Karta przedmiotu

Podstawy automatyki

Podstawowe informacje o zajęciach

Cykl kształcenia:

2025/2026

Nazwa jednostki prowadzącej studia:

Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa

Nazwa kierunku studiów:

Mechatronika

Obszar kształcenia:

nauki techniczne

Profil studiów:

ogólnoakademicki

Poziom studiów:

pierwszego stopnia

Forma studiów:

stacjonarne

Specjalności na kierunku:

Informatyka i robotyka, Komputerowo wspomagane projektowanie

Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:

Inżynier

Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:

Katedra Awioniki i Sterowania

Kod zajęć:

578

Status zajęć:

obowiązkowy dla programu

Układ zajęć w planie studiów:

sem: 4 / W30 C15 L15 / 5 ECTS / E

Język wykładowy:

polski

Imię i nazwisko koordynatora:

dr inż. prof. PRz Bogusław Dołęga

Terminy konsultacji koordynatora:

Poniedziałek godz. 12-13:45 pok L-309 Środa godz. 10-11:45 pok L-309

semestr 4:

dr inż. Piotr Szczerba

Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia:
Celem kształcenia jest poznanie przez studenta podstaw z zakresu automatyki

Ogólne informacje o zajęciach:
Opanowanie wiedzy i praktycznych umiejętności z zasad działania układów automatycznej regulacji

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć

Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych
1	Z. Domachowski	Automatyka i robotyka - podstawy	Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej.	2003
2	W. Pełczewski	Teoria sterowania	WNT.	1980
3	M. Żelazny	Podstawy automatyki	WNT.	1974
4	M.Chłędowski	Wykłady z automatyki dla mechaników	Oficyna wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej.	2003
5	T. Kaczorek, A. Dzieliński, W. Dąbrowski	Podstawy teorii sterowania	WNT.	2009

Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych
1	M. Chłędowski, J. Pieniążek	Podstawy automatyki w ćwiczeniach i zadaniach	Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej.	2004
2	W. Próchnicki, M. Dzida	Zbiór zadań z podstaw automatyki	Wydawnictwo Politechiki Gdańskiej.	1993
3	-	Instrukcje ćwiczeń laboratoryjnych	Katedra Awioniki i Sterowania.	-

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych

Wymagania formalne:
Aktualny wpis na czwarty semestr studiów na kierunku Mechatronika

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
Student rozumie zagadnienia z fizyki oraz matematyki na poziomie studenta uczelni technicznej

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
Student umie posługiwać się aparatem matematycznym (analiza matematyczna, rozwiązywanie liniowych równań różniczkowych, operacje algebraiczne na macierzach, umie przeanalizować proces techniczny i opi

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:
Student potrafi samodzielnie przygotować się do aktywnego udziału w zajęciach oraz współpracować w zespole podczas realizacji zajęć laboratoryjnych

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK	Student, który zaliczył zajęcia	Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia	Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia	Związki z KEK	Związki z PRK
MEK01	Zna i rozumie budowę prostego układu automatycznej regulacji	Wykład	Kolokwium	K-W01+ K-U12+++	P6S-UW P6S-WG
MEK02	Zna podstawy opisu matematycznego podstawowych układów dynamicznych	Wykład, Laboratorium, Ćwiczenia	Kolokwia, bieżąca ocena podczas zajęć	K-W01+++ K-U06+ K-U12+	P6S-UW P6S-WG
MEK03	Potrafi planować eksperymenty mające na celu badanie właściwości elementów UAR	wykład oraz laboratorium	Obserwacja wykonawstwa	K-W01+++ K-W06+ K-U01+ K-U04+ K-U06+++ K-U11+++ K-U16+	P6S-KR P6S-UU P6S-UW P6S-WG

Treści kształcenia dla zajęć

Sem.	TK	Treści kształcenia	Realizowane na	MEK
4	TK01	Podstawowe pojęcia i zadania automatyki. Rodzaje i struktury układów sterowania. Modele matematyczne obiektów automatyki.	W01	MEK01 MEK02
4	TK02	Metody analizy układów dynamicznych. Transmitancja operatorowa i widmowa, charakterystyki czasowe i częstotliwościowe.	W02	MEK02 MEK03
4	TK03	Metody analizy układów dynamicznych. Transmitancja operatorowa i widmowa, charakterystyki czasowe i częstotliwościowe cd.	W03	MEK01 MEK02
4	TK04	Struktura złożonych układów dynamicznych, systemy otwarte i zamknięte, przekształcanie schematów blokowych.	W04	MEK01
4	TK05	Struktura układów regulacji, sprzężenie zwrotne, obiekty, regulatory, czujniki pomiarowe, przetworniki analogowe i cyfrowe, elementy wykonawcze, nastawniki.	W05	MEK01 MEK02
4	TK06	Wymagania stawiane układom automatyki. Stabilność, warunki konieczne i dostateczne stabilności, kryteria stabilności	W06	MEK02 MEK03
4	TK07	Wymagania stawiane układom automatyki. Kryteria stabilności cd.	W07	MEK02 MEK03
4	TK08	Wymagania stawiane układom automatyki. Jakość dynamiczna, kryteria czasowe, częstotliwościowe i całkowe.	W08	MEK02 MEK03
4	TK09	Wymagania stawiane układom automatyki. Dokładność statyczna, układy statyczne i astatyczne.	W09	MEK02 MEK03
4	TK10	Projektowanie liniowych układów regulacji, dobór nastaw regulatorów (PI, PD, PID).	W10	MEK01 MEK02
4	TK11	Rodzaje regulatorów, zasady konstrukcji i nastawy parametrów. Elementy projektowania układów automatyki.	W11	MEK02 MEK03
4	TK12	Układy regulacji nieliniowej: typy nieliniowości, regulacja dwu i trójpołożeniowa, układy automatyki z opóźnieniem.	W12	MEK01 MEK03
4	TK13	Systemy cyfrowe w automatyce.	W13	MEK02 MEK03
4	TK14	Opis układów dynamicznych: transformaty całkowe, transmitancja, charakterystyki czasowe, charakterystyki częstotliwościowe.	CW1	MEK02
4	TK15	Przekształcanie schematów blokowych.	CW2	MEK02
4	TK16	Badanie stabilności układów dynamicznych.	CW3	MEK02
4	TK17	Wyznaczanie uchybu ustalonego, kryteria jakości dynamicznej.	CW4	MEK02
4	TK18	Rozwiązywanie równań stanu.	CW5	MEK02
4	TK19	Opis układów logicznych, minimalizacja i realizacja funkcji logicznych	CW6	MEK02
4	TK20	Charakterystyki statyczne.	L1	MEK02 MEK03
4	TK21	Charakterystyki czasowe.	L2	MEK02 MEK03
4	TK22	Charakterystyki częstotliwościowe.	L3	MEK02 MEK03
4	TK23	Wprowadzenie do programów symulacyjnych. Badanie właściwości elementów dynamicznych	L4	MEK02 MEK03
4	TK24	Badanie stabilności układów.	L5	MEK02 MEK03
4	TK25	Dobór nastaw regulatora	L6	MEK02 MEK03

Nakład pracy studenta

Forma zajęć	Praca przed zajęciami	Udział w zajęciach	Praca po zajęciach
Wykład (sem. 4)	Przygotowanie do kolokwium: 20.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem.	Uzupełnienie/studiowanie notatek: 5.00 godz./sem. Studiowanie zalecanej literatury: 5.00 godz./sem.
Ćwiczenia/Lektorat (sem. 4)	Przygotowanie do ćwiczeń: 10.00 godz./sem. Przygotowanie do kolokwium: 5.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.	Dokończenia/studiowanie zadań: 10.00 godz./sem.
Laboratorium (sem. 4)	Przygotowanie do laboratorium: 10.00 godz./sem. Przygotowanie do kolokwium: 5.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.	Dokończenia/wykonanie sprawozdania: 10.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 4)	Przygotowanie do konsultacji: 2.00 godz./sem.	Udział w konsultacjach: 2.00 godz./sem.
Egzamin (sem. 4)	Przygotowanie do egzaminu: 4.00 godz./sem.	Egzamin pisemny: 2.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć	Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład	Pisemny egzamin końcowy składający się z części problemowej (Mek01 i 03) i testowej (Mek01, 02). Ocena końcowa jest średnią z obu części z tym, że dla pozytywnej weryfikacji niezbędne jest pozytywne zaliczenie obu części egzaminu oraz części materiału zawartego podczas ćwiczeń i laboratoriów.
Ćwiczenia/Lektorat	Kolokwia, ocena udziału w zajęciach oraz przygotowania do zajęć (Mek02)
Laboratorium	Pisemne dopuszczenie do zajęć, ocena sprawozdań, kolokwia, przebieg zajęć laboratoryjnych, obserwacja wykonawstwa (Mek 02 i 03)
Ocena końcowa	Ocena z egzaminu końcowego korygowana w oparciu o oceny uzyskane na zajęciach ćwiczeniowych i laboratoryjnych, których pozytywna ocena jest warunkiem dopuszczenia do egzaminu.

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
Automatyka wykład.pdf

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
automatyka lab.pdf

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi tak

1	B. Dołęga; G. Kopecki; P. Rzucidło	Fault Detection and Identification in the Doubled Attitude and Heading Reference System (AHRS)	2025
2	B. Dołęga; G. Kopecki; D. Kordos; P. Rzucidło	Układ spadochronowy	2022
3	B. Dołęga; P. Grzybowski; G. Kopecki; D. Kordos; D. Nowak; P. Rzucidło; A. Tomczyk; Ł. Wałek	System redundantnego sterowania i nawigacji, zwłaszcza do samolotów bezzałogowych, ultralekkich załogowych i lekkich sportowych	2021