Karta przedmiotu

Wyposażenie pokładowe 2 (C)

Podstawowe informacje o zajęciach

Cykl kształcenia:

2025/2026

Nazwa jednostki prowadzącej studia:

Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa

Nazwa kierunku studiów:

Lotnictwo i kosmonautyka

Obszar kształcenia:

nauki techniczne

Profil studiów:

ogólnoakademicki

Poziom studiów:

pierwszego stopnia

Forma studiów:

stacjonarne

Specjalności na kierunku:

Awionika, Pilotaż, Samoloty, Silniki lotnicze, Zarządzanie ruchem lotniczym

Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:

inżynier

Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:

Katedra Awioniki i Sterowania

Kod zajęć:

2830

Status zajęć:

obowiązkowy dla specjalności Pilotaż

Układ zajęć w planie studiów:

sem: 6 / W30 L15 / 4 ECTS / E

Język wykładowy:

polski

Imię i nazwisko koordynatora:

dr hab. inż. prof. PRz Grzegorz Kopecki

semestr 6:

mgr inż. Łukasz Wałek

Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia:
Poznanie zasad działania i właściwości przyrządów (urządzeń) pokładowych.

Ogólne informacje o zajęciach:
Wykłady obejmują podstawy teoretyczne, zasady budowy oraz przykłady realizacji technicznej i interpretacji wskazań przyrządów pokładowych. Zakres zajęć obejmuje treści ujęte w międzynarodowych przepisach EASA FCL dotyczących kształcenia pilotów do poziomu licencji liniowej (ATPL(A))

Materiały dydaktyczne:
Wybrane przykłady urządzeń i systemów pokładowych

Inne:
Katalogi producentów i dokumentacja opisowa, czasopisma techniczne

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć

Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych
1	Z. Polak, A. Rypulak	Awionika, przyrządy i systemy pokładowe	WSOSP Dęblin.	2002
2	M. Kayton, W.R. Fried	Elektroniczne układy nawigacji lotniczej	WKiŁ .	1983
3	I. Moir, A. Seabridge	Civil Avionics Systems	Wiley.	2006
4	I. Moir, A. Seabridge	Aircraft Systems. Mechanical, electrical, and avionics subsystems integration	Willey.	2008
5	Oxford Aviation Training	JAA/ATPL Theoretical Knowledge Manual.	Jeppesen.	2005

Literatura do samodzielnego studiowania
1	J. Morawski	Gospodarka informacją w układzie pilot-samolot	Oficyna Wydawnicza PRz.	1994
2	A. Stefanowicz	Pokładowe układy pomiarowe	PW.	1984
3	M. Stola, A. Stefanowicz	Wyposażenie samolotu	PW.	1978

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych

Wymagania formalne:
Zaliczone przedmioty: Metrologia, Przyrządy pokładowe 1, Instalacje pokładowe

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
Wiedza z zakresu podstaw mechaniki, elektrotechniki i elektroniki.

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
Umiejętność posługiwania się podstawowymi przyrządami pomiarowymi oraz interpretacji wyników eksperymentu (laboratorium)

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:
Umiejętność współpracy w zespole (laboratorium)

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK	Student, który zaliczył zajęcia	Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia	Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia	Związki z KEK	Związki z PRK
MEK01	Posiada znajomość zasad działania podstawowego wyposażenia pilotażowo-nawigacyjnego, potrafi interpretować wskazania i sygnalizacje generowane przez urządzenia pokładowe	wykład	egzamin cz. pisemna	K-W10++ K-W12++ K-U01++	P6S-UW P6S-WG P6S-WK
MEK02	Potrafi wykonać prosty eksperyment ilustrujący zasadę działania i właściwości urządzeń pokładowych	laboratorium	raport pisemny	K-U05++ K-U07+++ K-K03+	P6S-KR P6S-UK P6S-UO

Treści kształcenia dla zajęć

Sem.	TK	Treści kształcenia	Realizowane na	MEK
6	TK01	Układy nawigacji bezwładnościowej: Rodzaje Budowa Uzgadnianie położenia Tryby pracy i oznaczenia Platformy żyroskopowe: Budowa Zasada działania Uzgadnianie położenia platformy Błędy Tryby pracy i oznaczenia Rejestratory: Budowa i zasada działania rejestratora parametrów lotu (FDR) Budowa i zasada działania rejestratora rozmów w kokpicie (CVR) Układy alarmujące załogę: ogólne wprowadzenie System ostrzegania przed przeciągnięciem Elektroniczny system przyrządów pokładowych (Electronic Flight Instrument System - EFIS). Żyroskopy prędkościowe mikroelektromechaniczne (MEMS). Żyroskopy optyczne: laserowe (RLG) i światłowodowe (FOG), błędy, układy korekcyjne. Inercjalne układy orientacji przestrzennej (IRU): układy odniesienia, pomiar przyspieszeń, magnetometr, obliczenia kątów Eulera, filtracja komplementarna, filtracja Kalmana, rachunek kwaternionowy. Bezkardanowe układy odniesienia pionu i kursu (AHRS). Integracja systemów pokładowych, pokładowe sieci przesyłania informacji (standardy ARINC, MIL, ACSB). Przykłady wyposażenia pokładowego samolotów transportowych. Tendencje rozwojowe w budowie wyposażenia pokładowego samolotów.	W30	MEK01 MEK02
6	TK02	Ćwiczenia laboratoryjne (6 wybranych ćwiczeń po 2 godziny). W trakcie ćwiczeń badane są właściwości przyrządów i systemów pokładowych w zakresie (szczegółowe tematy ćwiczeń podaje prowadzący): Przetworniki ciśnień. Badanie właściwości i skalowanie elektronicznych przyrządów ciśnieniowych Układy żyroskopowe Budowa i badanie bezkardanowego układu orientacji przestrzennej Inercjalny układ odniesienia Zintegrowane układy kursowe badanie elektronicznych przyrządów gyroskopowych Elektroniczny system przyrządów pokładowych EFIS	L15	MEK01 MEK02

Nakład pracy studenta

Forma zajęć	Praca przed zajęciami	Udział w zajęciach	Praca po zajęciach
Wykład (sem. 6)		Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem.	Uzupełnienie/studiowanie notatek: 5.00 godz./sem. Studiowanie zalecanej literatury: 25.00 godz./sem.
Laboratorium (sem. 6)	Przygotowanie do laboratorium: 15.00 godz./sem.	Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.	Dokończenia/wykonanie sprawozdania: 15.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 6)
Egzamin (sem. 6)	Przygotowanie do egzaminu: 10.00 godz./sem.	Egzamin pisemny: 2.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć	Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład	Egzamin.
Laboratorium	Warunkiem zaliczenia jest wykonanie wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych oraz przedłożenie pozytywnie ocenionych raportów (sprawozdań) pisemnych. Ocena zaliczenia laboratorium jest średnią arytmetyczną wszystkich ćwiczeń.
Ocena końcowa	Ocena końcowa K jest średnią ważoną zaliczenia laboratorium L oraz egzaminu pisemnego E z wagami odpowiednio 0.4 i 0.6

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi tak

1	B. Dołęga; G. Kopecki; P. Rzucidło	Fault Detection and Identification in the Doubled Attitude and Heading Reference System (AHRS)	2025
2	G. Kopecki; Z. Łagodowski	Complementary Filter Optimal Tuning Methodology for Low-Cost Attitude and Heading Reference Systems with Statistical Analysis of Output Signal	2025
3	G. Kopecki; P. Rzucidło; P. Szczerba; P. Szwed	Analysis of Stochastic Properties of MEMS Accelerometers and Gyroscopes Used in the Miniature Flight Data Recorder	2024
4	M. Banicki; G. Kopecki	A proposal of AHRS yaw angle correction with the use of roll angle	2023
5	B. Dołęga; G. Kopecki; D. Kordos; P. Rzucidło	Układ spadochronowy	2022
6	F. Górski; D. Inglot; G. Kopecki; R. Wojnar	Low Cost Avionics System for Ultralight Aircraft	2022
7	G. Kopecki; D. Kordos; D. Nowak; T. Rogalski	The PAPI Lights-Based Vision System for Aircraft Automatic Control during Approach and Landing	2022
8	B. Dołęga; P. Grzybowski; G. Kopecki; D. Kordos; D. Nowak; P. Rzucidło; A. Tomczyk; Ł. Wałek	System redundantnego sterowania i nawigacji, zwłaszcza do samolotów bezzałogowych, ultralekkich załogowych i lekkich sportowych	2021
9	G. Kopecki	Aircraft control with the use of model reference adaptive control	2021
10	G. Kopecki	An Idea for an Autonomous Navigation Decision System	2021