Karta przedmiotu

Plastyczne kształtowanie materiałów metalicznych

Podstawowe informacje o zajęciach

Cykl kształcenia:

2025/2026

Nazwa jednostki prowadzącej studia:

Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa

Nazwa kierunku studiów:

Inżynieria mechaniczna

Obszar kształcenia:

nauki ścisłe/techniczne

Profil studiów:

ogólnoakademicki

Poziom studiów:

pierwszego stopnia

Forma studiów:

stacjonarne

Specjalności na kierunku:

Komputerowo zintegrowane wytwarzanie, Materiały konstrukcyjne, Pojazdy samochodowe, Programowanie maszyn CNC

Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:

inżynier

Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:

Katedra Przeróbki Plastycznej

Kod zajęć:

16553

Status zajęć:

obowiązkowy dla specjalności Materiały konstrukcyjne

Układ zajęć w planie studiów:

sem: 6 / W15 P30 / 2 ECTS / Z

Język wykładowy:

polski

Imię i nazwisko koordynatora:

prof. dr hab. inż. Romana Śliwa

Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia:
Znajomość konwencjonalych i niekonwencjonlnych procesów plastycznego kształtowania materiałów metalicznych oraz ich podstaw teoretycznych . Zapoznanie studentów z możliwymi aplikacjami omawianych technik wytwarzania we współczesnym otoczeniu gospodarczym.

Ogólne informacje o zajęciach:
Przedmiot obowiązkowy dla studentów czwartego semestru.

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć

Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych
1	Erbel Stanisław, Kuczyński Kazimierz, Marciniak Zdzisław	Obróbka Plastyczna	PWN, Warszawa.	1986
2	Morawiecki Marian, Sadok Lucjan, Wosiek Eugeniusz	Przeróbka plastyczna: podstawy teoretyczne	Wydawnictwo "Śląsk", Katowice.	1986
3	Kurt Lange	Handbook of Metal Forming	McGraw-Hill Book Co., New York.	1985
4	Wilhelm Domke	Vademecum Materiałoznawsta	WNT.	1982
5	Autor zbiorowy	Encyklopedia Techniki. Tom Materiałoznawstwo	PWN.	-
6	Romanowski	Poradnik Obróbki plastycznej na zimno	WNT.	-

Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych
1	Tadeusz Balawender, Stanisław Kut, Feliks Stachowicz, Tomasz Trzepieciński	Techniki wytwarzania: przeróbka plastyczna. laboratorium	Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej.	2016
2	Romanowskij Victor Petrovic	Tłoczenie na zimno: poradnik	WNT, Warszawa.	1962
3	Domke, W.	Vademecum materiałoznawstawa: stal, metale nieżelazne, tworzywa sztuczne, badania metali	WNT, Warszawa.	1989

Literatura do samodzielnego studiowania
1	Marciniak, Z	Konstrukcja tłoczników, cz. 1 technologia wytłoczek, cz. 2 Podstawy konstrukcji tłoczników	Ośrodek techniczny A. Marciniak, Warszawa.	2002
2	Wesołowski, K.	Materiałoznwastwo i obróbka cieplna	WNT, Warszawa.	1981
3	Pater Z., Samołyk G.	Podsawy technologii obróbki plastycznej	Politechnika Lubelska, Lublin.	2013

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych

Wymagania formalne:
rejestracja na szósty semestr studiów

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
Student powinien posiadać wiedzę w zakresie realizowanym w ramach przedmiotów: Wprowadzenie do inżynierii materiałowej, Nauka o materiałach, podstawy matematyki do obliczeń inżynierskich i statystycz

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
Umiejętność analizy i pozyskiwania danych z literatury oraz ich wykorzystywania w rozwiązywaniu zadań inżynierskich.

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:
Umiejętność samodzielnego poszerzania swojej wiedzy, doskonalenia umiejętności zawodowych oraz pracy w zespole.

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK	Student, który zaliczył zajęcia	Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia	Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia
MEK01	Ma uporządkowaną wiedzę z zakresu podstaw matematycznych służących do opisu mechaniki odkształcenia plastycznego materiału. Zna teoretyczne podstawy odkształceń plastycznych i rozumie ich znaczenie w analizie procesów przeróbki plastycznej metali.	wykład	sprawdzian pisemny
MEK02	Posiada wiedzę dotyczącą metod przeróbki plastycznej, metod kształtowania blach oraz technik cięcia metali. Rozumie zjawiska zachodzące podczas tarcia materiałów odkształcanych plastycznie	wykład	sprawdzian pisemny
MEK03	Zna i potrafi dobierać odpowiednie technologie wytwarzania produktów oraz parametry procesu produkcyjnego. Potrafi wykonać proste obliczenia inżynierskie przy projektowaniu wybranego procesu przeróbki plastycznej	projekt indywidualny	sprawozdanie z projektu
MEK04	Ma pogłębioną wiedzę dotyczącą metod plastycznego kształtowania pozyskaną na zajęciach wykładowych , laboratoryjnych oraz opcjonalnie uzupełniającyych projektowych i samodzielnie studiowanej literatury.	wykład,, laboratorium, ( ewentualnie dzielony z projektem )	sprawdzian pisemny, sprawozdanie z laboratorium ( projektu,)

Treści kształcenia dla zajęć

Sem.	TK	Treści kształcenia	Realizowane na	MEK
6	TK01	Stan naprężenia; definicja naprężenia w punkcie ciała, trójosiowy stan naprężenia, płaski stan naprężenia i odkształcenia. Prawa obowiązujące w zakresie odkształceń sprężystych i w zakresie odkształceń plastycznych (związki naprężenie – odkształcenie, zasada stałej objętości). Odkształcenie plastyczne, stan odkształcenia, miary odkształcenia, warunki plastyczności i ich graficzna interpretacja. Czynniki wpływające na wartość naprężenia uplastyczniającego.	W01, W02	MEK01
6	TK02	Struktura metali. Monokryształ a polikryształ. Wady (punktowe, liniowe, powierzchniowe) struktury krystalicznej rzeczywistej. Fizyczne podstawy odkształcenia plastycznego. Strukturalne i mechaniczne aspekty odkształcenia plastycznego i zjawisk towarzyszących odkształceniom plastycznym. Zdrowienie, rekrystalizacja, starzenie, umocnienie odkształceniowe. Badanie właściwości mechanicznych metali.	W03, W04	MEK01
6	TK03	Zjawiska towarzyszące odkształceniom plastycznym na zimno, gorąco oraz półgorąco.	W05	MEK02
6	TK04	Podział metod przeróbki plastycznej. Tarcie i smarowanie w procesach przeróbki plastycznej. Metody wyznaczania współczynnika tarcia. Zużycie narzędzi.	W06	MEK02
6	TK05	Metody kształtowania blach (cięcie i wykrawanie, gięcie, wytłaczanie, wyoblanie i zgniatanie obrotowe): elementy teorii, przebieg procesów, przykłady wyrobów i ich właściwości, maszyny i urządzenia. Niekonwencjonalne metody przeróbki plastycznej (kształtowanie ciśnieniem cieczy; wytłaczanie elektromagnetyczne, przyrostowe, wybuchowe).	W07, W08	MEK02
6	TK06	Metody kształtowania objetosciowego. Charakterystyka procesów kucia na młocie i prasie. Kucie swobodne, półswobodne, matrycowe, specjalne Elementy podstaw teoretycznych, przebieg procesów, przykłady wyrobów i ich właściwości, maszyny i urządzenia.	W09	MEK02
6	TK07	Walcowanie. podstawy teoretyczne, przebieg procesów, przykłady wyrobów i ich właściwości, maszyny i urządzenia.	W10	MEK02 MEK04
6	TK08	Charakterystyka procesów wyciskania na gorąco i na zimno. Podstawy procesu ciągnienia. Parametry procesów, podstawowe elementy teorii, przebieg procesów, wpływ parametrów na efekt kształtowania wyrobów. Przykłady wyrobów oraz ich właściwości, maszyny i urządzenia.	W11, W12	MEK02 MEK04
6	TK09	Charakterystyka wybranych metali i stopów poddawanych procesom kształtowania plastycznego.	W13	MEK02 MEK04
6	TK10	Niekonwencjonalne metody przeróbki plastycznej i innych procesów, w tym łączenia materiałów metalowych z udziałem odkształcenia plastycznego.	W14	MEK02 MEK04
6	TK11	Współczesne kierunki rozwoju przeróbki plastycznej	W15	MEK02 MEK04

Nakład pracy studenta

Forma zajęć	Praca przed zajęciami	Udział w zajęciach	Praca po zajęciach
Wykład (sem. 6)		Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.
Projekt/Seminarium (sem. 6)		Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem..
Konsultacje (sem. 6)
Zaliczenie (sem. 6)

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć	Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład
Projekt/Seminarium
Ocena końcowa	Warunkiem zaliczenia modułu jest osiągnięcie wszystkich efektów modułowych kształcenia i zaliczenie wszystkich form zajęć. Ocena końcowa wyznaczana jest jako średnia ważona oceny z wykładu z wagą 0,4, oceny z zajęć laboratoryjnych z wagą 0,3 oraz oceny z zajęć projektowych z wagą 0,3. Sposób przeliczenia uzyskanej średniej ważonej na ocenę końcową jest następujący: średnia : 4,600 – 5,000: ocena końcowa bdb; 4,200 – 4,599: +db; 3,800 – 4,199: db; 3,400 – 3,799: +dst; 3,000 – 3,399: dst, 0-2,999: ndst.

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi tak

1	J. Liu; B. Pawłowska; L. Qian; C. Sun; R. Śliwa; M. Zwolak	A continuous sintering extrusion recycling process for high-quality recycling bars of LA103Z Mg-Li alloy chips	2025
2	W. Łogin; R. Ostrowski; R. Śliwa; W. Ziaja	The influence of modification of the geometry of the front surface of the RFSSW tool inner sleeve on the fatigue life of joints during joining clad sheets made of aluminum alloy 2024-T3	2025
3	D. Kołodziejczyk; R. Śliwa; A. Wędrychowicz; M. Zwolak	Current Possibilities for Recycling Industrial Metallic Wastes: Potential of KOBO Extrusion Process	2024
4	M. Jurek; M. Kulpa; R. Śliwa; A. Wiater; D. Ziaja	DIC application for damage detection in FRP composite specimens based on an example of a shearing test	2024
5	R. Śliwa; M. Zwolak	Analysis of the influence of dies geometry on the process extrusion force and properties of the extrudate obtained in the process of cold extrusion of 7075 aluminum alloy by the KOBO method	2024
6	W. Bochniak; A. Korbel; P. Myśliwiec; R. Śliwa	A method of mechanical welding	2024
7	Z. Gronostajski; M. Kaszuba; B. Leszczyńska-Madej; D. Leśniak; W. Libura; J. Madura; B. Płonka; R. Śliwa; P. Widomski; A. Woźnicki; J. Zasadziński	Latest advances in extrusion processes of light metals	2024
8	W. Bochniak; A. Korbel; P. Myśliwiec; R. Śliwa	Sposób zgrzewania mechanicznego	2023
9	A. Bełzo; R. Bendikienė; A. Benini; R. Česnavičius; A. Čiuplys; J. Jakobsen; K. Juzėnas; T. Leemet; M. Madissoo; M. Magdziak; P. Nazarko; C. Pancaldi; R. Ratnayake ; L. Rigattieri; M. Rimašauskas; M. Romanini; R. Śliwa; R. Wdowik; R. Wdowik; M. Zimmermann	Didactic guide for teachers	2022
10	B. Cieniek; I. Stefaniuk; R. Śliwa; I. Virt; A. Wędrychowicz	Electron Paramagnetic Resonance Study of PbSe, PbTe, and PbTe:In Semiconductors Obtained by the Pulsed Laser Deposition Method	2022
11	B. Pawłowska; R. Śliwa; A. Wędrychowicz; M. Zwolak	Possibility of Deformation of Billet with Various Internal Structure in KOBO Extrusion	2022
12	K. Doerffer; P. Doerffer; P. Dymora; P. Flaszynski; S. Grigg; M. Jurek; D. Kordos; B. Kowal; M. Mazurek; T. Rogalski; R. Śliwa; R. Unnthorsson	The Latest Advances in Wireless Communication in Aviation, Wind Turbines and Bridges	2022
13	R. Śliwa	Metal Forming of Magnesium Alloys for Various Applications	2022
14	P. Dymora; B. Kowal; M. Mazurek; R. Śliwa	The effects of Virtual Reality technology application in the aircraft pilot training process	2021
15	R. Degenhardt; N. Faisal; M. Latif Bekci; Ö. Necati Cora; S. Pant; A. Prathuru; Y. Sternberg; R. Śliwa	Defect Types	2021
16	W. Bochniak; A. Korbel; R. Śliwa	Sposób obniżenia momentu obrotowego matrycy w początkowym etapie procesu wyciskania z oscylacyjnym skręcaniem materiałów metalicznych	2021
17	M. Bujny; P. Myśliwiec; R. Ostrowski; R. Śliwa; M. Zwolak	Effect of Welding Parameters and Metal Arrangement of the AA2024-T3 on the Quality and Strength of FSW Lap Joints for Joining Elements of Landing Gear Beam	2020
18	R. Śliwa; P. Tyczyński	Wiertło kręte do wykonywania otworów w materiałach kompozytowych	2020