logo PRZ
Karta przedmiotu
logo WYDZ

Podstawy niezawodności i eksploatacja maszyn


Podstawowe informacje o zajęciach

Cykl kształcenia:
2025/2026
Nazwa jednostki prowadzącej studia:
Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa
Nazwa kierunku studiów:
Zarządzanie i inżynieria produkcji
Obszar kształcenia:
nauki techniczne
Profil studiów:
ogólnoakademicki
Poziom studiów:
pierwszego stopnia
Forma studiów:
stacjonarne
Specjalności na kierunku:
Informatyka w zarządzaniu przedsiębiorstwem, Systemy zapewnienia jakości produkcji, Zarządzanie systemami produkcyjnymi
Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:
inżynier
Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:
Katedra Technologii Maszyn i Inżynierii Produkcji
Kod zajęć:
2787
Status zajęć:
obowiązkowy dla programu Informatyka w zarządzaniu przedsiębiorstwem, Systemy zapewnienia jakości produkcji, Zarządzanie systemami produkcyjnymi
Układ zajęć w planie studiów:
sem: 5 / W15 L15 / 2 ECTS / Z
Język wykładowy:
angielski
Imię i nazwisko koordynatora:
prof. dr hab. inż. Paweł Pawlus
Terminy konsultacji koordynatora:
czwartek 10.00 -12.00, czwartek 15.00-16.00
semestr 5:
dr inż. Sławomir Woś

Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia:
Przekazanie wiedzy z zakresu kształtowania niezawodności obiektów technicznych oraz doboru racjonalnych urządzeń technicznych z punktu widzenia zapewnienia odporności na zużycie tribologiczne

Ogólne informacje o zajęciach:
Przedmiot obowiązkowy dla kierunku dyplomowania

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć
Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych
1 M. Hebda Procesy tarcia, smarowania i zużywania maszyn ITeE-PIB, Warszawa. 2007
2 J. Bucior Podstawy teorii i inzynierii niezawodności Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów. 2004
3 S. Legutko Podstawy eksploatacji maszyn Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań. 1999
Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych
1 S. Nosal Metody stabilizacji niezawodności maszyn w fazie eksploatacji Biblioteka problemów eksploatacji, Poznań. 2002
Literatura do samodzielnego studiowania
1 M. Szczerek Metodologiczna problemy systematyzacji eksperymentalnych badań tribologicznych Biblioteka Problemów Eksploatacji, Radom. 1997

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych

Wymagania formalne:
Rejestracja na semestr piąty

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
Podstawowa wiedza z zakresu podstaw konstrukcji maszyn i technologii maszyn

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
Umiejętność wykonywania prostych obliczeń matematycznych, wskazana umiejętność pracy w zespole

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK Student, który zaliczył zajęcia Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia Związki z KEK Związki z PRK
MEK01 Ma podstawową wiedzę o cyklu życia urządzeń, obiektów i systemów technicznych, z uwzględnieniem informacji o starzeniu fizycznym Wykład, laboratorium Kolokwium K-W09++
P6S-WG
MEK02 Potrafi planować i przeprowadzać badania własności maszyn i ich elementów oraz systemów produkcyjnych, w tym pomiary, eksperymenty fizyczne dotyczące badań tribologicznych, interpretować uzyskane wyniki i wyciągać wnioski. wykład, laboratorium kolokwium K-U01++
K-U04+
K-U06++
P6S-UU
P6S-UW
MEK03 Potrafi dokonać krytycznej analizy sposobu funkcjonowania ocenić istniejące rozwiązania urządzeń technicznych wykład, laboratorium kolokwium K-U13++
P6S-UW

Treści kształcenia dla zajęć

Sem. TK Treści kształcenia Realizowane na MEK
5 TK01 Wprowadzenie do eksploatacji maszyn W01 MEK01
5 TK02 Klasyfikacja tarcia, rodzaje smarowania, funkcje środków smarowych w systemach tribologicznych W02 MEK02
5 TK03 Klasyfikacja elementarnych procesów niszczenia, przebieg zużywania, charakterystyka zużycia ściernego, adhezyjnego i prze utlenianie W03 MEK02
5 TK04 Rodzaje zużycia typu spalling, pitting, scuffing, i fretting, korozyjne i erozyjne procesy niszczenia, rodzaje uszkodzeń części maszyn W04 MEK02
5 TK05 Stan warstwy wierzchniej, wpływ warstwy wierzchniej na intensywność zużycia, przeciwdziałanie zużyciu tribologicznemu, obniżanie intensywności zużycia W05 MEK01
5 TK06 Analiza podstawowych pojęć eksploatacyjnych, zasady eksploatacji maszyn, użytkowanie maszyn, podstawy obsługiwania maszyn, podstawy kierowania eksploatacją urządzeń technicznych W06 MEK03
5 TK07 Charakterystyki niezawodności, niezawodność systemów, badania trwałości i niezawodności, kształtowanie niezawodności systemów W07 MEK01
5 TK08 Charakterystyczne objawy zużycia tribologicznego części maszyn, przegląd urządzeń do badania tarcia i zużycia L01 MEK01
5 TK09 Badanie zużycia w obecności ścierniwa L02 MEK01
5 TK10 Wyznaczenie krzywej zużycia układu czop-panewka L03 MEK02
5 TK11 Wpływ topografii powierzchni na tarcie układu: pierścień tłokowy- tuleja cylindrowa L04 MEK02
5 TK12 Badania intensywności zużycia układu: trzpień-tarcza L05 MEK02
5 TK13 Przeprowadzenie sesji TPM na wybranej obrabiarce L06 MEK02
5 TK14 Planowanie remontów maszyn L07 MEK02

Nakład pracy studenta

Forma zajęć Praca przed zajęciami Udział w zajęciach Praca po zajęciach
Wykład (sem. 5) Przygotowanie do kolokwium: 2.00 godz./sem.
Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.
Uzupełnienie/studiowanie notatek: 2.00 godz./sem.
Studiowanie zalecanej literatury: 2.00 godz./sem.
Laboratorium (sem. 5) Przygotowanie do laboratorium: 10.00 godz./sem.
Przygotowanie do kolokwium: 5.00 godz./sem.
Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 5) Udział w konsultacjach: 2.00 godz./sem.
Zaliczenie (sem. 5) Przygotowanie do zaliczenia: 5.00 godz./sem.
Zaliczenie pisemne: 2.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład Na zaliczeniu pisemnym wykładu sprawdzana jest realizacja pierwszego efektu modułowego (MEK01). Student musi odpowiedzieć poprawnie na wszystkie pytania aby uzyskać ocenę dostateczną. Odpowiedź zawierająca dodatkowe informacje pozwala uzyskać ocenę wyższą; 25% -2.5, 40%, 4.0, 60% - 4.5, 80% - 5.0
Laboratorium Na zaliczeniu pisemnym sprawdzana jest realizacja drugiego i trzeciego efektu modułowego (MEK01). Student musi odpowiedzieć poprawnie na wszystkie pytania aby uzyskać ocenę dostateczną. Odpowiedź zawierająca dodatkowe informacje pozwala uzyskać ocenę wyższą; 25% -2.5, 40%, 4.0, 60% - 4.5, 80% - 5.0
Ocena końcowa Warunkiem zaliczenia modułu jest osiągnięcie wszystkich efektów modułowych i zaliczenie wszystkich form zajęć. Ocena końcowa wyznaczana jest jako średnia ważona wykładu z wagą 0.5 i laboratorium z wagą 0.5.

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi tak

1 A. Dzierwa; W. Koszela; P. Pawlus; S. Woś Combined Effects of DLC Coating and Surface Texturing on Seizure and Friction in Reciprocating Sliding 2025
2 M. Gupta; G. Królczyk; P. Pawlus; R. Reizer A State of the Art on Surface Texture Creation Modelling Methods in Machining 2025
3 P. Pawlus; R. Reizer Accurate determination of wear volume of ball employed as counter sample in reciprocating sliding tests 2025
4 P. Pawlus; R. Reizer Improvement of wear scar volume estimation in reciprocating motion 2025
5 A. Dzierwa; W. Koszela; P. Pawlus; S. Woś Effect of Zonal Laser Texturing on Friction Reduction of Steel Elements in Lubricated Reciprocating Motion 2024
6 G. Krolczyk; P. Pawlus; R. Reizer; M. Wieczorowski Sensitivities of surface texture parameters to measurement errors – A review 2024
7 P. Pawlus; R. Reizer; W. Żelasko Influence of the Traverse Speed of the Stylus Tip on Changes in the Areal Texture Parameters of Machined Surfaces 2024
8 P. Pawlus; S. Świrad Effect of Ball Burnishing on Fretting at Elevated Temperatures 2024
9 A. Gradzik; K. Ochał; P. Pawlus; S. Świrad Efects of the surface layer of steel samples after ball burnishing on friction and wear in dry reciprocating sliding 2023
10 B. Gapinski; G. Krolczyk; D. Kucharski; P. Pawlus; P. Sniatala; M. Wieczorowski A novel approach to using artificial intelligence in coordinate metrology including nano scale 2023
11 G. Krolczyk; P. Pawlus; R. Reizer Modelling and prediction of surface textures after abrasive machining processes: A review 2023
12 G. Krolczyk; P. Pawlus; R. Reizer; M. Wieczorowski Study of surface texture measurement errors 2023
13 M. Gupta; M. Jamil; M. Korkmaz; G. Królczyk; M. Kuntoğlu; P. Niesłony; P. Pawlus; M. Sarıkaya Potential use of cryogenic cooling for improving the tribological and tool wear characteristics while machining aluminum alloys 2023
14 P. Pawlus; R. Reizer Profilometric measurement of low wear: A review 2023
15 P. Pawlus; R. Reizer Profilometric measurements of wear scars: A review 2023
16 P. Pawlus; R. Reizer; M. Wieczorowski Parametric Characterization of Machined Textured Surfaces 2023
17 P. Pawlus; R. Reizer; M. Wieczorowski Simulation of plateau-honed cylinder liner surface texture creation using superimposition approach 2023
18 P. Pawlus; R. Reizer; W. Żelasko Characterization of the Maximum Height of a Surface Texture 2023
19 A. Dzierwa; W. Koszela; P. Pawlus; R. Reizer; S. Woś Effects of oil pocket shape and density on friction in reciprocating sliding 2022
20 A. Dzierwa; W. Koszela; P. Pawlus; S. Woś Effect of triangular oil pockets on friction reduction 2022
21 A. Dzierwa; W. Koszela; P. Pawlus; S. Woś Effects of Operating Conditions and Pit Area Ratio on the Coefficient of Friction of Textured Assemblies in Lubricated Reciprocating Sliding 2022
22 G. Królczyk; P. Pawlus; R. Reizer; M. Wieczorowski Parametric description of one-process surface texture 2022
23 P. Pawlus; R. Reizer Functional importance of honed cylinder liner surface texture: A review 2022
24 P. Pawlus; R. Reizer; M. Wieczorowski; W. Żelasko The Effects of Selected Measurement Errors on Surface Texture Parameters 2022
25 P. Pawlus; R. Reizer; W. Żelasko Two-Process Random Textures: Measurement, Characterization, Modeling and Tribological Impact: A Review 2022
26 W. Koszela; P. Pawlus; R. Reizer Surface Texturing of Cylinder Liners: A Review 2022
27 A. Dzierwa; P. Pawlus Tribological Behavior of Functional Surface: Models and Methods 2021
28 A. Dzierwa; P. Pawlus Wear of a rough disc in dry sliding contact with a smooth ball: experiment and modeling 2021
29 P. Pawlus; A. Pereira; N. Swojak; M. Wieczorowski The Use of Drones in Modern Length and Angle Metrology 2021
30 P. Pawlus; R. Reizer; M. Wieczorowski Analysis of surface texture of plateau-honed cylinder liner-A review 2021
31 P. Pawlus; R. Reizer; M. Wieczorowski Functional Importance of Surface Texture Parameters 2021
32 P. Pawlus; S. Świrad The Effect of Ball Burnishing on Dry Fretting 2021
33 W. Koszela; P. Pawlus; S. Woś Selected Methods and Applications of Anti-Friction and Anti-Wear Surface Texturing 2021
34 A. Dzierwa; A. Lenart; P. Pawlus Dry Gross Fretting of Rough Surfaces: Influential Parameters 2020
35 A. Dzierwa; A. Lenart; P. Pawlus; R. Reizer; S. Woś The Effect of Surface Texture on Lubricated Fretting 2020
36 A. Dzierwa; P. Pawlus; W. Żelasko The Influence of Disc Surface Topography after Vapor Blasting on Wear of Sliding Pairs under Dry Sliding Conditions 2020
37 A. Dzierwa; W. Koszela; P. Pawlus; S. Woś Friction reduction in unidirectional lubricated sliding due to disc surface texturing 2020
38 G. Królczyk; P. Pawlus; R. Reizer; M. Wieczorowski Material ratio curve as information on the state of surface topography-A review 2020
39 K. Grochalski; B. Jakubek; P. Pawlus; M. Wieczorowski Climatic Chamber for the Credibility Evaluation of Profilometric Measurements Construction and Control 2020
40 K. Grochalski; J. H’Roura; P. Pawlus; M. Wieczorowski Thermal sources of errors in surface texture imaging 2020
41 P. Pawlus; R. Reizer; M. Wieczorowski A review of methods of random surface topography modeling 2020
42 P. Pawlus; R. Reizer; M. Wieczorowski Characterization of the shape of height distribution of two-process profile 2020
43 P. Pawlus; R. Reizer; M. Wieczorowski Conditions of the presence of bimodal amplitude distribution of two-process surfaces 2020
44 P. Pawlus; R. Reizer; W. Żelasko Prediction of Parameters of Equivalent Sum Rough Surfaces 2020
45 P. Pawlus; S. Świrad The effect of ball burnishing on tribological performance of 42CrMo4 steel under dry sliding conditions 2020
46 P. Pawlus; S. Świrad The Influence of Ball Burnishing on Friction in Lubricated Sliding 2020
47 W. Koszela; P. Pawlus; S. Woś Comparing tribological effects of various chevron-based surface textures under lubricated unidirectional sliding 2020
48 W. Koszela; P. Pawlus; S. Woś The effect of graphite surface texturing on the friction reduction in dry contact 2020