5:

mgr inż. Łukasz Wałek

Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia:
Celem kształcenia jest opanowanie przez studenta zagadnień związanych z zasadami działania i budową układów pomiarowych na pokładzie samolotu, urządzeń radionawigacyjnych, lotniczych systemów sterowania oraz instalacji pokładowych

Ogólne informacje o zajęciach:
Opanowanie wiedzy i praktycznych umiejętności z zasad działaniaukładów pomiarowych na pokładzie samolotu, urządzeń radionawigacyjnych, lotniczych systemów sterowania oraz instalacji pokładowych

Materiały dydaktyczne:
Instrukcje laboratoryjne

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć

Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych
1	Anna Stefanowicz	Pokładowe układy pomiarowe	Wydawnictwa Politechniki Warszawskiej.	1984
2	Mirosław Stola, Anna Stefanowicz	Wyposażenie samolotu	Wydawnictwa Politechniki Warszawskiej.	1978
3	Zbigniew Polak, Andrzej Rypulak	Awionika, przyrządy i systemy pokładowe	WSOSP Dęblin.	2002
4	Anthony Lawrence	Modern Inertial Technology. Navigation, Guidance, and Control	Springer-Verlag.	1992
5	Zdzisław Gosiewski, Albert Ortyl	Algorytmy inercjalnego bezkardanowego systemu orientacji i położenia obiektu o ruchu przestrzennym	Biblioteka Naukowa Instytutu Lotnictwa.	1999
6	Wacław Sierpiński	Arytmetyka teoretyczna	Państwowe Wydawnictwo Naukowe.	1969

Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych
1	-	-	Instrukcje laboratoryjne oraz literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych.	-

Literatura do samodzielnego studiowania
1	-	-	materiały z internetu.	-
2	-	-	Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych.	-

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych

Wymagania formalne:
Student posiada aktualny wpis na semestr piąty studiów stacjonarnych pierwszego stopnia na kierunku Lotnictwo i Kosmonautyka

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
Wiedza w zakresie matematyki, fizyki, mechaniki, elektrotechniki i elektroniki, automatyki, mechaniki płynów niezbędną do rozumienia zjawisk, na których bazuje zasada działania lotniczych układów pom.

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
Umiejętności w zakresie posługiwania się aparatem matematycznym, znajomość klasycznych przyrządów pilotażowo - nawigacyjnych

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:
Student zachowuje powszechnie przyjęte normy zachowania w społeczeństwie

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK	Student, który zaliczył zajęcia	Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia	Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia	Związki z KEK	Związki z PRK
MEK01	rozumie zasadę działania lotniczych układów pomiarowych	Wykład	Egzamin	K-W10+++ K-U04+	P6S-UU P6S-WG
MEK02	Potrafi przebadać właściwości elementów układów pomiarowych	Laboratorium	obserwacja wykonawstwa	K-W10+++ K-U07+++ K-U08+++ K-K03+	P6S-KR P6S-UO P6S-UW P6S-WG
MEK03	zna trendy rozwojowe współczesnej awioniki	wykład oraz laboratorium	egzamin	K-W10+++ K-W12+++ K-U04+ K-U08+ K-K05++	P6S-KO P6S-UU P6S-UW P6S-WG P6S-WK

Treści kształcenia dla zajęć

Sem.	TK	Treści kształcenia	Realizowane na	MEK
5	TK01	Zasada działania i właściwości eksploatacyjne współczesnych czujników ciśnienia. Algorytmy wyznaczania wielkości aerometrycznych. Problemy dokładności pomiarów. Porównanie różnych technologii czujników barometrycznych.	W01	MEK01 MEK03
5	TK02	Giroskopy optyczne. Zasada działania, właściwości.	W01	MEK01
5	TK03	Technologia MEMS, zasada działania i budowa giroskopów drgających. Wpływ temperatury. Problemy eksploatacyjne.	W01	MEK01
5	TK04	Pole grawitacyjne i pole siły ciężkości. Pole magnetyczne Ziemi. Zasada działania oraz budowa czujników pola magnetycznego, przyspieszeniomierzy inklinometrów.	W02	MEK01
5	TK05	Porównanie różnych technologii czujników inercjalnych. Zalety, wady, tendencje rozwojowe.	W03	MEK01 MEK03
5	TK06	Algorytmy wyznaczania kursu magnetycznego. Właściwości magnetometrów.	W03	MEK01
5	TK07	Bezkardanowy układ odniesienia i kursu AHRS. Algorytmy przeliczania orientacji przestrzennej bazujące na tzw. kątach Eulera. Wprowadzenie do algebry kwaternionów. Algorytmy przeliczania orientacji przestrzennej bazujące na algebrze kwaternionu. Algorytmy korekcji. Filtr komplementarny. Wprowadzenie do filtru Kalmana. Rozszerzony filtr Kalmana. Wykorzystanie filtru Kalmana do korekcji w układzie odniesienia i kursu. Algorytmy załączania korekcji.	W04, W05, W06, W07	MEK01 MEK03
5	TK08	Nawigacja inercjalna. Koncepcja. Typy. Algorytmy.	W08, W09	MEK01 MEK03
5	TK09	Nawigacja zintegrowana.	W10	MEK01 MEK03
5	TK10	Architektura układów awioniki. Architektura niezależna, federacyjna, modułowa. Kierunki rozwoju architektury układów awioniki. IMA1G, IMA2G.	W11,W12	MEK01 MEK03
5	TK11	Magistrale danych stosowane na pokładach współczesnych samolotów.	W13	MEK03
5	TK12	Problematyka ergonomii współczesnej kabiny.	W14	MEK03
5	TK13	Badanie właściwości giroskopu światłowodowego typu FOG	L01	MEK01 MEK02
5	TK14	Badanie taniego układu odniesienia i kursu.	L02	MEK02
5	TK15	Badanie właściwości i skalowanie mechanicznych przyrządów ciśnieniowych.	L03	MEK02
5	TK16	Badanie właściwości i skalowanie elektrycznych i elektronicznych przyrządów ciśnieniowych.	L04	MEK02
5	TK17	Badanie właściwości przyrządów giroskopowych.	L05	MEK02
5	TK18	Wykorzystanie termobarokomory do badania czujników ciśnieniowych.	L06	MEK02
5	TK19	Magistrale danych	L07	MEK03

Nakład pracy studenta

Forma zajęć	Praca przed zajęciami	Udział w zajęciach	Praca po zajęciach
Wykład (sem. 5)		Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem.	Uzupełnienie/studiowanie notatek: 5.00 godz./sem. Studiowanie zalecanej literatury: 10.00 godz./sem.
Laboratorium (sem. 5)	Przygotowanie do laboratorium: 10.00 godz./sem. Przygotowanie do kolokwium: 5.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.	Dokończenia/wykonanie sprawozdania: 3.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 5)
Egzamin (sem. 5)	Przygotowanie do egzaminu: 10.00 godz./sem.	Egzamin pisemny: 2.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć	Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład	Egzamin pisemny obejmujący zagadnienia przedstawione na wykładzie
Laboratorium	Przygotowanie do zajęć, sprawdzian przed każdymi zajęciami,
Ocena końcowa	Ocena końcowa jest średnią ważoną laboratorium oraz egzaminu: (0.4ocena laboratorium + 0.6 ocena z egzaminu)

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
Przyrządy pokładowe egzamin - przykładowe pytania.pdf

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
Przyrządy pokładowe - lab.pdf

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi tak

1	B. Dołęga; G. Kopecki; P. Rzucidło	Fault Detection and Identification in the Doubled Attitude and Heading Reference System (AHRS)	2025
2	G. Kopecki; Z. Łagodowski	Complementary Filter Optimal Tuning Methodology for Low-Cost Attitude and Heading Reference Systems with Statistical Analysis of Output Signal	2025
3	G. Kopecki; P. Rzucidło; P. Szczerba; P. Szwed	Analysis of Stochastic Properties of MEMS Accelerometers and Gyroscopes Used in the Miniature Flight Data Recorder	2024
4	M. Banicki; G. Kopecki	A proposal of AHRS yaw angle correction with the use of roll angle	2023
5	B. Dołęga; G. Kopecki; D. Kordos; P. Rzucidło	Układ spadochronowy	2022
6	F. Górski; D. Inglot; G. Kopecki; R. Wojnar	Low Cost Avionics System for Ultralight Aircraft	2022
7	G. Kopecki; D. Kordos; D. Nowak; T. Rogalski	The PAPI Lights-Based Vision System for Aircraft Automatic Control during Approach and Landing	2022
8	B. Dołęga; P. Grzybowski; G. Kopecki; D. Kordos; D. Nowak; P. Rzucidło; A. Tomczyk; Ł. Wałek	System redundantnego sterowania i nawigacji, zwłaszcza do samolotów bezzałogowych, ultralekkich załogowych i lekkich sportowych	2021
9	G. Kopecki	Aircraft control with the use of model reference adaptive control	2021
10	G. Kopecki	An Idea for an Autonomous Navigation Decision System	2021