Karta przedmiotu

Fizjologia i psychologia lotnicza

Podstawowe informacje o zajęciach

Cykl kształcenia:

2025/2026

Nazwa jednostki prowadzącej studia:

Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa

Nazwa kierunku studiów:

Lotnictwo i kosmonautyka

Obszar kształcenia:

nauki techniczne

Profil studiów:

ogólnoakademicki

Poziom studiów:

pierwszego stopnia

Forma studiów:

stacjonarne

Specjalności na kierunku:

Awionika, Pilotaż, Samoloty, Silniki lotnicze, Zarządzanie ruchem lotniczym

Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:

inżynier

Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:

Katedra Awioniki i Sterowania

Kod zajęć:

630

Status zajęć:

obowiązkowy dla specjalności Pilotaż

Układ zajęć w planie studiów:

sem: 6 / W15 C15 / 3 ECTS / Z

Język wykładowy:

polski

Imię i nazwisko koordynatora 1:

prof. dr hab. inż. Tomasz Rogalski

Terminy konsultacji koordynatora:

Wtorek 7:00-8:30

Imię i nazwisko koordynatora 2:

dr Piotr Borowik

Terminy konsultacji koordynatora:

Środa 12:00 -14:00

Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia:
Zapoznanie studentów z fizjologicznymi aspektami funkcjonowania człowieka na dużych wysokościach oraz sytuacjach stresowych, jego możliwościami poznawczymi i psychomotorycznymi.

Ogólne informacje o zajęciach:
Zajęcia w formie wykładów i ćwiczeń maja za zadanie zrealizować główny cel kształcenia.

Materiały dydaktyczne:
Prezentacja multimedialna przygotowana przez prowadzącego

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć

Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych
1	-	ATPL Training Human Performance	Jeppesen EASA.	-
2	Jan Górski	Fizjologia człowieka	PWN.	2010
3	Makarowki, R.	Ryzyko i stres w lotnictwie sportowym	Warszawa: Difin.	2010

Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych
1	Jancelewicz, B.	Bezpieczeństwo i niezawodność w lotnictwie.	Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.	2009

Literatura do samodzielnego studiowania
1	Trollip, S. R., Jensen R. S.	Human Factors for General Aviation.	Englewood: Published by JEPPESEN SANDERSON..	1991

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych

Wymagania formalne:
Wpis na semestr 5 specjalności pilotaż, pierwszego stopnia kierunku Lotnictwo i kosmonautyka

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
Podstawowa wiedza z zakresu wykonywania lotów samolotami

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
Pilotowanie statków powietrznych do MTOW 5700 kg

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:
Umiejętność współpracy w grupie

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK	Student, który zaliczył zajęcia	Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia	Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia	Związki z KEK	Związki z PRK
MEK01	Zapoznanie studentów z ograniczeniami organizmu człowieka w środowisku pracy pilota	wykład, ćwiczenia problemowe	test pisemny, prezentacja projektu, referat ustny	K-W14+ K-K03+	P6S-KR P6S-WK

Treści kształcenia dla zajęć

Sem.	TK	Treści kształcenia	Realizowane na	MEK
6	TK01	Metabolizm, wydzielanie i regulacja temperatury: wątroba i jej funkcje, trzustka i jej funkcje, enzymy trawienne. Wydalanie przez skórę: funkcje regulacja temperatury organizmu. Układ moczowy; budowa i funkcje.	W1C1C2	MEK01
6	TK02	Układ wzrokowy: budowa oka, uzyskiwanie obrazu, cechy widzenia, wady układu wzrokowego, widzenie kolorów, widzenie w nocy, wpływ światła słonecznego na układ wzrokowy.	W2W3C3	MEK01
6	TK03	Iluzje wzrokowe: orientacja przestrzenna, dezorientacja przestrzenna, złudzenia prowadzące do problemów przy lądowaniu, złudzenia w powietrzu, złudzenia w nocy, złudzenia w deszczu, ostrość widzenia, martwy punkt.	W5C4C5	MEK01
6	TK04	Układ słuchowy i błędnik: budowa ucha środkowego i wewnętrznego, hałas, jego skutki i ochrona, błędnik.	W6W7C6	MEK01
6	TK05	Złudzenia związane z błędnikiem: pochodzące od przechyleń, pochodzące od przyspieszeń liniowych, vertigo, pochodzące od przyspieszeń kątowych, zapobieganie skutkom złudzeń.	W8C7C8	MEK01
6	TK06	Wpływ wysokości na organizm: skład powietrza atmosferycznego, zapotrzebowanie na tlen Choroba wysokościowa i jej formy: objawy, fazy (stadia), czynniki zwiększające podatność, czas do wystąpienia choroby wysokościowej w zależności od wysokości, hiperwentylacja, objawy, sposób postępowania, gwałtowna dekompresja, problemy przy zniżaniu/wznoszeniu dotyczące zatok i uszu, choroba dekompresyjna, objawy, sposób postępowania.	W9W10C9	MEK01
6	TK07	Problemy związane z lotami na dużych wysokościach: promieniowanie kosmiczne, ozon, wilgotność, kabiny ciśnieniowe, instalacje tlenowe.	W11C10C11	MEK01
6	TK08	Zdrowie i higiena: wymagania odnośnie sprawności psychofizycznej członka personelu lotniczego, Utrata sprawności psychofizycznej ciśnienie krwi, niedociśnienie, nadciśnienie, oddawanie krwi, choroba wieńcowa, czynniki ryzyka, zawał, anemia, otyłość, jej efekty i wskaźnik BMI, hipoglikemia, choroby tropikalne, możliwy sposób zarażenia, wpływ palenia tytoniu na zdrowie, przyjmowanie leków, wpływ picia alkoholu na zdrowie, wpływ kofeiny na zdrowie, wpływ czynników toksycznych na zdrowie, epilepsja i omdlenia, wpływ przyspieszeń na człowieka, choroba lokomocyjna.	W12W13C12	MEK01
6	TK09	Sen: zmęczenie, sen, sutki braku snu, zaburzenia snu.	W14C13C14	MEK01
6	TK10	Układ nerwowy: centralny system nerwowy, ośrodkowy układ nerwowy.	W15C15	MEK01

Nakład pracy studenta

Forma zajęć	Praca przed zajęciami	Udział w zajęciach	Praca po zajęciach
Wykład (sem. 6)	Przygotowanie do kolokwium: 3.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.	Studiowanie zalecanej literatury: 10.00 godz./sem.
Ćwiczenia/Lektorat (sem. 6)	Przygotowanie do ćwiczeń: 15.00 godz./sem. Przygotowanie do kolokwium: 15.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 6)
Zaliczenie (sem. 6)		Zaliczenie pisemne: 2.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć	Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład	Ocena z referatu ustnego
Ćwiczenia/Lektorat	Test pisemny
Ocena końcowa	Średnia arytmetyczna z części wykładowej i ćwiczeniowej

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi tak

1	G. Drupka; T. Rogalski; Ł. Wałek	Analysis of changes in European air traffic flow after the 2022 armed conflict in Ukraine	2025
2	G. Drupka; T. Rogalski; Ł. Wałek	Wpływ konfliktów zbrojnych w wybranych rejonach świata na obniżenie jakości informacji z systemów nawigacji satelitarnej	2025
3	J. Prusik; T. Rogalski; A. Wal; A. Włoch	Układ zabezpieczający dla samolotów z mechanicznym układem sterowania	2025
4	K. Kosacki; P. Kot; T. Rogalski	Airmanship - koncepcja nowoczesnego szkolenia lotniczego	2025
5	T. Rogalski; L. Rolka	Airmanship – the concept of modern aviation training	2025
6	A. Kozłowska; M. Malczyk; D. Nowak; T. Rogalski	Zastosowanie wybranych metod uczenia maszynowego w systemie sterowania lotem	2024
7	E. Chmiel-Szukiewicz; P. Cieciński; M. Drajewicz; J. Pieniążek; T. Rogalski; R. Smusz; M. Szukiewicz	Fire Test of an Equipment for Hydrogen Powered Aircraft	2024
8	G. Drupka; T. Rogalski; Ł. Wałek	Analiza zmian w ruchu lotniczym na przykładzie wybranych rejonów FIR europejskiej przestrzeni powietrznej po wystąpieniu konfliktu zbrojnego na terytorium Ukrainy	2024
9	G. Drupka; T. Rogalski; Ł. Wałek	Metody wyznaczania pozycji bezzałogowego statku powietrznego na pasie w fazie startu	2024
10	M. Dojka; K. Jakubik; T. Rogalski; Ł. Wałek	Automatic take-off control system	2023
11	M. Korkosz; S. Noga; T. Rogalski	Analysis of the mechanical limitations of the selected high-speed electric motor	2023
12	S. Noga; D. Nowak; T. Rogalski; P. Rzucidło	The use of vision system to determine lateral deviation from landing trajectory	2023
13	T. Rogalski	Transport lotniczy w obliczu wyzwań XXI wieku	2023
14	D. Kordos; T. Rogalski	System elektroniczny przekazywania informacji do statku powietrznego kołującego po płycie lotniskowej oraz sposób sterowania kołowaniem statku powietrznego z wykorzystaniem tego systemu	2022
15	G. Kopecki; D. Kordos; D. Nowak; T. Rogalski	The PAPI Lights-Based Vision System for Aircraft Automatic Control during Approach and Landing	2022
16	K. Doerffer; P. Doerffer; P. Dymora; P. Flaszynski; S. Grigg; M. Jurek; D. Kordos; B. Kowal; M. Mazurek; T. Rogalski; R. Śliwa; R. Unnthorsson	The Latest Advances in Wireless Communication in Aviation, Wind Turbines and Bridges	2022
17	T. Rogalski; P. Rzucidło; P. Szwed	Estimation of Atmospheric Gusts Using Integrated On-Board Systems of a Jet Transport Airplane - Flight Simulations	2022
18	V. Di Vito; P. Grzybowski; P. Masłowski; T. Rogalski	Design advancements for an integrated mission management system for small air transport vehicles in the COAST project	2022
19	B. Brukarczyk; P. Kot; D. Nowak; T. Rogalski; P. Rzucidło	Fixed Wing Aircraft Automatic Landing with the Use of a Dedicated Ground Sign System	2021
20	G. Dec; A. Majka; T. Rogalski; D. Rzońca; S. Samolej	Regular graph-based free route flight planning approach	2021
21	G. Jaromi; T. Kapuściński; D. Kordos; T. Rogalski; P. Rzucidło; P. Szczerba	In-Flight Tests of Intruder Detection Vision System	2021
22	J. Beran; V. Di Vito; P. Grzybowski; T. Kabrt; P. Masłowski; M. Montesarchio; T. Rogalski	Flight management enabling technologies for single pilot operations in Small Air Transport vehicles in the COAST project	2021
23	K. Maciejowska; S. Noga; T. Rogalski	Vibration analysis of an aviation engine turbine shaft shield	2021
24	P. Bąk; T. Rogalski; P. Rzucidło; J. Szura; K. Warzocha	Transformative Use of Additive Technology in Design and Manufacture of Hydraulic Actuator for Fly-by-Wire System	2021
25	S. Noga; J. Prusik; T. Rogalski; P. Rzucidło	Unmanned aircraft automatic flight control algorithm in an Immelmann manoeuvre	2021
26	V. Di Vito; P. Grzybowski; P. Masłowski; T. Rogalski	A concept for an Integrated Mission Management System for Small Air Transport vehicles in the COAST project	2021
27	G. Drupka; A. Majka; T. Rogalski	Automated flight planning method to facilitate the route planning process in predicted conditions	2020
28	G. Jaromi; D. Kordos; A. Paw; T. Rogalski; P. Rzucidło; P. Szczerba	Simulation studies of a vision intruder detection system	2020
29	J. Prusik; T. Rogalski; P. Rzucidło	Unmanned aircraft automatic flight control algorithm in a spin maneuver	2020
30	T. Kapuściński; T. Rogalski; P. Rzucidło; P. Szczerba; Z. Szczerba	A Vision-Based Method for Determining Aircraft State during Spin Recovery	2020