logo PRZ
Karta przedmiotu
logo WYDZ

Materiały metaliczne


Podstawowe informacje o zajęciach

Cykl kształcenia:
2025/2026
Nazwa jednostki prowadzącej studia:
Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa
Nazwa kierunku studiów:
Inżynieria mechaniczna
Obszar kształcenia:
nauki ścisłe/techniczne
Profil studiów:
ogólnoakademicki
Poziom studiów:
pierwszego stopnia
Forma studiów:
stacjonarne
Specjalności na kierunku:
Komputerowo zintegrowane wytwarzanie, Materiały konstrukcyjne, Pojazdy samochodowe, Programowanie maszyn CNC
Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:
inżynier
Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:
Katedra Nauki o Materiałach
Kod zajęć:
16534
Status zajęć:
obowiązkowy dla specjalności Materiały konstrukcyjne
Układ zajęć w planie studiów:
sem: 5 / W15 L15 / 2 ECTS / Z
Język wykładowy:
polski
Imię i nazwisko koordynatora:
dr hab. inż. prof. PRz Andrzej Nowotnik

Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia:
Uzyskanie podstawowych wiadomości o materiałach metalicznych stosowanych w budowie maszyn i urządzeń, przedmiotów codziennego użytku. Poznanie parametrów określających właściwości użytkowych tworzyw konstrukcyjnych w postaci materiałów metalicznych oraz metod ich badania. Uzyskanie umiejętności doboru i korzystania z dostępnych materiałów metalicznych w procesie projektowania i konstruowania części maszyn i urządzeń

Ogólne informacje o zajęciach:
Przekazanie studentom podstawowych wiadomości o budowie, strukturze, właściwościach użytkowych i zastosowaniu metalowych materiałów inżynierskich, umożliwiających racjonalne ich stosowanie z uwzględnieniem warunków pracy, mechanizmów zużycia i degradacji oraz możliwości kształtowania ich właściwości w procesach technologicznych.

Materiały dydaktyczne:
Instrukcje do ćwiczeń, normy materiałowe

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć
Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych
1 Praca zbiorowa pod red. Szkliniarza W. Nowoczesne materiały metaliczne – teraźniejszość i przyszłość Wyd. Pol. Śląskiej, Katowice . 2009
2 Dobrzański L. A. Materiały inżynierskie i projektowanie materiałowe. Podstawy nauki o materiałach i materiałoznawstwo WNT, Warszawa. 2006
3 Dobrzański L. A. Metalowe materiały inżynierskie WNT, Warszawa. 2004
4 Ashby M. F., Jones D. R. H. Materiały inżynierskie, cz. 1 i 2 WNT, Warszawa. 1995
5 Przybyłowicz K. Metaloznawstwo WNT, Warszawa. 2004
6 Rudnik S. Metaloznawstwo PWN, Warszawa. 1994
Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych
1 Dobrzański L. A. Podstawy nauki o materiałach i metaloznawstwo. Materiały inżynierskie z podstawami projektowania materiałowego WNT, Warszawa . 2002
Literatura do samodzielnego studiowania
1 F. Crane, J. Charles Selection und use of enginering materials Butteworth Ltd.. 1984
2 Dobrzański, E. Hajduczek, J. Marciniak, R. Nowosielski Metaloznawstwo i obróbka cieplna materiałów narzędziowych WNT, Warszawa. 1990

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych

Wymagania formalne:
Student ma wiedzę dotyczącą materiałów, ich doboru i zastosowania w procesach wytwarzania i eksploatacji urządzeń

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
Ma wiedzę dotyczącą zapewnienia jakości materiałów i wyrobów w procesie wytwarzania.

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
Potrafi zaplanować i przeprowadzać eksperymenty, dokonywać pomiarów wybranych wielkości, analizować strukturę materiałów i interpretować uzyskane wyniki a także wyciągać wnioski

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:
Rozumie potrzebę stałego uzupełniania wiedzy z zakresu nowych materiałów i procesów technologicznych

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK Student, który zaliczył zajęcia Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia Związki z KEK Związki z PRK
MEK01 Student identyfikuje właściwości i kryteria doboru materiału do zastosowań na elementy maszyn i urządzeń. Dokonuje oceny wpływu właściwości materiałów metalicznych w zależności od ich budowy. wykład, laboratorium sprawdzian pisemny K-W01+
K-W02+
K-W06+
K-U10+
K-U12++
K-K05++
P6S-KR
P6S-UK
P6S-UW
P6S-WG
MEK02 Umiejętnie dobiera materiał i technologię wykonania elementów pracujących w różnym środowisku eksploatacyjnym. wykład, laboratorium sprawdzian pisemny K-W01++
K-W02++
K-W06+
K-U08++
K-U10+
K-U12+
K-K01+
K-K05+
P6S-KO
P6S-KR
P6S-UK
P6S-UW
P6S-WG
MEK03 Umiejętnie korzysta z dostępnych tworzyw konstrukcyjnych w procesie projektowania i konstruowania laboratorium sprawozdanie z projektu K-W01++
K-W02+++
K-W06+
K-U08++
K-U10+
K-U12+
K-K01+
K-K05++
P6S-KO
P6S-KR
P6S-UK
P6S-UW
P6S-WG
MEK04 Umiejętnie prowadzi badania materiałów metalicznych w zakresie pomiarów właściwości mechanicznych oraz obserwacji mikrostruktury laboratorium obserwacja wykonawstwa K-W01+++
K-W02++
K-W06+
K-U08+++
K-U10+
K-U12++
K-K01+
K-K05+
P6S-KO
P6S-KR
P6S-UK
P6S-UW
P6S-WG
MEK05 Umiejętnie dobiera proces technologiczny dla materiałów metalicznych w kontekście osiągnięcia przez dany materiał wymaganych właściwości wykład, laboratorium obserwacja wykonawstwa K-W01+++
K-W02++
K-W06+++
K-U08+
K-U10++
K-U12++
K-K01++
K-K05++
P6S-KO
P6S-KR
P6S-UK
P6S-UW
P6S-WG

Treści kształcenia dla zajęć

Sem. TK Treści kształcenia Realizowane na MEK
5 TK01 Teoria stanu metalicznego. Rzeczywista budowa metali. Krystalizacja i struktura czystych metali. Mechanizm odkształcania monokryształu i ciała polikrystalicznego W01, W02 MEK01
5 TK02 Pojęcie zgniotu. Proces rekrystalizacji. Budowa stopów metali W03 MEK01 MEK02 MEK05
5 TK03 Techniczne stopy żelaza z węglem; wykres równowagi fazowej, składniki fazowe mikrostruktury. Przemiany fazowe i ich wykorzystanie w procesach kształtowania mikrostruktury i właściwości stopów żelaza W04 MEK01 MEK02 MEK03 MEK04 MEK05
5 TK04 Stal niestopowa, staliwo, żeliwo – właściwości i zastosowanie. Wpływ pierwiastków stopowych na właściwości stopów żelaza z węglem. Stal stopowa konstrukcyjna, maszynowa, narzędziowa, o określonych właściwościach fizycznych i chemicznych. W05 MEK01 MEK02 MEK03 MEK04 MEK05
5 TK05 Stopy metali nieżelaznych. Stopy specjalne (metali wysokotopliwych, szlachetnych i inne) W06, W07 MEK01 MEK03 MEK04 MEK05
5 TK06 Materiały funkcjonale, Materiały z pamięcią kształtu, piezoelektryki, materiały elektro- i magneto-reologiczne W08 MEK01 MEK02 MEK03 MEK04 MEK05
5 TK07 Badania właściwości mechanicznych metali. Statyczna próba rozciągania. Pomiary twardości: Brinella, Rockwella, Vickersa. Dynamiczne pomiary twardości. Mikrotwardość. Badanie udarności. L01, L02 MEK01 MEK02 MEK03 MEK04
5 TK08 Analiza cieplna. Układy równowagi fazowej. L03 MEK01 MEK03 MEK04 MEK05
5 TK09 Stale niestopowe. Mikrostruktura, podział, oznaczenia, Obróbka cieplna. L04 MEK01 MEK02 MEK03 MEK04 MEK05
5 TK10 Stopy metali nieżelaznych. Mikrostruktury, właściwości, zastosowanie. L05 MEK01 MEK02 MEK03 MEK04 MEK05
5 TK11 Dobór materiału i technologii wykonania elementów z materiałów metalicznych w zależności od warunków eksploatacji L06, L07 MEK01 MEK02 MEK03 MEK04 MEK05

Nakład pracy studenta

Forma zajęć Praca przed zajęciami Udział w zajęciach Praca po zajęciach
Wykład (sem. 5) Przygotowanie do kolokwium: 3.00 godz./sem.
Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.
Uzupełnienie/studiowanie notatek: 4.00 godz./sem.
Studiowanie zalecanej literatury: 5.00 godz./sem.
Laboratorium (sem. 5) Przygotowanie do laboratorium: 5.00 godz./sem.
Przygotowanie do kolokwium: 3.00 godz./sem.
Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.
Dokończenia/wykonanie sprawozdania: 5.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 5) Przygotowanie do konsultacji: 1.00 godz./sem.
Udział w konsultacjach: 1.00 godz./sem.
Zaliczenie (sem. 5) Przygotowanie do zaliczenia: 2.00 godz./sem.
Zaliczenie pisemne: 1.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład Sprawdzian końcowy na zaliczenie wykładu w formie testu. Pytania i komentarze podczas wykładów, aktywność studenta podczas ćwiczeń
Laboratorium Kolokwium z części laboratoryjnej modułu. Pytania i komentarze podczas wykładów, aktywność studenta podczas ćwiczeń
Ocena końcowa Ocena na podstawie uzyskanego zaliczenia z teorii wykładów oraz oceny z zaliczonych zajęć laboratoryjnych - ocena końcowa obliczana jest następująco: 0,1 z aktywności na zajęciach laboratoryjnych + 0,3 oceny ze sprawdzianu pisemnego z wykładów+ 0,6 oceny z zajęć laboratoryjnych

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi tak

1 A. Moganraj; A. Nowotnik; S. Vaiyapuri High temperature cyclic CMAS corrosion of TBCs on second generation single crystal superalloy deposited using beam switching EBPVD technology 2025
2 K. Cioch; G. Maciaszek; D. Nabel; A. Nowotnik Influence of Plasma Assistance on EB-PVD TBC Coating Thickness Distribution and Morphology 2025
3 L. Bichajło; M. Chutkowski; M. Cieśla; M. Franus; K. Gancarczyk; R. Gruca-Rokosz; K. Kalinowska-Wichrowska; A. Masłoń; A. Nowotnik; M. Potoczek; M. Pytel Lightweight Artificial Aggregates Produced from Water Reservoir Sediment and Industrial Waste—Ecological and Technological Aspect 2025
4 M. Gdula; G. Mrówka-Nowotnik; A. Nowotnik Analysis the surface integrity taking into account the tool wear stage in the multi-axis torus milling of a Ni-based superalloy using the active cutting edge segment change technique and new approach for machining aircraft engine blades 2025
5 M. Gdula; G. Mrówka-Nowotnik; A. Nowotnik Modeling and comprehensive mechanism analysis of torus milling cutter wear in multi-axis milling of Ni-based superalloy using the active cutting edge segment change technique 2025
6 A. Moganraj; G. Mrówka-Nowotnik; A. Nowotnik; S. Vaiyapuri Development of thermal barrier coating on single crystal superalloy CMSX-4 by two-source evaporation EB-PVD and hot corrosion performance of the coating in a simulated aero-engine environment 2024
7 G. Boczkal; G. Mrówka-Nowotnik; A. Nowotnik Effect of Continuous Casting and Heat Treatment Parameters on the Microstructure and Mechanical Properties of Recycled EN AW-2007 Alloy 2024
8 G. Maciaszek; A. Nowotnik Influence of Bond Coat Roughness on Adhesion of Thermal Barrier Coatings Deposited by the Electron Beam–Physical Vapour Deposition Process 2024
9 S. Legutko; G. Mrówka-Nowotnik; A. Nowotnik; P. Pieśko; M. Zawada-Michałowska Effect of the Technological Parameters of Milling on Residual Stress in the Surface Layer of Thin-Walled Plates 2024
10 A. Nalborczyk-Kazanecka; A. Nowotnik; A. Pytel „Above the Pack” Diffusion Aluminizing of Turbine Compressor Blades made of EI867 in the Aerospace Industry 2023
11 D. Dingwell; K. Hess; U. Kueppers; S. Lokachari; D. Müller; A. Nowotnik; P. Rokicki; G. Wolf Rheological and chemical interaction between volcanic ash and thermal barrier coatings 2021
12 G. Boczkal; K. Dychtoń; K. Gancarczyk; G. Mrówka-Nowotnik; A. Nowotnik Microstructure and Properties of As-Cast and Heat-Treated 2017A Aluminium Alloy Obtained from Scrap Recycling 2021