Karta przedmiotu

Silniki lotnicze

Podstawowe informacje o zajęciach

Cykl kształcenia:

2025/2026

Nazwa jednostki prowadzącej studia:

Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa

Nazwa kierunku studiów:

Lotnictwo i kosmonautyka

Obszar kształcenia:

nauki techniczne

Profil studiów:

ogólnoakademicki

Poziom studiów:

pierwszego stopnia

Forma studiów:

stacjonarne

Specjalności na kierunku:

Awionika, Pilotaż, Samoloty, Silniki lotnicze, Zarządzanie ruchem lotniczym

Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:

inżynier

Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:

Katedra Inżynierii Lotniczej i Kosmicznej

Kod zajęć:

5231

Status zajęć:

obowiązkowy dla specjalności Pilotaż

Układ zajęć w planie studiów:

sem: 7 / W30 / 3 ECTS / Z

Język wykładowy:

polski

Imię i nazwisko koordynatora 1:

dr inż. Michał Czarnecki

Terminy konsultacji koordynatora:

Środa 10-12

Imię i nazwisko koordynatora 2:

dr inż. Piotr Wygonik

Terminy konsultacji koordynatora:

konsultacje ustalone na bieżąco z prowadzącym zaraz po rozpoczęciu modułu zajęć

Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia:
Przekazanie podstawowej wiedzy odnośnie silników lotniczych niezbędnej dla prawidłowego wykonywania zawodu pilota

Ogólne informacje o zajęciach:
Moduł obejmuje zagadnienia związane z podstawowymi informacjami odnośnie budowy silników lotniczych, ich charakterystykach eksploatacyjnych i procedurach obsługi

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć

Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych
1	Dzierżanowski P. i in	Napędy lotnicze, Turbinowe silniki odrzutowe	WKŁ .	1983
2	Cichosz E. i in	Charakterystyka i zastosowanie napędów	WKŁ.	1980
3	Rolls Royce	The Jet Engine	Rolls Royce Plc Derby England.	1996
4	Thaddeus W. Fowler	Jet Engine and Propulsion Systems for Engineers	GE Aircraft Engines.	1989
5	T.Gajewski, A. Lesikiewicz, R. Szymanik	Przepływowe silniki odrzutowe	WKŁ .	1975
6	Stefan Szczeciński	Lotnicze silniki tłokpwe	WKiŁ , Warszawa.	1983
7	Sławomir Luft	Podstawy budowy silników tłokowych	WKiŁ , Warszawa.	2006

Literatura do samodzielnego studiowania
1	Rolls Royce	The Jet Engine	Rolls Royce Plc.	1996

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych

Wymagania formalne:
zapis na semestr 7 specjalności Lotnictwo i kosmonautyka - Pilotaż

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
Widza z zakresu modułów termodynamika, podstawy konstrukcji maszyn, mechanika lotu

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
Umiejętność samodzielnej pracy z literaturą, umiejętność pracy z komputerem, posługiwaniem się programami do edycji dokumentów i opracowywania prostych algorytmów obliczeniowych

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:
Ma świadomość ważności podnoszenia swoich umiejętności i kwalifikacji ze względu na zawód do którego się przygotowuke

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK	Student, który zaliczył zajęcia	Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia	Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia	Związki z KEK	Związki z PRK
MEK01	Ma wiedzę z zakresu przepisów budowy silników turbinowych i lotniczych silników tłokowych	wykład	test pisemny	K-W09+++ K-U01++ K-U12+++	P6S-UW P6S-WG
MEK02	Ma wiedzę z zakresu nowoczesnych metod projektowania, przepływu informacji w procesie projektowania, wytwarzania, eksploatacji silników lotniczych	wykład	test pisemny	K-W09++ K-U01++ K-U12++	P6S-UW P6S-WG
MEK03	Zna trendy rozwojowe silników lotniczych, potrafi dokonać podziału silników lotniczych według różnych kryteriów: eksploatacyjnych, konstrukcyjnych, funkcjonalnych	wykład	test pisemny	K-W09++ K-U01++	P6S-UW P6S-WG
MEK04	Potrafi poprawnie zidentyfikować układy konstrukcyjne silników turbinowych : APU, TSO, DTSO, TSSm oraz silników tłokowych szeregowych, gwiazdowych, "boxer"	wykład	test pisemny	K-W09+ K-K03++	P6S-KR P6S-WG
MEK05	Zna zasady pracy poszczególnych funkcjonalnych zespołów silnika : wlotu, sprężarki, komory spalania, turbiny, zespołu wylotowego spalin. Zna zasady działania zespołów konstrukcyjnych silnika tłokowego : układ dolotowy, układ korbowy, układ rozrządu, systemy doładowania	wykład	test pisemny	K-W09+	P6S-WG
MEK06	Zna obciążenia jakim poddany jest silnik turbinowy i tłokowy w warunkach lotu jak i na ziemi	wykład	test pisemny	K-W09+	P6S-WG
MEK07	Zna wymagania w zakresie bezpiecznego eksploatowania silników turbinowych i silników tłokowych	wykład	test pisemny	K-U12+	P6S-UW

Treści kształcenia dla zajęć

Sem.	TK	Treści kształcenia	Realizowane na	MEK
7	TK01	"Wprowadzenie" - Przepisy budowy silników lotniczych - zarys, - Systemy projektowania silników lotniczych - zarys,	W01	MEK01 MEK02 MEK03
7	TK02	Obciążenia silnika turbinowego podczas pracy na ziemi i w powietrzu, warunki bezpiecznego użytkowania	W02	MEK06
7	TK03	Silnik turbinowy jako obiekt sterowania - informacje dostępne dla pilota	W3	MEK01 MEK03
7	TK04	Krwioobieg układu napędowego - Instalacje(paliwowe, olejowe, elektryczne)	W04	MEK07
7	TK05	Rozwiązania konstrukcyjne silników lotniczych - TSO,DTSO, TSS, APU	W05	MEK01 MEK04
7	TK06	Część zimna silnika turbinowego	W06	MEK02 MEK03 MEK05
7	TK07	Część gorąca silnika turbinowego	W07	MEK02 MEK04 MEK05
7	TK08	Wybrane zagadnienia z zakresu silników turbinowych i tłokowych, rakietowych	W08	MEK06 MEK07
7	TK09	kryteria podziału silników tłokowych, napęd pośredni i bezpośredni, silnik wysokościowy i niewysokościowy, silnik doładowany i wolnossący	W09	MEK01 MEK03
7	TK10	Obiegi teoretyczne, porównawcze, rzeczywiste silników tłokowych. Obciążenia mechaniczne i cieplne silnika (kinematyka układu korbowego, siły bezwładności, siły gazowe, obciążenia cieplne). Perspektywy rozwoju lotniczych silników tłokowych	W10	MEK01 MEK02 MEK03
7	TK11	Charakterystyki silników i wskaźniki operacyjne (średnie ciśnienie indykowane, prędkość obrotowa, moment obrotowy, moc silnika, sprawność). Jednostkowe zużycie paliwa. Moc jednostkowa, charakterystyka prędkościowa, wysokościowa. Charakterystyka śmigłowa, śmigło ciężkie, lekkie	W11	MEK01 MEK05
7	TK12	Paliwa do silników tłokowych i turbinowych, charakterystyki paliw, Ekologiczne aspekty użytkowania silnika( zadymienie spalin, toksyczność spalin, hałaśliwość pracy silnika), paliwa silnikowe, oleje, smary.Materiały konstrukcyjne w budowie silników tłokowych lotniczych. Doładowanie silników (ciśnienie doładowania, systemy doładowania silników lotniczych, granice doładowania, dobór wielkości sprężarki, charakterystyka wysokościowa silnika doładowanego).	W12	MEK06 MEK07
7	TK13	Wybrane zespoły konstrukcyjne: zespół tłokowy (tłok, pierścień, sworzeń – obliczenia, materiały, konstrukcja). Wały korbowe, korbowody (konstrukcja wałów, czopy główne, ramię wykorbienia, obliczenia).Wyrównoważanie silnika (silnik jednocylindrowy, widlasty, gwiazdowy)	W13	MEK01 MEK06
7	TK14	Układy dolotowe i wylotowe, rozrząd silników czterosuwowych (krzywki rozrządu, napęd zaworów, sprężyny, zawory) Chłodzenie silników (wpływ powietrza na pracę silnika, chłodzenie powietrzne). Układy smarowania silników (oleje silnikowe, schematy układów olejenia, pompy oleju, filtry, zawory przelewowe, miski olejowe). Układy zasilania silników ZI (gaźniki, układy wtryskowe). Układy zasilania silników z ZS (pompy i układy wtryskowe, układ akumulatorowy, pompowtryskiwacze) Regulacja i sterowanie pracą silników. Systemy chłodzenia silników	W14	MEK01 MEK06
7	TK15	Wprowadzenie do teorii i budowy silników rakietowych. Podział silników, paliwa rakietowe, parametry użyteczne, charakterystyki silników, zespoły konstrukcyjne.	W15	MEK03 MEK06

Nakład pracy studenta

Forma zajęć	Praca przed zajęciami	Udział w zajęciach	Praca po zajęciach
Wykład (sem. 7)	Przygotowanie do kolokwium: 5.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem.	Uzupełnienie/studiowanie notatek: 5.00 godz./sem. Studiowanie zalecanej literatury: 20.00 godz./sem. Inne: 5.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 7)		Udział w konsultacjach: 2.00 godz./sem.
Zaliczenie (sem. 7)	Przygotowanie do zaliczenia: 15.00 godz./sem.	Zaliczenie pisemne: 2.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć	Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład	zaliczenie pisemne. Student musi zaliczyć dwa kolokwia pierwsze z zakresu silników tłokowych drugie z silników turbinowych. Ocena końcowa jest średnią z ocen z obu kolokwiów. Z każdego kolokwium należy uzyskać liczbę punktów na ocenę :3 - nie mniej niż 60 % punktów , 4 - nie mniej niż 80% punktów, 5 - powyżej 90 % punktów. Forma kolokwiów jest ustalana z prowadzącymi - zalecana forma pisemna, test jednokrotnego wyboru.
Ocena końcowa	wykład 100%

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi tak

1	J. Muszyńska-Pałys; M. Orkisz; P. Wygonik	Analysis of the development of energy storage systems in regional aviation	2025
2	M. Czarnecki	Micro gas turbine evolution, a quarter-century review	2025
3	M. Klimczyk; J. Muszyńska-Pałys; M. Orkisz; P. Wygonik	Fuel cells in aviation: limitations, capabilities, and development prospects	2025
4	M. Czarnecki; A. Lech	GTM-120 micro gas turbine engine noise identification	2024
5	P. Wygonik	Dobór zespołu napędowego do samolotu wielozadaniowego według kryterium zadania lotniczego	2024
6	M. Czarnecki	Efficient Coding Techniques for Propulsion Systems	2022