logo PRZ
Karta przedmiotu
logo WYDZ

Silniki pojazdów samochodowych


Podstawowe informacje o zajęciach

Cykl kształcenia:
2025/2026
Nazwa jednostki prowadzącej studia:
Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa
Nazwa kierunku studiów:
Mechanika i budowa maszyn
Obszar kształcenia:
nauki techniczne
Profil studiów:
ogólnoakademicki
Poziom studiów:
pierwszego stopnia
Forma studiów:
stacjonarne
Specjalności na kierunku:
Inżynieria napędów pojazdów samochodowych, Inżynieria odlewnictwa, Inżynieria odnawialnych źródeł energii, Inżynieria pojazdów samochodowych, Inżynieria spawalnictwa, Komputerowo wspomagane wytwarzanie, Napędy mechaniczne, Programowanie i automatyzacja obróbki, Przetwórstwo tworzyw i kompozytów polimerowych
Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:
inżynier
Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:
Katedra Pojazdów Samochodowych i Inżynierii Transportu
Kod zajęć:
2913
Status zajęć:
obowiązkowy dla specjalności Inżynieria napędów pojazdów samochodowych, Inżynieria pojazdów samochodowych
Układ zajęć w planie studiów:
sem: 6 / W30 L30 P15 / 5 ECTS / E
Język wykładowy:
polski
Imię i nazwisko koordynatora 1:
dr hab. inż. prof. PRz Hubert Kuszewski
Terminy konsultacji koordynatora:
https://kuszewski.v.prz.edu.pl/
Imię i nazwisko koordynatora 2:
dr inż. Adam Ustrzycki
Terminy konsultacji koordynatora:
https://austrzycki.v.prz.edu.pl/konsultacje

Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia:
Poznanie budowy i zasady działania podstawowych układów silnika samochodowego. Poznanie podstaw teoretycznych i zrozumienie procesów zachodzących w silnikach. Umiejętność prowadzenia badań naukowych dotyczących procesów zachodzących w silnikach samochodowych i analizy oraz interpretacji uzyskanych danych.

Ogólne informacje o zajęciach:
Przedmiot obowiązkowy dla studentów szóstego semestru.

Materiały dydaktyczne:
Instrukcje do ćwiczeń laboratoryjnych.

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć
Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych
1 Luft S. Podstawy budowy silników WKŁ . 2018
2 Wajand J.A., Wajand J. T. Tłokowe silniki spalinowe średnio i szybkoobrotowe, WNT , 2000 WNT. 2000
3 Rychter T., Teodorczyk A. Teoria silników tłokowych WKiŁ Warszawa. 2006
Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych
1 Kuszewski H., Ustrzycki A. Laboratorium spalinowych napędów środków transportu Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej. 2011
2 Serdecki W.(red.) Badania układów silników spalinowych: laboratorium Wydaw. Politechniki Poznańskiej. 2000
Literatura do samodzielnego studiowania
1 Wajand J.A., Wajand J. T. Tłokowe silniki spalinowe średnio i szybkoobrotowe WNT . 2000
2 Kozaczewski W. Konstrukcja grupy tłokowo-cylindrowej silników spalinowych WKiŁ. 2004

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych

Wymagania formalne:
Rejestracja na co najmniej 6 semestr studiów kierunku Mechanika i Budowa Maszyn.

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
Wymagane są podstawowe wiadomości z zakresu matematyki, fizyki, termodynamiki oraz mechaniki ogólnej.

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
Umiejętność analizy i pozyskiwania danych z literatury.

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:
Student rozumie konieczność samokształcenia i dokształcania.

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK Student, który zaliczył zajęcia Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia Związki z KEK Związki z PRK
MEK01 Ma pogłębioną wiedzę z zakresu działania i budowy silnika samochodowego. wykład Egzamin w formie testu pisemnego wielokrotnego wyboru K-W04+
P6S-WG
MEK02 Potrafi przeprowadzić pomiary w zakresie podstawowych parametrów użytkowych silnika oraz posiada umiejętność wykonywania charakterystyk silnika samochodowego. Potrafi dokonać interpretacji wyników uzyskanych podczas badań hamownianych silnika samochodu. Jest przygotowany do prowadzenia badań silników samochodowych. laboratorium sprawozdania z wykonanych ćwiczeń, odpowiedź ustna K-W04+
K-U01+
K-U09++
P6S-UW
P6S-WG
MEK03 Zna budowę i zasadę działania podstawowych układów konstrukcyjnych silnika samochodowego. Potrafi pracować w zespole w zakresie prowadzenia symulacji procesów zachodzących w modelowym silniku. Potrafi dokonać wstępnej analizy przyczynowo-skutkowej związanej z oddziaływaniem parametrów konstrukcyjnych silnika na jego parametry operacyjne. projekt zespołowy sprawozdanie z projektu K-W04+
K-U01+
K-K03+
P6S-UO
P6S-UW
P6S-WG

Treści kształcenia dla zajęć

Sem. TK Treści kształcenia Realizowane na MEK
6 TK01 Wiadomości wstępne – podział i rodzaje silników samochodowych. Obiegi teoretyczne, porównawcze i rzeczywiste silników samochodowych. Wskaźniki pracy silnika. Bilans cieplny silnika. Proces napełniania. Proces spalania – silnik z zapłonem wymuszonym. Proces spalania – silnik z zapłonem samoczynnym. Doładowanie silników samochodowych. Mechanika układu korbowego. Obciążenia mechaniczne w układzie korbowo-tłokowym. Rozwiązania konstrukcyjne systemów spalania. Układ korbowo-tłokowy. Układ rozrządu. Zespół kadłuba, głowice i kolektory. Układ smarowania i chłodzenia. Układ zasilania. Proekologiczne rozwiązania silników samochodowych. W01-W15 MEK01
6 TK02 Wprowadzenie do zajęć laboratoryjnych oraz stanowiskowe szkolenie BHP. Stanowisko badawcze silnika spalinowego i cechowanie hamulca. Przygotowanie silnika do badań. Badanie stopnia rozruchu silnika spalinowego. Ocena procesu spalania w silniku na podstawie wykresu indykatorowego. Pomiar sprawności mechanicznej silnika. Pomiar stopnia napełniania cylindrów silnika. Wyznaczanie charakterystyki zewnętrznej silnika. Wyznaczanie charakterystyki mocy częściowej silnika. Wyznaczanie charakterystyki obciążeniowej silnika. Wyznaczanie charakterystyki granicy dymienia dla silnika o ZS. Wyznaczanie charakterystyki ogólnej silnika. Wyznaczanie charakterystyki kąta wyprzedzenia zapłonu (wtrysku) silnika. Wyznaczanie charakterystyki składu mieszanki silnika z ZI. Bilans cieplny silnika. Zaliczenie zajęć laboratoryjnych. Laboratorium MEK02
6 TK03 Wprowadzenie do zajęć – wydanie i omówienie tematów projektów. Układ korbowo-tłokowy silnika. Układ rozrządu. Systemy spalania. Układ zasilania. Układ smarowania i układ chłodzenia silnika. Układy sterowania silnikiem. Układ dolotowy. Doładowanie silnika. Zaliczenie projektu. P01-P08 MEK03

Nakład pracy studenta

Forma zajęć Praca przed zajęciami Udział w zajęciach Praca po zajęciach
Wykład (sem. 6) Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem.
Uzupełnienie/studiowanie notatek: 3.00 godz./sem.
Studiowanie zalecanej literatury: 3.00 godz./sem.
Laboratorium (sem. 6) Przygotowanie do laboratorium: 10.00 godz./sem.
Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem.
Dokończenia/wykonanie sprawozdania: 10.00 godz./sem.
Projekt/Seminarium (sem. 6) Przygotowanie do zajęć projektowych/seminaryjnych: 3.00 godz./sem.
Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem..
Wykonanie projektu/dokumentacji/raportu: 5.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 6) Przygotowanie do konsultacji: 1.00 godz./sem.
Udział w konsultacjach: 1.00 godz./sem.
Egzamin (sem. 6) Przygotowanie do egzaminu: 15.00 godz./sem.
Egzamin pisemny: 2.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład Na egzaminie pisemnym w formie testu wielokrotnego wyboru złożonego z 24 pytań sprawdzana jest realizacja efektu modułowego MEK01. Ocena z egzaminu determinowana jest liczbą uzyskanych punktów. Liczba uzyskanych punktów wraz z odpowiadającymi im ocenami: 0 ÷ 9 brak zaliczenia egzaminu; 10 ÷ 12 dst; 13 ÷ 15 +dst; 16 ÷ 18 db; 19 ÷ 21 +db; 22 ÷ 24 bdb;
Laboratorium Zaliczenie laboratorium następuje na podstawie pozytywnych ocen z odpowiedzi i przyjętych sprawozdań. Laboratorium weryfikuje osiągnięcie efektu modułowego MEK02. Ocena końcowa wynika ze średniej arytmetycznej z uzyskanych na laboratorium ocen, przy wszystkich zaliczonych sprawozdaniach. Sprawozdanie z danego tematu jest zaliczone, jeżeli nie zawiera istotnych błędów merytorycznych i formalnych. Przyjmuje się następujące przeliczenie uzyskanej średniej na ocenę końcową: 3,000 ÷ 3,399 dst; 3,400 ÷ 3,799 +dst; 3,800 ÷ 4,199 db; 4,200 ÷ 4,599 +db; 4,600 ÷ 5,000 bdb.
Projekt/Seminarium Zespołowe zadania projektowe weryfikują realizację efektu modułowego MEK03. Ocenę z części projektowej stanowi ocena z pisemnego opracowania zadania projektowego.
Ocena końcowa Warunkiem zaliczenia modułu jest osiągnięcie wszystkich efektów modułowych i zaliczenie wszystkich form zajęć. Ocenę końcową stanowi ocena z części pisemnej egzaminu (40%), laboratorium (35%) i projektu (25%). Przyjmuje się następujące przeliczenie uzyskanej średniej ważonej na ocenę końcową: 3,000 ÷ 3,399 dst; 3,400 ÷ 3,799 +dst; 3,800 ÷ 4,199 db; 4,200 ÷ 4,599 +db; 4,600 ÷ 5,000 bdb.

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi tak

1 A. Borawski; J. Hunicz; A. Jaworski; H. Kuszewski; G. Mieczkowski; D. Szpica Comparative Evaluation of Performance Parameters of Conventional and Waste Fuels for Diesel Engines Towards Sustainable Transport 2025
2 A. Borawski; J. Hunicz; M. Jakubowski; A. Jaworski; A. Krzemiński; H. Kuszewski; A. Rybak; D. Szpica; P. Woś Problems of filtration and standardization on parameter conformity of diesel fuels containing decarbonization components and processing impurities 2025
3 A. Jaworski; H. Kuszewski; D. Szpica Comparative Study of the Lubricity of Hydrotreated Vegetable Oil, Diesel, and Their Blends Using Four-Ball Testing: Focus on Scuffing Load 2025
4 A. Jaworski; H. Kuszewski; D. Szpica Performance of Hydrotreated Vegetable Oil–Diesel Blends: Ignition and Combustion Insights 2025
5 A. Krzemiński; H. Kuszewski Inżynieria środków transportu: efektywność, eksploatacja, diagnostyka: wybrane zagadnienia 2025
6 A. Ustrzycki Analiza zmian stanu bezpieczeństwa ruchu drogowego w Polsce po akcesji do UE 2025
7 B. Babiarz; K. Balawender; A. Jaworski; H. Kuszewski Atmospheric Concentration of Particulate Air Pollutants in the Context of Projected Future Emissions from Motor Vehicles 2025
8 B. Jańczuk; A. Jaworski; H. Kuszewski; R. Longwic; J. Lubas; P. Sander; K. Szymczyk; P. Woś; A. Zdziennicka n-Hexane Influence on Canola Oil Adhesion and Volumetric Properties 2025
9 K. Balawender; A. Borawski; M. Gęca; M. Jakubowski; A. Jaworski; A. Krzemiński; H. Kuszewski; G. Mieczkowski; A. Rybak; D. Szpica; A. Ustrzycki; P. Woś Comparative Study on the Effects of Diesel Fuel, Hydrotreated Vegetable Oil, and Its Blends with Pyrolytic Oils on Pollutant Emissions and Fuel Consumption of a Diesel Engine Under WLTC Dynamic Test Conditions 2025
10 K. Balawender; A. Jaworski; H. Kuszewski Cold-Start Energy Consumption and CO2 Emissions - A Comparative Assessment of Various Powertrains in the Context of Short-Distance Trips 2025
11 K. Balawender; A. Jaworski; H. Kuszewski Investigation of electric vehicle parameters under real-world driving conditions using a multifunctional measurement device 2025
12 K. Balawender; M. Jakubowski; A. Jaworski; H. Kuszewski Effect of Selected Optical Navigation Methods on the Energy Consumption of Automated Guided Vehicles 2025
13 A. Jaworski; A. Krzemiński; H. Kuszewski; P. Woś A comparative study on selected physical properties of diesel–ethanol–dodecanol blends 2024
14 A. Jaworski; H. Kuszewski Investigating the Effect of 2-Ethylhexyl Nitrate Cetane Improver (2-EHN) on the Autoignition Characteristics of a 1-Butanol–Diesel Blend 2024
15 A. Krzemiński; A. Ustrzycki Visualisation Testing of the Vertex Angle of the Spray Formed by Injected Diesel–Ethanol Fuel Blends 2024
16 K. Balawender; M. Jakubowski; A. Jaworski; H. Kuszewski Performance of a Diesel Engine Fueled by Blends of Diesel Fuel and Synthetic Fuel Derived from Waste Car Tires 2024
17 K. Balawender; M. Jaremcio; A. Jaworski; H. Kuszewski The Assessment of PM2.5 and PM10 Immission in Atmospheric Air in a Climate Chamber during Tests of an Electric Car on a Chassis Dynamometer 2024
18 K. Balawender; M. Jaremcio; A. Jaworski; H. Kuszewski; K. Lew; P. Woś Assessment of CH4 Emissions in a Compressed Natural Gas-Adapted Engine in the Context of Changes in the Equivalence Ratio 2024
19 S. Boichenko; H. Kuszewski; V. Ribun; P. Woś Analysis of Conventional and Nonconventional GTL Technologies: Benefits and Drawbacks 2024
20 A. Jaworski; H. Kuszewski; M. Mądziel; P. Woś The investigation of auto-ignition properties of 1-butanol–biodiesel blends under various temperatures conditions 2023
21 A. Jaworski; H. Kuszewski; R. Longwic; P. Sander Assessment of Self-Ignition Properties of Canola Oil–n-Hexane Blends in a Constant Volume Combustion Chamber and Compression Ignition Engine 2023
22 A. Krzemiński; A. Ustrzycki Effect of Ethanol Added to Diesel Fuel on the Range of Fuel Spray 2023
23 B. Babiarz; A. Jaworski; H. Kuszewski; V. Mateichyk; M. Mądziel; S. Porada; M. Śmieszek; P. Woś Towards Cleaner Cities: An Analysis of the Impact of Bus Fleet Decomposition on PM and NOX Emissions Reduction in Sustainable Public Transport 2023
24 K. Balawender; S. Boichenko; A. Jaworski; H. Kuszewski; K. Lew; R. Longwic; P. Wojewoda; P. Woś Assessment of the Effect of Road Load on Energy Consumption and Exhaust Emissions of a Hybrid Vehicle in an Urban Road Driving Cycle—Comparison of Road and Chassis Dynamometer Tests 2023
25 A. Jaworski; H. Kuszewski; M. Mądziel Sustainable Public Transport Strategies—Decomposition of the Bus Fleet and Its Influence on the Decrease in Greenhouse Gas Emissions 2022
26 A. Ustrzycki Analiza zmian suprastruktury samochodowej po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej 2022
27 K. Balawender; T. Campisi ; M. Jakubowski; A. Jaworski; H. Kuszewski; K. Lew; M. Mądziel; A. Ustrzycki; P. Wojewoda; P. Woś Evaluation of the Effect of Chassis Dynamometer Load Setting on CO2 Emissions and Energy Demand of a Full Hybrid Vehicle 2022
28 T. Campisi; A. Jaworski; H. Kuszewski; K. Lew; M. Mądziel; P. Woś The Development of CO2 Instantaneous Emission Model of Full Hybrid Vehicle with the Use of Machine Learning Techniques 2022
29 A. Jaworski; H. Kuszewski; M. Mądziel Lubricity of Ethanol-Diesel Fuel Blends-Study with the Four-Ball Machine Method 2021
30 K. Balawender; A. Jaworski; K. Lejda; M. Mądziel; D. Savostin-Kosiak; A. Ustrzycki Assessment of Petrol and Natural Gas Vehicle Carbon Oxides Emissions in the Laboratory and On-Road Tests 2021
31 K. Balawender; M. Jakubowski; A. Jaworski; H. Kuszewski; J. Lubas Effect of temperature on tribological properties of 1-butanol–diesel fuel blends-Preliminary experimental study using the HFRR method 2021
32 T. Campisi; A. Jaworski; H. Kuszewski; M. Mądziel; P. Woś Assessing Vehicle Emissions from a Multi-Lane to Turbo Roundabout Conversion Using a Microsimulation Tool 2021
33 A. Krzemiński; K. Lejda; A. Ustrzycki Metodyka badań wizyjnych rozwoju strugi paliwa generowanej przez wysokociśnieniowy układ wtryskowy 2020
34 A. Ustrzycki Wpływ ciśnienia w zasobnikowym układzie wtryskowym na prędkość rozchodzenia się dźwięku w oleju napędowym 2020
35 K. Balawender; A. Jaworski; D. Konieczny; H. Kuszewski; P. Woś Wykrywanie spalania stukowego w silniku dwupaliwowym 2020
36 K. Balawender; M. Jakubowski; A. Jaworski; H. Kuszewski; K. Lejda; S. Siedlecka; A. Ustrzycki; E. Zielińska Modeling of Unburned Hydrocarbon Emission in a Di Diesel Engine Using Neural Networks 2020
37 K. Balawender; M. Jakubowski; A. Jaworski; P. Szymczuk; A. Ustrzycki; P. Woś Application of Variable Compression Ratio VCR Technology in Heavy-Duty Diesel Engine 2020
38 K. Balawender; M. Jakubowski; M. Jaremcio; A. Jaworski; H. Kuszewski; K. Lejda; K. Lew; M. Mądziel; A. Ustrzycki; P. Wojewoda Analysis of Cold Start Emission from Light Duty Vehicles Fueled with Gasoline and LPG for Selected Ambient Temperatures 2020
39 K. Balawender; M. Jakubowski; M. Jaremcio; A. Jaworski; H. Kuszewski; K. Lejda; K. Lew; M. Mądziel; P. Woś The Impact of Driving Resistances on the Emission of Exhaust Pollutants from Vehicles with the Spark Ignition Engine Fuelled by Petrol and LPG 2020
40 K. Balawender; M. Jaremcio; A. Jaworski; A. Krzemiński; H. Kuszewski; K. Lew; M. Mądziel; P. Woś Realizacja cyklu jezdnego w badaniach emisji zanieczyszczeń na hamowni podwoziowej 2020
41 K. Balawender; S. Boichenko; A. Jaworski; H. Kuszewski; M. Mądziel; L. Pavliukh; D. Savostin-Kosiak Assessment of CO2 emissions and energy consumption during stationary test of vehicle with SI engine powered by different fuels 2020
42 S. Boichenko; H. Kuszewski; K. Lejda; I. Trofimov; A. Yakovlieva Anti-wear Properties of Jet Fuel with Camelina Oils Bio-Additives 2020