logo PRZ
Karta przedmiotu
logo WYDZ

Systemy narzędziowe i oprzyrządowanie


Podstawowe informacje o zajęciach

Cykl kształcenia:
2025/2026
Nazwa jednostki prowadzącej studia:
Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa
Nazwa kierunku studiów:
Mechanika i budowa maszyn
Obszar kształcenia:
nauki techniczne
Profil studiów:
ogólnoakademicki
Poziom studiów:
pierwszego stopnia
Forma studiów:
stacjonarne
Specjalności na kierunku:
Inżynieria napędów pojazdów samochodowych, Inżynieria odlewnictwa, Inżynieria odnawialnych źródeł energii, Inżynieria pojazdów samochodowych, Inżynieria spawalnictwa, Komputerowo wspomagane wytwarzanie, Napędy mechaniczne, Programowanie i automatyzacja obróbki, Przetwórstwo tworzyw i kompozytów polimerowych
Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:
inżynier
Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:
Katedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji
Kod zajęć:
4140
Status zajęć:
obowiązkowy dla specjalności Programowanie i automatyzacja obróbki
Układ zajęć w planie studiów:
sem: 6 / W30 L30 / 4 ECTS / E
Język wykładowy:
polski
Imię i nazwisko koordynatora:
dr hab. inż. prof. PRz Witold Habrat
Terminy konsultacji koordynatora:
zgodnie z harmonogramem jednostki
semestr 6:
dr inż. Marcin Sałata , termin konsultacji zgodnie z harmonogramem jednostki

Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia:
Zapoznanie studentów z rozwiązaniami konstrukcyjnymi narzędzi skrawających oraz systemów ich mocowania. Omówienie oprzyrządowania technologicznego. Przedstawienie nowoczesnych materiałów narzędziowych i powłok ochronnych oraz ich zastosowania. Omówienie aktualnych trendów rozwojowych w zakresie narzędzi skrawajacych.

Ogólne informacje o zajęciach:
Moduł dotyczy szczegółowych zasad doboru i konfiguracji narzędzi skrawających stosowanych w obróbce ubytkowej oraz wykorzystywanego oprzyrządowania technologicznego

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć
Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych
1 Cichosz P. Narzędzia skrawające Wydawnictwo WNT, Warszawa. 2009
2 Olszak W. Obróbka skrawaniem Wydawnictwo WNT, Warszawa. 2008
3 Feld M. Uchwyty obróbkowe Wydawnictwo WNT, Warszawa. 2002
4 - Poradniki obróbki skrawaniem GARANT, Sandvik. -
Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych
1 - Katalogi narzędziowe wybranych firm -. -
Literatura do samodzielnego studiowania
1 Cichosz P. Narzędzia skrawające Wydawnictwo WNT, Warszawa. 2009

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych

Wymagania formalne:
Student musi być zarejestrowany na semestr 6

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
Znajomość podstawowych technik pomiaru wielkości geometrycznych. Znajomość klasyfikacji i właściwości materiałów konstrukcyjnych. Znajomość podstawowych technik obróbki skrawaniem.

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
Umiejętność posługiwania się podstawowymi narzędziami pomiarowymi.

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK Student, który zaliczył zajęcia Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia Związki z KEK Związki z PRK
MEK01 Posiada pogłębioną wiedzę w zakresie systemów narzędziowych stosowanych w obróbce skrawaniem oraz badaniach naukowych z zakresu technologii obróbki skrawaniem wykład, laboratorium egzamin cz. pisemna K-W05+++
P6S-WG
MEK02 Posiada podstawową wiedzę w zakresie nowoczesnych materiałów stosowanych na narzędzia skrawające, ich właściwości i obszarów zastosowania. wykład egzamin cz. pisemna K-W07++
K-W09+
K-W17++
P6S-WG
MEK03 Ma uporządkowaną wiedzę w zakresie zasad doboru systemów narzędziowych oraz parametrów skrawania stosowanych w obróbce skrawaniem. wykład egzamin cz. pisemna K-W05+
K-W17+
P6S-WG
MEK04 Potrafi dobierać system narzędziowy oraz określać parametry skrawania dla podstawowych metod obróbki ubytkowej z wykorzystaniem katalogów narzędziowych, programów komputerowych oraz eksperymentalnych badań naukowych. laboratorium sprawozdania z laboratorium, sprawozdanie z projektu, obserwacja wykonawstwa K-W05+
K-W07++
K-W17+
K-U09++
K-U16++
K-U17+
K-U18+
K-K03+
P6S-UO
P6S-UW
P6S-WG
MEK05 Potrafi określić wymiary narzędzi na obrabiarce sterowanej numerycznie oraz na zewnętrznych przyrządach pomiarowych laboratorium obserwacja wykonawstwa K-U16+
K-U18++
P6S-UW
MEK06 Posiada wiedzę w zakresie narzędziowych uchwytów obróbkowych oraz sposobów ich mocowania i eksploatacji. wykład, laboratorium egzamin cz. pisemna K-W05+
P6S-WG
MEK07 Potrafi zaprojektować prosty uchwyt specjalny, w tym z wykorzystaniem elementów katalogowych. wykład, laboratorium obserwacja wykonawstwa K-U01+
K-U17++
P6S-UW

Treści kształcenia dla zajęć

Sem. TK Treści kształcenia Realizowane na MEK
6 TK01 Wprowadzenie do systemów narzędziowych. Charakterystyka pracy narzędzi skrawających,parametry procesu roboczego, kształtowanie powierzchni przedmiotu w obróbce skrawaniem. W01-W02 MEK01
6 TK02 Klasyfikacja narzędzi skrawających. Odmiany konstrukcyjne. Właściwości skrawne narzędzi. W03-W04 MEK01
6 TK03 Systemy narzędziowe dla toczenia i frezowania - rodzaje obróbki, konfiguracje, kryteria doboru. Wpływ geometrii ostrza na obróbkę. W05-W10 MEK01 MEK03
6 TK04 Systemy narzędziowe dla wiercenia i gwintowania - rodzaje obróbki, konfiguracje, kryteria doboru W11-W14 MEK01 MEK03
6 TK05 Systemy narzędziowe dla obróbki rowków - rodzaje obróbki, konfiguracje, kryteria doboru W15-W16 MEK01 MEK03
6 TK06 Systemy mocowania narzędzi - rozwiązania konstrukcyjne, zalety i wady poszczególnych rozwiązań, systemy modułowe. W17-W18 MEK01 MEK06
6 TK07 Trendy w budowie narzędzi skrawających. Kierunki badań i rozwoju w zakresie narzędzi skrawających oraz rozwój materiałów narzędziowych i powłok ochronnych. Narzędzia mechatronicze i wielozadaniowe W19-W22 MEK01 MEK02 MEK03
6 TK08 Uchwyty obróbkowe przedmiotowe - zasady ustalania i mocowania, podstawy projektowania, uchwyty składane. W23-W26 MEK07
6 TK09 Podstawy metodyki badań doświadczalnych w technologii maszyn. Optymalizacja doboru systemów narzędziowych oraz parametrów skrawania z wykorzystaniem badań doświadczalnych. W27-W30 MEK01
6 TK10 Systemy narzędziowe dla toczenia - przegląd rozwiązań, dobór dla zadanej geometrii i materiału przedmiotu obrabianego L01-L02 MEK01 MEK04
6 TK11 Systemy narzędziowe dla frezowania - przegląd rozwiązań, dobór dla zadanej geometrii i materiału przedmiotu obrabianego L03-L04 MEK01 MEK04
6 TK12 Systemy narzędziowe dla obróbki otworów i gwintów - przegląd rozwiązań, dobór dla zadanej geometrii i materiału przedmiotu obrabianego L05-L06 MEK01 MEK04
6 TK13 Mocowanie narzędzi skrawających. Konfiguracja systemu narzędziowego. Mocowanie w obrabiarce sterowanej numerycznie. Pomiary systemów narzędziowych bezpośrednio na obrabiarce i ustawiakach zewnętrznych. L07-L08 MEK05 MEK06
6 TK14 Badania wpływu geometrii ostrza na przebieg obróbki. Dobór łamacza wióra, materiału narzędziowego. L09-L10 MEK04
6 TK15 Badania wpływu geometrii narzędzia i parametrów skrawania na uzyskiwaną chropowatość powierzchni po obróbce L11-L14 MEK04
6 TK16 Badania doświadczane i analiza wyników w zakresie wpływu geometrii narzędzia i parametrów skrawania na obciążenie wrzeciona. Dobór narzędzi i parametrów skrawania ze względu na charakterystykę napędu głównego. L15-L16 MEK04
6 TK17 Projektowanie uchwytów specjalnych. Projektowanie uchwytów składanych L17-L22 MEK07
6 TK18 Dobór systemów narzędziowych i parametrów skrawania dla procesu technologicznego toczenia - projekt L23-L26 MEK04
6 TK19 Dobór systemów narzędziowych i parametrów skrawania dla procesu technologicznego frezowania - projekt L27-L30 MEK04

Nakład pracy studenta

Forma zajęć Praca przed zajęciami Udział w zajęciach Praca po zajęciach
Wykład (sem. 6) Przygotowanie do kolokwium: 5.00 godz./sem.
Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem.
Studiowanie zalecanej literatury: 5.00 godz./sem.
Laboratorium (sem. 6) Przygotowanie do laboratorium: 10.00 godz./sem.
Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem.
Dokończenia/wykonanie sprawozdania: 10.00 godz./sem.
Inne: 10.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 6)
Egzamin (sem. 6) Egzamin pisemny: 2.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład Egzamin pisemny weryfikujący osiągnięcie modułowych efektów kształcenia MEK01, MEK02, MEK03, MEK06 Egzamin obejmuje: 4 pytania problemowe + 1 zadanie obliczeniowe Za każde pytanie oraz zadanie można uzyskać maks. 3 pkt. Kryteria weryfikacji efektów kształcenia MEK01, MEK02, MEK03, MEK06 - punktacja i ocena: (20-19 pkt)=5,0 (bardzo dobry); (18-17)=4,5 (plus dobry); (16-15)=4,0 (dobry); (14-13)=3,5 (plus dostateczny); (12-11)=3,0 (dostateczny)
Laboratorium Zaliczenie wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych (weryfikujące umiejętności studenta określone modułowymi efektami kształcenia MEK04, MEK05 - obserwacja wykonawstwa zadań laboratoryjnych, realizacja sprawozdania indywidualne lub zespołowe). Wykonanie modelu CAD uchwytu obróbkowego - obserwacja wykonawstwa (weryfikujące umiejętności studenta określone modułowym efektem kształcenia MEK07). Dwa projekty obejmujące opracowanie technologii dla toczenia i frezowania z doborem narzędzi i parametrów skrawania (weryfikujące umiejętności studenta określone modułowymi efektami kształcenia MEK04, MEK05, MEK07) - za każdy projekt można uzyskać po 5 pkt. Ocena końcowa z laboratorium - kryteria weryfikacji efektów kształcenia MEK04, MEK05, MEK07: punktacja i ocena: (10-9,5 pkt)=5,0 (bardzo dobry); (9-8,5)=4,5 (plus dobry); (8-7,5)=4,0 (dobry); (7-6,5)=3,5 (plus dostateczny); (6-5,5)=3,0 (dostateczny). Dopuszcza się podniesienie oceny końcowej z laboratorium (maks. o 1 stopień) na podstawie aktywności (praktycznych umiejętności) na zajęciach laboratoryjnych.
Ocena końcowa Dla uzyskania oceny pozytywnej wymagane uzyskanie oceny pozytywnej z wykładu oraz zajęć laboratoryjnych. Algorytm wystawianie oceny końcowej modułu: Liczba punktów = 0,7 x ocena z egzaminu + 0,3 x ocena z zajęć laboratoryjnych. Punktacja i ocena końcowa modułu: (4,60-5,00 pkt)=5,0 (bardzo dobry); (4,20-4,59)=4,5 (plus dobry); (3,80-4,19)=4,0 (dobry); (3,40-3,79)=3,5 (plus dostateczny); (3,00-3,39)=3,0 (dostateczny)

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi tak

1 K. Anasiewicz; K. Biruk-Urban; W. Habrat; J. Józwik; J. Korpysa; M. Leleń; J. Lisowicz; P. Pieśko; M. Zawada-Michałowska Analysis of the Effect of Machining Parameters on the Cutting Tool Deflection in Curved Surface Machining 2025
2 W. Habrat; J. Korpysa; J. Lisowicz; P. Pieśko; M. Zawada-Michałowska Machinability Assessment of Aluminium Alloy EN AW-7075 T651 Under Varying Machining Conditions 2025
3 W. Habrat; T. Ordon; M. Sałata Analysis of the influence of the dressing feed rate of a grinding wheel with sintered corundum on the surface roughness of AMS6308 steel after carburising in plunge grinding 2025
4 W. Habrat; T. Ordon; M. Sałata Application of a grinding wheel with sintered microcorundum admixture in the plunge grinding process of nitrided EI961 steel 2025
5 R. Brudnias; H. Garbacz; W. Habrat; J. Kacprzyńska-Gołacka; A. Kopia; D. Paćko; A. Piasek; Z. Słomka; J. Smolik; S. Sowa; P. Wieciński The Influence of nc-AlCrTiN/α-BN Coatings on Increasing the Durability of WC/Co Cutting Inserts in the Inconel Alloy Machining Process 2024
6 W. Habrat; J. Korpysa Dimensional Accuracy After Precision Milling of Magnesium Alloys Using Coated and Uncoated Cutting Tools 2024
7 W. Habrat; J. Korpysa; A. Weremczuk; I. Zagórski Process Stability Analysis during Trochoidal Milling of AZ91D Magnesium Alloy Using Different Toolholder Types 2024
8 W. Habrat; J. Korpysa; K. Krupa; J. Lisowicz; G. Mrówka-Nowotnik; P. Szroeder; M. Zawada-Michałowska The Use of Graphite Micropowder in the Finish Turning of the Ti-6Al-4V Titanium Alloy Under Minimum Quantity Lubrication Conditions 2024
9 W. Habrat; J. Lisowicz; A. Skroban; J. Tymczyszyn Simulation and Experimental Study of the Termo-Mechanical Effect of the Milling Process of 7075 Aluminium Alloy 2024
10 W. Habrat; N. Karkalos; A. Skroban; J. Tymczyszyn Effect of TIBW anti-wear coating on cutting tools for milling of nickel alloys on tool wear and integrity of state of the technological surface layer 2024
11 W. Habrat; S. Legutko; J. Machado; I. Zagórski; P. Zgórniak Methodology of Chip Temperature Measurement and Safety Machining Assessment in Dry Rough Milling of Magnesium Alloys Using Different Helix Angle Tools 2024
12 E. Feldshtein; M. Gupta; W. Habrat; G. Królczyk; K. Leksycki; R. Maruda; S. Wojciechowski Evaluation of tribological interactions and machinability of Ti6Al4V alloy during finish turning under different cooling conditions 2023
13 M. Bucior; W. Habrat; R. Kluz; K. Krupa; J. Sęp Multi-criteria optimization of the turning parameters of Ti-6Al-4V titanium alloy using the Response Surface Methodology 2022
14 W. Daź; D. Habrat; W. Habrat; D. Stadnicka Technical and Legal Relations in Aviation Industry from Technology Management and Sustainability Perspective 2022
15 W. Daź; W. Habrat; K. Krupa; J. Tymczyszyn Cutting Mechanics when Turning Powder Metallurgy Produced Nickel-Cobalt Base Alloy with a Cubic Boron Nitride Insert 2022
16 W. Habrat; K. Krupa; J. Lisowicz Influence of Minimum Quantity Lubrication Using Vegetable-Based Cutting Fluids on Surface Topography and Cutting Forces in Finish Turning of Ti-6Al-4V 2022
17 M. Fiedeń; W. Habrat; K. Krupa; J. Lisowicz Tool Wear of Carbide Cutting Inserts Coated with TiAlN and AlTiSiN in Finish Turning of Inconel 718 2021
18 W. Habrat; N. Karkalos; K. Krupa; A. Markopoulos Thermo-mechanical aspects of cutting forces and tool wear in the laser-assisted turning of Ti-6Al-4V titanium alloy using AlTiN coated cutting tools 2021
19 W. Habrat; P. Janocha; K. Krupa; J. Lisowicz The effect of different MQL supply strategies into the cutting zone on the tool wear when turning of Ti-6Al-4V alloy 2021
20 W. Habrat; P. Kręcichwost; M. Płodzień; J. Tymczyszyn Analysis of EDM Drilling of Small Diameter Holes 2020