logo PRZ
Karta przedmiotu
logo WYDZ

Materiały metaliczne


Podstawowe informacje o zajęciach

Cykl kształcenia:
2025/2026
Nazwa jednostki prowadzącej studia:
Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa
Nazwa kierunku studiów:
Inżynieria materiałowa
Obszar kształcenia:
nauki techniczne
Profil studiów:
ogólnoakademicki
Poziom studiów:
pierwszego stopnia
Forma studiów:
stacjonarne
Specjalności na kierunku:
Materiały specjalne, Technologie materiałowe
Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:
inżynier
Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:
Katedra Nauki o Materiałach
Kod zajęć:
606
Status zajęć:
obowiązkowy dla programu
Układ zajęć w planie studiów:
sem: 4 / W45 L30 / 6 ECTS / E
Język wykładowy:
polski
Imię i nazwisko koordynatora:
dr hab. inż. prof. PRz Grażyna Mrówka-Nowotnik
Terminy konsultacji koordynatora:
poniedziałek: 10:00-12:00

Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia:
Znajomość klasyfikacji podstawowych grup materiałów metalicznych na osnowie żelaza oraz metali nieżelaznych. Znajomość budowy wewnętrznej metali i ich stopów oraz metod kształtowania mikrostruktury i jej wpływu na właściwości fizyczne i mechaniczne materiałów metalicznych. Zdobycie wiedzy na temat stopów żelaza oraz metali nieżelaznych w obszarze ich właściwości i zastosowania w technice.

Ogólne informacje o zajęciach:
Przekazanie studentom wiedzy w zakresie klasyfikacji oraz charakterystyki mikrostruktury i właściwości materiałów metalicznych stosowanych w technice: stopach żelaza (stalach, staliwach i żeliwach) oraz stopach metali nieżelaznych (Cu, Al, Mg, Zn, Sn, Pb, Ni, Ti).

Materiały dydaktyczne:
Instrukcje do ćwiczeń laboratoryjnych

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć
Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych
1 Marek Blicharski Inżynieria materiałowa Wydawnictwo Naukowe PWN. 2017
2 Blicharski M. Wstęp do inżynierii materiałowej. Stal WNT, Warszawa. 2009
3 Stanisław J. Skrzypek, Karol Przybyłowicz Inżynieria metali i technologie materiałowe Wydawnictwo Naukowe PWN. 2019
4 Dobrzański L.A. Metalowe materiały inżynierskie WNT, Warszawa . 2004
5 Dobrzański L.A. Materiały inżynierskie i projektowanie materiałowe. Podstawy nauki o materiałach i metaloznawstwo WNT, Warszawa. 2006
6 Przybyłowicz K. Metaloznawstwo WNT, Warszawa. 2007
7 Jan Sieniawski, Aleksander Cyunczyk Metale : wybrane zagadnienia z fizyki metali i metaloznawstwa teoretycznego Rzeszów: Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej. 2015
8 Jan Sieniawski, Aleksander Cyunczyk Struktura ciał stałych Rzeszów: Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej. 2015
Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych
1 - Karty materiałowe -. -
2 Przybyłowicz Karol Metaloznawstwo WNT, Warszawa. 2007
3 Sieniawski J. (red) Metaloznawstwo i podstawy obróbki cieplnej Oficyna Wyd. Pol. Rzeszowskiej, Rzeszów . 1999
4 Dymek Stanisław Nowoczesne stopy aluminium do przeróbki plastycznej Wydawnictwo AGH. -
5 - Normy PN i EU -. -
Literatura do samodzielnego studiowania
1 Ashby M.F., Jones D.R. Materiały inżynierskie WNT, Warszaw. 1995

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych

Wymagania formalne:
Wiedza z poprzednich przedmiotów: Wprowadzenie do inżynierii materiałowej, Fizyka metali, Nauka o materiałach

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
Student powinien posiadać podstawową wiedzę w obszarze materiałoznawstwa oraz technologii procesów materiałowych - topienia i krystalizacji.

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
Umiejętnie klasyfikuje materiały metaliczne pod względem właściwości i składu chemicznego. Ustala kryteria doboru aplikacyjnego odpowiedniego rodzaju materiału.

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:
Wyraża opinie na temat procesów kształtujących właściwości materiałów. Chętnie prowadzi badania materiałów. Jest otwarty na wiedzę dotyczącą materiałów metalicznych.

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK Student, który zaliczył zajęcia Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia Związki z KEK Związki z PRK
MEK01 Ma wiedzę o podstawowych grupach materiałów metalicznych na osnowie żelaza i metali nieżelaznych. wykład Egzamin, sprawdzian pisemny/test K-W02++
K-W04++
K-W05++
K-U04+++
K-U06++
K-U09+
K-K01++
K-K04+++
P6S-KK
P6S-UO
P6S-UU
P6S-UW
P6S-WG
MEK02 Potrafi dokonać klasyfikacji materiałów metalicznych ze względu na ich wytwarzanie, skład chemiczny oraz właściwości i możliwości zastosowania. wykład, laboratorium Egzamin, sprawdzian pisemny/test K-W02+++
K-W04+++
K-W05++
K-U04++
K-U06++
K-U09+++
K-K01+++
K-K04+++
P6S-KK
P6S-UO
P6S-UU
P6S-UW
P6S-WG
MEK03 Potrafi dobrać parametry procesów obróbki cieplnej stopów na osnowie żelaza oraz metali nieżelaznych w celu otrzymania określonych własności i mikrostruktury w oparciu o przemiany strukturalne materiałów. laboratorium sprawdzian pisemny, zaliczenie cz. ustna, kolokwium, test pisemny K-W02+++
K-W04+++
K-W05++
K-U04+++
K-U06+++
K-U09+++
K-K01++
K-K04++
P6S-KK
P6S-UO
P6S-UU
P6S-UW
P6S-WG
MEK04 Potrafi wskazać praktyczne zastosowanie materiałów metalicznych na osnowie żelaza i metali nieżelaznych na podstawie ich składu chemicznego, mikrostruktury i właściwości Laboratorium kolokwium, test pisemny, obserwacja wykonawstwa, sprawozdanie z projektu K-W04+
K-K04+
P6S-UO
P6S-WG
MEK05 Student potrafi wykorzystać zdobytą wiedzę inżynierską do rozwiązywania prostych problemów technicznych na każdym etapie projektowania lub badania materiałów metalicznych na osnowie żelaza i metali nieżelaznych wykład, laboratorium kolokwium, sprawozdanie z projektu, zaliczenie cz. praktyczna, egzamin cz. pisemna K-W02+
K-W04+
K-W05+
K-U04+
K-U06+
K-U09+
K-K04+
P6S-UO
P6S-UU
P6S-UW
P6S-WG

Treści kształcenia dla zajęć

Sem. TK Treści kształcenia Realizowane na MEK
4 TK01 Wprowadzenie. Żelazo- znaczenie dla cywilizacji W01 MEK01 MEK02 MEK04
4 TK02 Układ Fe – Fe3C wykres równowagi fazowej, składniki fazowe mikrostruktury. W02, W03 MEK01 MEK02 MEK03 MEK04
4 TK03 Techniczne stopy żelaza z węglem: stal niestopowa, staliwo, żeliwo – właściwości i zastosowanie. W04, W05 MEK01 MEK02 MEK03
4 TK04 Przemiany fazowe i ich wykorzystanie w procesach kształtowania mikrostruktury i właściwości stopów żelaza. W06, W07 MEK01 MEK02 MEK03
4 TK05 Obróbka cieplna stali i stopów żelaza: procesy wyżarzania, hartowanie i odpuszczanie. W8 MEK01 MEK02 MEK05
4 TK06 Klasyfikacja stali wg norm europejskich. Główne klasy jakościowe stali. Wpływ pierwiastków stopowych na mikrostrukturę i właściwości stali. W9, W10 MEK01 MEK02
4 TK07 Stal stopowa konstrukcyjna, maszynowa, narzędziowa, o określonych właściwościach fizycznych i chemicznych. W11 MEK01 MEK02 MEK03
4 TK08 Metale nieżelazne i ich stopy - wprowadzenie. Miedź i jej stopy W12 MEK01 MEK02 MEK03
4 TK09 Aluminium i jego stopy. Podstawowe procesy obróbki cieplnej stopów aluminium. W13 MEK01 MEK02 MEK03
4 TK10 Stopy niklu, tytanu, magnezu, cyny, cynku i ołowiu W14 MEK01 MEK02 MEK03
4 TK11 Stopy specjalne (metali wysokotopliwych, szlachetnych i inne) W15 MEK01 MEK02 MEK03
4 TK12 Układ równowagi fazowej Fe-Fe3C - fazy i składniki strukturalne L01 MEK01 MEK03
4 TK13 Stopy żelaza z węglem. Badania metalograficzne stali niestopowej L02 MEK01 MEK02
4 TK14 Stopy żelaza z węglem. Badania metalograficzne staliwa i żeliwa. L03 MEK01 MEK03
4 TK15 Stal –podział stali, klasyfikacja i oznaczenie L04 MEK01 MEK02
4 TK16 Mikrostruktura w właściwości stali stopowej konstrukcyjnej, narzędziowej oraz stali specjalnych L05, L06, L07 MEK01 MEK02 MEK05
4 TK17 Obróbka cieplna stali stopowych – hartowanie i odpuszczanie, hartowanie indukcyjne L08, L09 MEK01 MEK03 MEK05
4 TK18 Badanie mikrostruktury miedzi stopowej oraz stopów miedzi L10 MEK01 MEK02 MEK04 MEK05
4 TK19 Badanie mikrostruktury stopów aluminium odlewniczych i do przeróbki plastycznej. Obróbka cieplna stopów aluminium L11, L12 MEK01 MEK04 MEK05
4 TK20 Badanie mikrostruktury stopów niklu i tytanu L13 MEK01 MEK04 MEK05
4 TK21 Stopy Mg, Sn, Zn i Pb L14 MEK01 MEK04 MEK05
4 TK22 Podsumowanie realizowanego materiału. Zaliczenie L15 MEK01 MEK02 MEK03 MEK04 MEK05

Nakład pracy studenta

Forma zajęć Praca przed zajęciami Udział w zajęciach Praca po zajęciach
Wykład (sem. 4) Godziny kontaktowe: 45.00 godz./sem.
Uzupełnienie/studiowanie notatek: 5.00 godz./sem.
Studiowanie zalecanej literatury: 10.00 godz./sem.
Laboratorium (sem. 4) Przygotowanie do laboratorium: 20.00 godz./sem.
Przygotowanie do kolokwium: 15.00 godz./sem.
Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem.
Dokończenia/wykonanie sprawozdania: 15.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 4) Przygotowanie do konsultacji: 5.00 godz./sem.
Udział w konsultacjach: 5.00 godz./sem.
Egzamin (sem. 4) Przygotowanie do egzaminu: 20.00 godz./sem.
Egzamin pisemny: 2.00 godz./sem.
Egzamin ustny: 2.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład Sprawdzian pisemny lub test wyboru z wykładów weryfikujący wiedzę z zakresu obejmującego MEK01, MEK02, MEK3, MEK4 i MEK05. Kryteria weryfikacji efektów - ocenę dostateczną uzyskuje student, który na sprawdzianie uzyska 50-60% punktów, ocenę dobry: 61-85% punktów, ocenę bardzo dobry powyżej 86% punktów
Laboratorium Wykonanie i zaliczenie ćwiczeń laboratoryjnych zgodnie ze szczegółowym harmonogramem. Kryteria weryfikacji efektu kształcenia MEK01-MEK05: - kontrola frekwencji na zajęciach, - czynny udział w dyskusji dotyczącej zakresu tematycznego w ramach prowadzonych zajęć laboratoryjnych, - uczestnictwo czynne w projektach laboratoryjnych, - osiągnięcie wszystkich założonych efektów kształcenia w minimalnym akceptowalnym stopniu w wysokości >50% - ocena dostateczna, >71% - ocena dobra, >91% ocena bardzo dobra
Ocena końcowa Egzamin z wykładów weryfikujący wiedzę z zakresu obejmującego MEK01, MEK02 i MEK03 w formie testu wyboru lub pisemny. Kryteria weryfikacji efektu MEK01, MEK02, MEK03, MEK04 i MEK05: - ocenę dostateczną uzyskuje student, który na egzaminie uzyska 50-60% punktów, ocenę dobry: 61-85% punktów, ocenę bardzo dobry powyżej 86% punktów

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(inżynierai_mat_wyklad_1).pdf

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi tak

1 A. Bazan; G. Mrówka-Nowotnik; A. Szajna; J. Tymczyszyn Machinability Evaluation of PM Vanadis 4 Extra Steel Under Varying Milling Conditions 2025
2 G. Boczkal; G. Mrówka-Nowotnik; D. Nabel Kinetics of Precipitation Hardening Phases in Recycled 2017A Aluminum Alloy 2025
3 G. Mrówka-Nowotnik; A. Szajna; J. Tymczyszyn Influence of Nanocomposite PVD Coating on Cutting Tool Wear During Milling of 316L Stainless Steel Under Air Cooling Conditions 2025
4 M. Gdula; G. Mrówka-Nowotnik; A. Nowotnik Analysis the surface integrity taking into account the tool wear stage in the multi-axis torus milling of a Ni-based superalloy using the active cutting edge segment change technique and new approach for machining aircraft engine blades 2025
5 M. Gdula; G. Mrówka-Nowotnik; A. Nowotnik Modeling and comprehensive mechanism analysis of torus milling cutter wear in multi-axis milling of Ni-based superalloy using the active cutting edge segment change technique 2025
6 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski; B. Mossety-Leszczak; G. Mrówka-Nowotnik; B. Pawłowska; J. Sikora; A. Tomczyk Effect of Multiple Mechanical Recycling Cycles on the Structure and Properties of PHBV Biocomposites Filled with Spent Coffee Grounds (SCG) 2025
7 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski; B. Mossety-Leszczak; G. Mrówka-Nowotnik; J. Sikora; A. Tomczyk Effect of Coffee Grounds Content on Properties of PHBV Biocomposites Compared to Similar Composites with Other Fillers 2025
8 A. Moganraj; G. Mrówka-Nowotnik; A. Nowotnik; S. Vaiyapuri Development of thermal barrier coating on single crystal superalloy CMSX-4 by two-source evaporation EB-PVD and hot corrosion performance of the coating in a simulated aero-engine environment 2024
9 G. Boczkal; G. Mrówka-Nowotnik; A. Nowotnik Effect of Continuous Casting and Heat Treatment Parameters on the Microstructure and Mechanical Properties of Recycled EN AW-2007 Alloy 2024
10 S. Legutko; G. Mrówka-Nowotnik; A. Nowotnik; P. Pieśko; M. Zawada-Michałowska Effect of the Technological Parameters of Milling on Residual Stress in the Surface Layer of Thin-Walled Plates 2024
11 W. Habrat; J. Korpysa; K. Krupa; J. Lisowicz; G. Mrówka-Nowotnik; P. Szroeder; M. Zawada-Michałowska The Use of Graphite Micropowder in the Finish Turning of the Ti-6Al-4V Titanium Alloy Under Minimum Quantity Lubrication Conditions 2024
12 G. Boczkal; A. Hotloś; G. Mrówka-Nowotnik; P. Pałka A Novel Approach for Durability Evaluation of Metal Protective Coatings in Dynamic Interplay with the Liquid Alloy 2023
13 G. Mrówka-Nowotnik; A. Nalborczyk-Kazanecka The Effect of the Parameters of Robotic TIG Welding on the Microstructure of 17-4PH Stainless Steel Welded Joint 2023
14 G. Mrówka-Nowotnik; A. Nalborczyk-Kazanecka; A. Pytel The Effect of the Heat Treatment Condition of the Base Material on the Microstructure and Mechanical Properties of 17-4PH Stainless Steel Electron Beam Welded Joints 2023
15 M. Gdula; G. Mrówka-Nowotnik Analysis of tool wear, chip and machined surface morphology in multi-axis milling process of Ni-based superalloy using the torus milling cutter 2023
16 G. Boczkal; G. Mrówka-Nowotnik; P. Pałka; B. Sułkowski Effect of Graphite Microstructure on their Physical Parameters and Wettability Properties 2021
17 G. Boczkal; K. Dychtoń; K. Gancarczyk; G. Mrówka-Nowotnik; A. Nowotnik Microstructure and Properties of As-Cast and Heat-Treated 2017A Aluminium Alloy Obtained from Scrap Recycling 2021
18 G. Boczkal; S. Boczkal; P. Kokosz; G. Mrówka-Nowotnik; P. Palka Non-Equilibrium Crystallization of Monotectic Zn-25%Bi Alloy under 600 g 2021
19 P. Kwolek; G. Mrówka-Nowotnik; M. Wytrwal-Sarna Corrosion of structural constituents of 2017 aluminium alloy in acidic solutions containing inhibitors 2021
20 M. Góral; G. Mrówka-Nowotnik Protective coatings for aluminium die casting moulds and continuous casting moulds-a review 2020