Karta przedmiotu

Lotnicze silniki tłokowe

Podstawowe informacje o zajęciach

Cykl kształcenia:

2025/2026

Nazwa jednostki prowadzącej studia:

Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa

Nazwa kierunku studiów:

Lotnictwo i kosmonautyka

Obszar kształcenia:

nauki techniczne

Profil studiów:

ogólnoakademicki

Poziom studiów:

pierwszego stopnia

Forma studiów:

stacjonarne

Specjalności na kierunku:

Awionika, Pilotaż, Samoloty, Silniki lotnicze, Zarządzanie ruchem lotniczym

Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:

inżynier

Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:

Katedra Inżynierii Lotniczej i Kosmicznej

Kod zajęć:

642

Status zajęć:

obowiązkowy dla specjalności Silniki lotnicze

Układ zajęć w planie studiów:

sem: 7 / W15 L15 P15 / 4 ECTS / Z

Język wykładowy:

polski

Imię i nazwisko koordynatora:

dr inż. Piotr Wygonik

Terminy konsultacji koordynatora:

terminy konsultacji ustalane na bieżąco na początku semestru

Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia:
uzyskanie wiedzy i zdobycie umiejętności potrzebnych inżynierowi konstruktorowi tłokowego silnika spalinowego

Ogólne informacje o zajęciach:
moduł składa się z części wykładowej, ćwiczeniowej i laboratoryjnej w sumie dających wiedzę z zakresu projektowania i badania lotniczych silników tłokowych

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć

Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych
1	Jan A. Wajand	Tłokowe silniki spalinowe srednio i szybkoobrotowe	Wydawnictwo naukowo-Techniczne, Warszawa.	2005
2	Sławomir Luft	Podstawy budowy silników	Wydawnictwo Komunikacji i łączności, Warszawa.	2006
3	Tadeusz Rychter, Andrzej Teodorczyk	Teoria silników tłokowych	Wydawnictwa komunikacji i Łącznosci, Warszawa.	2006
4	Janusz Mysłowski	Doładowanie silników	Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, warszawa.	2006
5	Stefan Szczeciński	Lotnicze silniki tłokowe	Wydawnictwa Komunikacji i ŁĄczności, Warszwa.	1983

Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych
1	Jerzy Jędrzejowski	Obliczanie tłokowego silnika spalinowego	Wydawnictwa Naukowo-techniczne, Warszawa.	1984

Literatura do samodzielnego studiowania
1	Kazimierz Niewiarowski	tłokowe silniki spalinowe	Wydawnictwa komunikacji i Łączności, warszawa,.	1983

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych

Wymagania formalne:
student musi spełnić wymagania formalne wymagane dla semestru 6

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
wymagana wiedza z zakresu przemian termodynamicznych, dynamiki maszyn, wytrzymałosci materiałów, podstaw konstrukcji maszyn i grafiki inżynierskiej

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
umiejętność posługiwania się analitycznymi metodami z zakresu termodynamiki, mechaniki płynów konstrukcji maszyn, znajomość nowoczesnych metod i narzędi inżynierskich (Mes, AutoCad)

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:
umiejętność pracy w zespole

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK	Student, który zaliczył zajęcia	Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia	Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia	Związki z KEK	Związki z PRK
MEK01	umie zastosować w praktyce wiedzę związaną z grafiką inżynierską, odwzorowaniem i wymiarowaniem konstrukcji oraz technikami komputerowego wspomagania projektowania maszyn	wykład	prezentacja projektu	K-W05+++	P6S-WG
MEK02	ma uporządkowaną, podbudowaną teoretycznie wiedzę w zakresie mechaniki technicznej i wytrzymałości materiałów niezbędną do formułowania i rozwiązywania problemów technicznych w oparciu o prawa mechaniki oraz wykonywania analiz wytrzymałościowych elementów konstrukcyjnych w budowie silników spalinowych tłokowych	wykład	prezentacja projektu	K-W06+++	P6S-WG
MEK03	ma uporządkowaną, podbudowaną teoretycznie wiedzę z zakresu przemian termodynamicznych i mechaniki płynów pozwalającą opisywać i modelować zjawiska fizyczne w cylindrze silnika tłokowego	wykład, ćwiczenia problemowe	prezentacja projektu	K-W07++	P6S-WG
MEK04	ma uporządkowaną, podbudowaną teoretycznie wiedzę z zakresu silników spalinowych	wykład	kolokwium, zaliczenie przy zadawaniu projektu	K-W09+	P6S-WG
MEK05	potrafi pozyskiwać informacje z dokumentacji konstrukcyjnej, literatury, baz danych oraz innych źródeł (także w języku obcym), integrować je, dokonywać ich interpretacji oraz wyciągać wnioski, formułować i uzasadniać opinie dotyczące silników spalinowych	wykład interaktywny, ćwiczenia problemowe	prezentacja projektu	K-U01+++	P6S-UW
MEK06	potrafi opracować dokumentację z wykonanego projektu , przygotować ocenę otrzymanych wyników a także przedstawić krótką prezentację dotyczącą zadania,	ćwiczenia techniczne, projekt indywidualny	prezentacja projektu, sprawozdanie z projektu	K-U03++	P6S-UO
MEK07	potrafi posługiwać się technikami obliczeniowymi w zależności od stopnia złożoności modelu obliczeniowego, oraz narzędziami informatycznymi do realizacji zadań obliczeniowych z zakresu silników tłokowych	wykład, ćwiczenia rachunkowe	prezentacja projektu	K-U06++	P6S-UW
MEK08	potrafi planować i przeprowadzać eksperymenty, w tym pomiary charakterystyk zewnętrznych silników, i symulacje komputerowe obiegów porównawczych oraz interpretować uzyskane wyniki i wyciągać wnioski	laboratorium	zaliczenie cz. ustna	K-U07++	P6S-UO
MEK09	potrafi rozwiązywać zadania inżynierskie z zakresu modelowania procesów cieplno-przepływowych, spalania paliwa, obliczeń wytrzymałościowych wykorzystując metody analityczne, symulacyjne i eksperymentalne	wykład, ćwiczenia rachunkowe	prezentacja projektu	K-U08++	P6S-UW
MEK10	ze względu na ciągły rozwój konstrukcji, metod obliczeniowych, narzędzi inżynierskich rozumie potrzebę i zna możliwości ciągłego dokształcania się - podnoszenia kompetencji zawodowych, osobistych i społecznych	wykład, wykład interaktywny	prezentacja projektu	K-K01++	P6S-KK
MEK11	ma świadomość ważności i rozumie pozatechniczne aspekty i skutki działalności inżyniera konstruktora silnika spalinowego , w tym jego wpływ na środowisko i związaną z tym odpowiedzialność za podejmowane decyzje na ogólnie rozumiane bezpiecvzeństwo	wykład interaktywny	prezentacja dokonań (portfolio)
MEK12	posiada wiedzę z zakresu badań eksperymentalnych i numerycznych silnika tłokowego	laboratorium	sprawozdanie z projektu	K-U07+	P6S-UO
MEK13	posiada umiejętność prowadzenia badań eksperymentalnych maszyn cieplnych, wykonania pomiarów parametrów energetycznych, oraz badań numerycznych podzespołów konstrukcyjnych silników	laboratorium	prezentacja projektu	K-U07++	P6S-UO

Treści kształcenia dla zajęć

Sem.	TK	Treści kształcenia	Realizowane na	MEK
7	TK01	Podział silników tłokowych (silniki rzędowe, przeciwsobne, widlaste, rzędowe). Obiegi porównawcze tłokowych silników spalinowych (obiegi silników dwu i czterosuwowych), obiegi teoretyczne i porównawcze, projektowanie wykresu obiegu porównawczego. Silniki o zapłonie iskrowym (zasada działania, tworzenie mieszanki palnej, spalanie, komory spalania), Silniki o zapłonie samoczynnym (zasada działania, tworzenie mieszanki palnej, spalanie, komory spalania – rodzaje komór, wady i zalety rozwiązań konstrukcyjnych komór).	W01	MEK04
7	TK02	Charakterystyki silników i wskaźniki operacyjne (średnie ciśnienie indykowane, prędkość obrotowa, moment obrotowy, moc silnika, sprawność). Jednostkowe zużycie paliwa. Moc jednostkowa, charakterystyka prędkościowa, wysokościowa. Charakterystyka śmigłowa, śmigło ciężkie, lekkie	W02	MEK09
7	TK03	Paliwa do silników tłokowych i turbinowych, charakterystyki paliw, Ekologiczne aspekty użytkowania silnika( zadymienie spalin, toksyczność spalin, hałaśliwość pracy silnika), paliwa silnikowe, oleje, smary.	W03	MEK10 MEK11
7	TK04	Obciążenia mechaniczne i cieplne silnika (kinematyka układu korbowego, siły bezwładności, siły gazowe, obciążenia cieplne)	W03	MEK02 MEK03 MEK12
7	TK05	Projektowanie silnika ( założenia ogólne, modelowanie i symulacje, dobór liczby cylindrów i układ cylindrów, główne wymiary silnika, szacowanie masy silnika i wymiarów zewnętrznych)	W03	MEK01 MEK05 MEK07
7	TK06	Materiały konstrukcyjne w budowie silników tłokowych lotniczych	W04	MEK05
7	TK07	Wybrane zespoły konstrukcyjne: zespół tłokowy (tłok, pierścień, sworzeń – obliczenia, materiały, konstrukcja). Wały korbowe, korbowody (konstrukcja wałów, czopy główne, ramię wykorbienia, obliczenia).Wyrównoważanie silnika (silnik jednocylindrowy, widlasty, gwiazdowy)	W05	MEK01 MEK03 MEK04 MEK07 MEK09
7	TK08	Układy dolotowe i wylotowe, rozrząd silników czterosuwowych (krzywki rozrządu, napęd zaworów, sprężyny, zawory) Chłodzenie silników (wpływ powietrza na pracę silnika, chłodzenie powietrzne). Układy smarowania silników (oleje silnikowe, schematy układów olejenia, pompy oleju, filtry, zawory przelewowe, miski olejowe). Układy zasilania silników ZI (gaźniki, układy wtryskowe). Układy zasilania silników z ZS (pompy i układy wtryskowe, układ akumulatorowy, pompowtryskiwacze) Regulacja i sterowanie pracą silników.	W06	MEK03 MEK09
7	TK09	Doładowanie silników (ciśnienie doładowania, systemy doładowania silników lotniczych, granice doładowania, dobór wielkości sprężarki, charakterystyka wysokościowa silnika doładowanego). Perspektywy rozwoju lotniczych silników tłokowych	W07	MEK03
7	TK10	1.Wyznaczanie przebiegu ciśnienia w cylindrze silnika tłokowego 2.Określenie głównych wymiarów silnika 3.Kinematyka mechanizmu korbowego 4.Projekt zespołu tłoka 5.Obliczenia wału korbowego 6.Wyrównoważanie silnika jednocylindrowego 7.Dobór sprężarki doładowującej	P01-07	MEK06 MEK08 MEK13
7	TK11	1.Rysunki konstrukcyjne silników tłokowych, dokumentacja techniczna. 2.Badanie wybranych charakterystyk silnika tłokowego 3.Wyznaczanie charakterystyki obciążeniowej ( w zależności od śmigła) 4.Charakterystyka dławiona silnika tłokowego	L01-07	MEK01 MEK06

Nakład pracy studenta

Forma zajęć	Praca przed zajęciami	Udział w zajęciach	Praca po zajęciach
Wykład (sem. 7)	Przygotowanie do kolokwium: 10.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.	Uzupełnienie/studiowanie notatek: 2.00 godz./sem. Studiowanie zalecanej literatury: 5.00 godz./sem.
Laboratorium (sem. 7)	Przygotowanie do laboratorium: 5.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.	Dokończenia/wykonanie sprawozdania: 5.00 godz./sem.
Projekt/Seminarium (sem. 7)	Przygotowanie do zajęć projektowych/seminaryjnych: 5.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem..	Wykonanie projektu/dokumentacji/raportu: 20.00 godz./sem. Przygotowanie do prezentacji: 5.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 7)		Udział w konsultacjach: 2.00 godz./sem.
Zaliczenie (sem. 7)	Przygotowanie do zaliczenia: 5.00 godz./sem.	Zaliczenie pisemne: 1.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć	Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład	kolokwium zaliczeniowe w formie testowej, 10 pytań jednokrotnego wyboru, ocena pozytywna to uzyskanie 5 pkt (dostateczny) , powyżej 9 pkt ocena bardzo dobry
Laboratorium	zaliczenie wszystkich laboratoriów na pozytywna ocenę, ocena z laboratorium stanowi 20 % oceny końcowej przedmiotu
Projekt/Seminarium	zaliczenie trzech projektów na pozytywna ocenę, ocena z zajęć projektowych stanowi 20 % oceny końcowej przedmiotu
Ocena końcowa	ocena końcowa składa się z oceny z kolokwium z wykładu (60%) i ocen z laboratoriów i projektów po 20 %

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
LST.pdf

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi tak

1	J. Muszyńska-Pałys; M. Orkisz; P. Wygonik	Analysis of the development of energy storage systems in regional aviation	2025
2	M. Klimczyk; J. Muszyńska-Pałys; M. Orkisz; P. Wygonik	Fuel cells in aviation: limitations, capabilities, and development prospects	2025
3	P. Wygonik	Dobór zespołu napędowego do samolotu wielozadaniowego według kryterium zadania lotniczego	2024