logo PRZ
Karta przedmiotu
logo WYDZ

Przetwórstwo tworzyw sztucznych


Podstawowe informacje o zajęciach

Cykl kształcenia:
2025/2026
Nazwa jednostki prowadzącej studia:
Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa
Nazwa kierunku studiów:
Inżynieria mechaniczna
Obszar kształcenia:
nauki ścisłe/techniczne
Profil studiów:
ogólnoakademicki
Poziom studiów:
pierwszego stopnia
Forma studiów:
stacjonarne
Specjalności na kierunku:
Komputerowo zintegrowane wytwarzanie, Materiały konstrukcyjne, Pojazdy samochodowe, Programowanie maszyn CNC
Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:
inżynier
Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:
Katedra Przeróbki Plastycznej
Kod zajęć:
16552
Status zajęć:
obowiązkowy dla specjalności Materiały konstrukcyjne
Układ zajęć w planie studiów:
sem: 7 / P30 / 3 ECTS / Z
Język wykładowy:
polski
Imię i nazwisko koordynatora:
dr hab. inż. prof. PRz Wiesław Frącz

Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia:
Znajomość podstawowych i zaawansowanych metod przetwórstwa. Dobór podstawowych technologii przetwórstwa do kategorii wyrobu. Przygotowanie technologii i narzędzi do procesów przetwórstwa tworzyw polimerowych

Ogólne informacje o zajęciach:
Moduł obejmuje zagadnienia dotyczące wyznaczania właściwości przetwórczych tworzyw polimerowych i zagadnienia dotyczące metod i problemów ich przetwórstwa w zakresie rozszerzonym.

Materiały dydaktyczne:
materiały dodatkowe umieszczono na http://wf.v.prz.edu.pl - > materiały do pobrania -> materiały dla zalogowanych

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć
Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych
1 red. R. Sikora Przetwórstwo tworzyw polimerowych : podstawy logiczne, formalne i technologiczne : praca zbiorowa Wydawnictwo Pol. Lubelskiej. 2006
2 M. Bieliński Przetwórstwo tworzyw polimerowych Wyd. Pol. Rzeszowskiej. 2009
3 K. Wilczyński Reologia w przetwórstwie tworzyw sztucznych WNT. 2001
Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych
1 W. Frącz Przetwórstwo tworzyw polimerowych, laboratorium wyd. Politechniki Rzeszowskiej. 2017
Literatura do samodzielnego studiowania
1 Frącz W., Krywult B. Podstawy projektowania i wytwarzania elementów z tworzyw sztucznych wyd. Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów. 2008
2 Sikora Janusz W. Selected problems of polymer extrusion Wyd. Pol. Lubelskiej. 2008

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych

Wymagania formalne:
Student jest zarejestrowany na co najmniej VII semestr studiów

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
Student powinien posiadać wiedzę z zakresu problematyki dotyczącej tworzyw sztucznych realizowanej w ramach przedmiotów: Techniki wytwarzania 2

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
Umiejętność analitycznego myślenia

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:
Umiejętność pracy w zespole

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK Student, który zaliczył zajęcia Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia Związki z KEK Związki z PRK
MEK01 Zna ekonowiczne i techniczne aspekty wybranych procesów przetwórstwa tworzyw polimerowych projekt prezentacja K-W01+
K-K04+
P6S-KO
P6S-WG
MEK02 Zna główne problemy związane z przetwórstwem tworzyw oraz sposoby ich eliminacji bądź minimalizacji. projekt prezentacja K-W06+
K-U02+
K-U07+
P6S-UW
P6S-WG
MEK03 Zna wybrane metody przetwórstwa tworzyw oraz obszary ich zastosowania dla różnych kategorii wyrobów z tworzyw projekt prezentacja K-U02+
P6S-UW
MEK04 Zna metodykę projektowania procesu przetwórstwa tworzyw sztucznych, potrafi zaprojektować proces technologicznyc w podstawowym zakresie projekt prezentacja K-U09+
P6S-UW
MEK05 Ma pogłębioną wiedzę i umiejętności z zakresu projektowania narzędzi do procesu formowania wtryskowego projekt prezentacja K-U02+
P6S-UW
MEK06 Zna możliwości wspomagania prac technologicznych za pomocą specjalizowanych programów CAX w zakresie projektowania wybranych procesów przetwórstwa polimerów projekt prezentacja K-U02+
K-U09+
P6S-UW

Treści kształcenia dla zajęć

Sem. TK Treści kształcenia Realizowane na MEK
7 TK01 Wstęp teoretyczny: Charakterystyka właściwości przetwórczych tworzyw sztucznych, przemiany stanów polimerów podczas przetwórstwa, zjawiska i właściwości reologiczne przy przetwórstwie, podstawy procesu uplastyczniania, wykresy pvT, projektowanie przetwórstwa. Maszyny technologiczne stosowane w przetwórstwie tworzyw sztucznych. Analiza geometrii układów uplastyczniania tworzyw polimerowych oraz urządzeń do przetwórczych wykorzystujących stan wysokoelastyczny polimerów P01 MEK04
7 TK02 Wstęp teoretyczny: Charakterystyka technologii formowania wtryskowego obliczenia podstawowych wielkości, parametrów przetwórczych oraz charakterystyka urządzeń, Problemy technologii. Wady wyrobów wtryskowych. P02 MEK02
7 TK03 Projekt: Analiza techniczno – ekonomiczna krotności formy wtryskowej, wybór wypraski wtryskowej, określenie wielkości produkcji, rodzaju tworzywa polimerowego, kosztów uruchomienia produkcji, analiza ekonomiczna, analiza techniczna możliwości wykonania wyrobu, projekt układu wlewowego – analiza spadków ciśnień w gniazdach, dobór przekroju kanałów, wykonanie rysunku konstrukcyjnego wypraski oraz rysunku poglądowego wlewka P03-P04 MEK01 MEK05
7 TK04 Wstęp teoretyczny: Wspomaganie komputerowe procesów przetwórstwa tworzyw sztucznych. Projektowanie narzędzi w systmemach CAD: Obszary wspomagania technologii przetwórstwa, Wspomaganie wybranych technologii. Symulacje komputerowe CAx. P05 MEK02 MEK03 MEK06
7 TK05 Projekt jedno-gniazdowej klasycznej formy wtryskowej zimnokanałowej w systemie CAx: projekt gniazda formy – uwzględnienie wielkości skurczu, wyznaczenie powierzchni podziału, podział wkładki na część matrycy i stempla, projekt układu wlewowego oraz chłodzenia i wypychania wypraski z formy, projekt korpusu formy, projekt elementów mocujących, dystansowych, wykonanie rysunku złożeniowego formy oraz rysunków konstrukcyjnych matrycy i stempla P06-P11 MEK04
7 TK06 Charakterystyka technologii wytłaczania, Budowa linii technologicznej, Budowa wytłaczarki, rodzaje ii budowa głowic wytłaczarskich. P012
7 TK07 Aspekty projektowania głowic wytłaczarskich: Wybór wyrobu i wyznaczenie warunków technologicznych wytwarzania – dobór wytłaczarki, analiza ciśnień w głowicy wytłaczarskiej, projekt poszczególnych stref ciśnienia w głowicy wytłaczarskiej, projekt konstrukcyjny stref geometrycznych głowicy wytłaczarskiej szczelinowej – obliczenia natężenia przepływów, rysunek konstrukcyjny głowicy wytłaczarskiej. Projekt klasycznego ślimaka wytłaczarki P13-P15 MEK05

Nakład pracy studenta

Forma zajęć Praca przed zajęciami Udział w zajęciach Praca po zajęciach
Projekt/Seminarium (sem. 7) Przygotowanie do zajęć projektowych/seminaryjnych: 10.00 godz./sem.
Inne: 5.00 godz./sem.
Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem..
Wykonanie projektu/dokumentacji/raportu: 5.00 godz./sem.
Przygotowanie do prezentacji: 5.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 7) Przygotowanie do konsultacji: 5.00 godz./sem.
Udział w konsultacjach: 5.00 godz./sem.
Zaliczenie (sem. 7) Przygotowanie do zaliczenia: 6.00 godz./sem.
Zaliczenie pisemne: 2.00 godz./sem.
Zaliczenie ustne: 2.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Projekt/Seminarium W każdym z projektów będzie oceniana realizacja efektów kształcenia. Każdy projekt oceniany jest osobno. Będzie brana pod uwagę ocena z prezentacji projektu bądź w formie zwartego opracowania
Ocena końcowa Warunkiem zaliczenia modułu jest osiągnięcie wszystkich efektów modułowych i zaliczenie wszystkich form zajęć. Ocena końcowa wystawiana jest jako średnia arytmetyczna z poszczególnych projektów

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi tak

1 W. Frącz; J. Gawryluk; G. Ryzińska Numerical and analytical methods for calculating the buckling load of a carbon-epoxy beam using Digimat software 2026
2 A. Białkowska; Š. Dvořáčková; A. Fajdek-Bieda; W. Frącz; A. Jakubus; M. Kisiel; J. Kostrzewa; B. Krzykowska; I. Zarzyka Bio-Based Poly(3-hydroxybutyrate) and Polyurethane Blends: Preparation, Properties Evaluation and Structure Analysis 2025
3 Ł. Bąk; A. Białkowska; J. Bieniaś; M. Droździel-Jurkiewicz; A. Falkowska; W. Frącz; K. Hęclik; G. Janowski; T. Klepka; B. Krzykowska; M. Kuciej; M. Ostapiuk; A. Tomczyk; A. Tor-Świątek; I. Zarzyka New Biodegradable Polyester–Polyurethane Biocompositions Enriched by Urea 2025
4 Ł. Bąk; A. Czerniecka-Kubicka; W. Frącz; G. Janowski Sposób otrzymywania biodegradowalnego kompozytu termoplastycznego 2025
5 Ł. Bąk; A. Czerniecka-Kubicka; W. Frącz; G. Janowski Sposób wytwarzania biodegradowalnego kompozytu termoplastycznego 2025
6 Ł. Bąk; J. Bieniaś; M. Borowicz; M. Droździel-Jurkiewicz; A. Falkowska; W. Frącz; K. Hęclik; G. Janowski; T. Klepka; B. Krzykowska; M. Kuciej; M. Ostapiuk; J. Paciorek-Sadowska; A. Tomczyk; A. Tor-Świątek; I. Zarzyka Novel Research on Selected Mechanical and Environmental Properties of the Polyurethane-Based P3HB Nanobiocomposites 2025
7 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski Biodegradowalna doniczka 2025
8 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski Biodegradowalny kompozyt termoplastyczny oraz sposób wytwarzania biodegradowalnego kompozytu termoplastycznego 2025
9 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski Feed hopper with mixer for screw extruder 2025
10 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski Lej zasypowy z mieszalnikiem, do wytłaczarki ślimakowej 2025
11 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski Osłona ochronna i stabilizująca na drzewa 2025
12 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski Osłona ochronna na drzewa 2025
13 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski Podstawka pod znicz 2025
14 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski Sposób wielokrotnego przetwarzania wyrobów z biodegradowalnego kompozytu termoplastycznego 2025
15 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski Urządzenie do odwirowywania napełniaczy pochodzenia roślinnego, zwłaszcza po ich alkalizacji 2025
16 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski; B. Mossety-Leszczak; G. Mrówka-Nowotnik; B. Pawłowska; J. Sikora; A. Tomczyk Effect of Multiple Mechanical Recycling Cycles on the Structure and Properties of PHBV Biocomposites Filled with Spent Coffee Grounds (SCG) 2025
17 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski; B. Mossety-Leszczak; G. Mrówka-Nowotnik; J. Sikora; A. Tomczyk Effect of Coffee Grounds Content on Properties of PHBV Biocomposites Compared to Similar Composites with Other Fillers 2025
18 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski; J. Sikora; A. Tomczyk Sposób wielokrotnego przetwarzania wyrobów z biodegradowalnego kompozytu termoplastycznego 2025
19 M. Borowicz; W. Frącz; D. Hanusova; M. Kisiel; M. Kovářová; B. Krzykowska; J. Paciorek-Sadowska; V. Sedlařík; Ł. Uram; I. Zarzyka Polymer Bionanocomposites Based on a P3BH/Polyurethane Matrix with Organomodified Montmorillonite—Mechanical and Thermal Properties, Biodegradability, and Cytotoxicity 2024
20 Ł. Bąk; J. Bieniaś; M. Droździel-Jurkiewic; A. Falkowska; W. Frącz; K. Hęclik; G. Janowski; T. Klepka; B. Krzykowska; M. Kuciej; M. Ostapiuk; A. Tomczyk; A. Tor-Świątek; I. Zarzyka Modification of Poly(3-Hydroxybutyrate) with a Linear Polyurethane Modifier and Organic Nanofiller—Preparation and Structure–Property Relationship 2024
21 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski Biodegradowalny kompozyt termoplastyczny oraz sposób wytwarzania biodegradowalnego kompozytu termoplastycznego 2024
22 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski Sposób wielokrotnego przetwarzania wyrobów z biodegradowalnego kompozytu termoplastycznego 2024
23 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski; A. Pacana; D. Siwiec Analysis of the Ecological Footprint from the Extraction and Processing of Materials in the LCA Phase of Lithium-Ion Batteries 2024
24 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski; A. Pacana; D. Siwiec Reprocessing Possibilities of Poly(3-hydroxybutyrate-co-3-hydroxyvalerate)–Hemp Fiber Composites Regarding the Material and Product Quality 2024
25 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski; A. Pacana; D. Siwiec; P. Szawara Wood Polymer Composite Based on Poly-3-hydroxybutyrate-3-hydroxyvalerate (PHBV) and Wood Flour—The Process Optimization of the Products 2024
26 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski; G. Ryzińska; L. Skoczylas Processing of Layered Composite Products Manufactured on the Basis of Bioresin Reinforced with Flax Fabric Using Milling Technology 2024
27 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski; G. Ryzińska; M. Wójcik Assessment of the Effect of Multiple Processing of PHBV–Ground Buckwheat Hull Biocomposite on Its Functional and Mechanical Properties 2024
28 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski; G. Ryzińska; M. Wójcik Biodegradowalny kompozyt termoplastyczny, sposób wytwarzania biodegradowalnego kompozytu termoplastycznego oraz jego zastosowanie do wielokrotnego przetwarzania 2024
29 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski The Possibilities of Using Poly(3-hydroxybutyrate-co-3-hydroxyvalerate) PHBV in the Production of Wood–Polymer Composites 2023
30 A. Czerniecka-Kubicka; W. Frącz; G. Janowski; M. Pyda Biocomposites based on the poly(3-hydroxybutyrate-co-3-hydroxyvalerate) matrix with the hemp fibers: thermal and mechanical properties 2022
31 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski The Mechanical Properties Prediction of Poly [(3-hydroxybutyrate)-co-(3-hydroxyvalerate)] (PHBV) Biocomposites on a Chosen Example 2022
32 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski; T. Trzepieciński The Effect of the Extrusion Method on Processing and Selected Properties of Poly(3-hydroxybutyric-co-3-hydroxyvaleric Acid)-Based Biocomposites with Flax and Hemp Fibers 2022
33 W. Frącz; G. Janowski; M. Pruchniak; Ł. Wałek The Use of Computed Tomography in the Study of Microstructure of Molded Pieces Made of Poly(3-hydroxybutyric-co-3-hydroxyvaleric acid) (PHBV) Biocomposites with Natural Fiber 2021
34 W. Frącz; G. Janowski; R. Smusz; M. Szumski The Influence of Chosen Plant Fillers in PHBV Composites on the Processing Conditions, Mechanical Properties and Quality of Molded Pieces 2021
35 W. Frącz; T. Pacześniak; I. Zarzyka Rigid polyurethane foams modified with borate and oxamide groups-Preparation and properties 2021
36 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski Influence of the Alkali Treatment of Flax and Hemp Fibers on the Properties of PHBV Based Biocomposites 2021
37 Ł. Bąk; W. Frącz; G. Janowski The Optimization of PHBV-hemp Fiber Biocomposite Manufacturing Process on the Selected Example 2021
38 A. Czerniecka-Kubicka; W. Frącz; M. Janus-Kubiak; L. Kubisz; M. Pyda; W. Zielecki Vibrational heat capacity of the linear 6,4-polyurethane 2020
39 Ł. Byczyński; A. Czerniecka-Kubicka; W. Frącz; M. Pyda; V. Sedlarik; A. Szyszkowska; I. Zarzyka Hybrid nanobiocomposites based on poly(3-hydroxybutyrate) – characterization, thermal and mechanical properties 2020