logo PRZ
Karta przedmiotu
logo WYDZ

Systemy radiowe


Podstawowe informacje o zajęciach

Cykl kształcenia:
2025/2026
Nazwa jednostki prowadzącej studia:
Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa
Nazwa kierunku studiów:
Lotnictwo i kosmonautyka
Obszar kształcenia:
nauki techniczne
Profil studiów:
ogólnoakademicki
Poziom studiów:
drugiego stopnia
Forma studiów:
stacjonarne
Specjalności na kierunku:
Awionika, Pilotaż, Samoloty, Silniki lotnicze, Śmigłowce, Zarządzanie ruchem lotniczym
Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:
magister inżynier
Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:
Katedra Awioniki i Sterowania
Kod zajęć:
18216
Status zajęć:
obowiązkowy dla specjalności Zarządzanie ruchem lotniczym
Układ zajęć w planie studiów:
sem: 1 / W30 L15 / 3 ECTS / E
Język wykładowy:
polski
Imię i nazwisko koordynatora:
dr hab. inż. prof. PRz Paweł Rzucidło

Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia:
Celem kształcenia jest nabycie przez studentów wiedzy dotyczącej urządzeń radiowych i umiejętności ich obsługi.

Ogólne informacje o zajęciach:
W ramach zajęć student(ka) poznaje urządzenia i systemy radiowe stosowane w lotnictwie. Student(ka) poznaje fizyczne i techniczne podstawy dotyczące funkcjonowania urządzeń radiowych oraz ich eksploatacji. Część zajęć jest realizowana w ośrodku w Bezmiechowej.

Materiały dydaktyczne:
www.prz.edu.pl/~pawelrz

Inne:
www.prz.edu.pl/~pawelrz

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć
Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych
1 Forsell B. Radionavigation Systems Prentice Hall, New York. 1991
2 Kayton M., Fried W. R. Elektroniczne układy nawigacji lotniczej PWN, Warszawa. 1976
3 Helfrick A. D. Modern Aviation Electronics Prentice Hall, New Jersey. 1994
4 I. Moir, A. Seabridge Aircraft Systems Wiley. 2008
5 Z. Polak, A. Rypulak Awionika, przyrządy i systemy pokładowe WSOSP Dęblin. 2002
6 Forsell B. Radionavigation Systems Prentice Hall, New York. 1991
7 - JAA/ATPL Theoretical Knowledge Manual Oxford Aviation Training, Jeppesen. 2005
Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych
1 Domicz J., Szutowski L. Podręcznik pilota samolotowego Technika, Poznań. 2006
2 Z. Polak, A. Rypulak Awionika, przyrządy i systemy pokładowe WSOSP Dęblin. 2002
Literatura do samodzielnego studiowania
1 Mohinder S. i inni , Global Positioning Systems, Inertial Navigation, and Integration Wiley, New Jersey. 2007

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych

Wymagania formalne:
Student ma być zarejestrowany na I semestrze studiów stacjonarnych II. stopnia na kierunku Lotnictwo i Kosmonautyka, specjalność zarządzanie ruchem lotniczym

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
Student powinien posiadać wiedzę w zakresie realizowanym w ramach przedmiotu fizyka oraz podstawy elektroniki

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
Student powinien posiadać podstawowe umiejętności w zakresie posługiwania się systemami komputerowymi, uniwersalnymi miernikami i oscyloskopem cyfrowym.

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:
Student powinien posiadać umiejętność współpracy w małym zespole.

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK Student, który zaliczył zajęcia Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia Związki z KEK Związki z PRK
MEK01 Zdobył pogłębioną wiedzę w zakresie lotniczych systemów radiowych, radionawigacyjnych i radarowych. Potrafi rozwiązywać zadania inżynierskie z zakresu urządzeń radiowych, radionawigacyjnych wykład, laboratorium egzamin cz. pisemna, kolokwium, sprawozdania K-W06+++
K-W07++
K-W08++
P7S-WG
MEK02 Ma świadomość ważności zachowania się w sposób profesjonalny i przestrzegania zasad etyki zawodowej. Ma świadomość zagrożeń związanych z eksloatacją, w tym również testowaniem urządzeń radiowych, radionawigacyjnych i radarowych wykład, laboratorium obserwacja wykonawstwa, egzamin cz. pisemna,sprawozdania K-U15+
K-K05+
P7S-KK
P7S-UK

Treści kształcenia dla zajęć

Sem. TK Treści kształcenia Realizowane na MEK
1 TK01 Podstawy propagacji fal elektromagnetycznych, pasma radiowe i ich wykorzystanie w lotnictwie W01-04 MEK01
1 TK02 Typy anten, uproszczone schematy blokowe nadajników i odbiorników radiowych. Łączność HF, VHF, komunikacja satelitarna W05-08 MEK01 MEK02
1 TK03 Lotnicze systemy komunikacji satelitarnej. Systemy komunikacji tekstowej, ACARS, CPDLC. W09-10 MEK01
1 TK04 System ADF: charakterystyki techniczne systemu, uproszczony schemat blokowy i zasada działania naziemnej radiolatarni NDB, odbiornik pokładowy ADF – zasada działania i obsługa, typowe wskaźniki systemu i interpretacja wskazań. W11-12 MEK01
1 TK05 System VOR: charakterystyki techniczne systemu, uproszczony schemat blokowy i zasada działania naziemnej radiolatarni VOR, radiolatarnie DVOR, odbiornik pokładowy systemów VOR/ILS – zasada działania i obsługa, wskaźniki i interpretacja wskazań. W13-16 MEK01
1 TK06 Systemy ILS, MLS, GLS: charakterystyki techniczne systemów, uproszczone schematy blokowe i zasada działania. W17-22 MEK01 MEK02
1 TK07 Podstawy radiolokoacji. Radiolokacja pierwotna i wtórna. Radiodalmierz DME. Transponder ATC. Radiowysokościomierz. W23-26 MEK01 MEK02
1 TK08 Systemy nawigacji satelitarnej i systemy wspomagające. W27-30 MEK01 MEK02
1 TK09 Analizator widma fal elektromagnetycznych, charakterystyki częstotliwościowe stacji nadawczych. Budowa i obsługa radiostacji VHF, pomiary podstawowych parametrów eksploatacyjnych, przykłady instalacji na pokładzie samolotu. Budowa, obsługa i interpretacja wskazań odbiornika VOR, pomiary podstawowych parametrów eksploatacyjnych, przykłady instalacji na pokładzie samolotu. Budowa, obsługa i interpretacja wskazań odbiornika ILS, pomiary podstawowych parametrów eksploatacyjnych, przykłady instalacji na pokładzie samolotu. Budowa, obsługa i interpretacja wskazań interrogatora DME, pomiary podstawowych parametrów eksploatacyjnych, przykłady instalacji na pokładzie samolotu. Budowa, obsługa i interpretacja wskazań transpondera ATC, pomiary podstawowych parametrów eksploatacyjnych, przykłady instalacji na pokładzie samolotu. L01-15 MEK01 MEK02

Nakład pracy studenta

Forma zajęć Praca przed zajęciami Udział w zajęciach Praca po zajęciach
Wykład (sem. 1) Przygotowanie do kolokwium: 5.00 godz./sem.
Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem.
Uzupełnienie/studiowanie notatek: 1.00 godz./sem.
Studiowanie zalecanej literatury: 4.00 godz./sem.
Laboratorium (sem. 1) Przygotowanie do laboratorium: 5.00 godz./sem.
Przygotowanie do kolokwium: 4.00 godz./sem.
Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.
Dokończenia/wykonanie sprawozdania: 15.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 1)
Egzamin (sem. 1) Przygotowanie do egzaminu: 7.00 godz./sem.
Egzamin pisemny: 2.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład Egzamin obejmujący materiał prezentowany na wykładzie; forma pisemna, warunkiem uzyskania oceny pozytywnej jest co najmniej 50% prawidłowych odpowiedzi, skala ocen liniowa.
Laboratorium Warunkiem zaliczenia laboratorium jest obecność na zajęciach i uzyskanie ocen pozytywnych z wszystkich zajęć laboratoryjnych. W ocenie końcowej uwzględnia się także aktywność studenta na zajęciach i stopień jego przygotowania do zajęć (plusy i minusy).
Ocena końcowa Ocenę końcową stanowi średnia ważona: egzamin 60%, laboratorium 40%.

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi tak

1 B. Dołęga; G. Kopecki; P. Rzucidło Fault Detection and Identification in the Doubled Attitude and Heading Reference System (AHRS) 2025
2 P. Grzybowski; P. Rzucidło; P. Szwed; K. Warzocha Determination of Atmospheric Gusts Using Integrated On-Board Systems of a Jet Transport Airplane—3D Problem 2025
3 P. Konopka; P. Rzucidło The Concept of an Early Warning System for Supporting Air Traffic Control 2025
4 Z. Lonca; P. Rzucidło Investigation of the Impact of an Undetected Instrument Landing System Failure on Crew Situational Awareness 2025
5 G. Jaromi; J. Michalcewicz; P. Rzucidło Skrzydło samolotu wyposażone w wizyjny system antykolizyjny 2024
6 G. Kopecki; P. Rzucidło; P. Szczerba; P. Szwed Analysis of Stochastic Properties of MEMS Accelerometers and Gyroscopes Used in the Miniature Flight Data Recorder 2024
7 P. Rzucidło; F. Tlałka Modeling and Analysis of Noise Emission Using Data from Flight Simulators 2023
8 S. Noga; D. Nowak; T. Rogalski; P. Rzucidło The use of vision system to determine lateral deviation from landing trajectory 2023
9 Z. Gomółka; D. Kordos; P. Krzaczkowski; P. Rzucidło; B. Twaróg; E. Zesławska Vision System Measuring the Position of an Aircraft in Relation to the Runway during Landing Approach 2023
10 B. Dołęga; G. Kopecki; D. Kordos; P. Rzucidło Układ spadochronowy 2022
11 G. Jaromi; J. Michalcewicz; P. Rzucidło Układ do symulacji intruzów w ruchu powietrznym i sposób badania wizyjnych układów antykolizyjnych 2022
12 T. Rogalski; P. Rzucidło; P. Szwed Estimation of Atmospheric Gusts Using Integrated On-Board Systems of a Jet Transport Airplane - Flight Simulations 2022
13 Z. Gomolka; D. Kordos; P. Rzucidło; B. Twarog; E. Zeslawska Use of a DNN in Recording and Analysis of Operator Attention in Advanced HMI Systems 2022
14 B. Brukarczyk; P. Kot; D. Nowak; T. Rogalski; P. Rzucidło Fixed Wing Aircraft Automatic Landing with the Use of a Dedicated Ground Sign System 2021
15 B. Dołęga; P. Grzybowski; G. Kopecki; D. Kordos; D. Nowak; P. Rzucidło; A. Tomczyk; Ł. Wałek System redundantnego sterowania i nawigacji, zwłaszcza do samolotów bezzałogowych, ultralekkich załogowych i lekkich sportowych 2021
16 G. Jaromi; T. Kapuściński; D. Kordos; T. Rogalski; P. Rzucidło; P. Szczerba In-Flight Tests of Intruder Detection Vision System 2021
17 P. Bąk; T. Rogalski; P. Rzucidło; J. Szura; K. Warzocha Transformative Use of Additive Technology in Design and Manufacture of Hydraulic Actuator for Fly-by-Wire System 2021
18 S. Noga; J. Prusik; T. Rogalski; P. Rzucidło Unmanned aircraft automatic flight control algorithm in an Immelmann manoeuvre 2021
19 G. Jaromi; D. Kordos; A. Paw; T. Rogalski; P. Rzucidło; P. Szczerba Simulation studies of a vision intruder detection system 2020
20 J. Bakunowicz ; P. Rzucidło Detection of Aircraft Touchdown Using Longitudinal Acceleration and Continuous Wavelet Transformation 2020
21 J. Prusik; T. Rogalski; P. Rzucidło Unmanned aircraft automatic flight control algorithm in a spin maneuver 2020
22 T. Kapuściński; T. Rogalski; P. Rzucidło; P. Szczerba; Z. Szczerba A Vision-Based Method for Determining Aircraft State during Spin Recovery 2020