logo PRZ
Karta przedmiotu
logo WYDZ

Metody badań materiałów


Podstawowe informacje o zajęciach

Cykl kształcenia:
2025/2026
Nazwa jednostki prowadzącej studia:
Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa
Nazwa kierunku studiów:
Inżynieria mechaniczna
Obszar kształcenia:
nauki ścisłe/techniczne
Profil studiów:
ogólnoakademicki
Poziom studiów:
pierwszego stopnia
Forma studiów:
stacjonarne
Specjalności na kierunku:
Komputerowo zintegrowane wytwarzanie, Materiały konstrukcyjne, Pojazdy samochodowe, Programowanie maszyn CNC
Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:
inżynier
Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:
Katedra Nauki o Materiałach
Kod zajęć:
16530
Status zajęć:
obowiązkowy dla specjalności Materiały konstrukcyjne
Układ zajęć w planie studiów:
sem: 5 / W15 P30 / 3 ECTS / Z
Język wykładowy:
polski
Imię i nazwisko koordynatora:
dr hab. inż. prof. PRz Grażyna Mrówka-Nowotnik
Terminy konsultacji koordynatora:
wtorek godz. 11.00-13.00

Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia:
Zdobycie wiedzy w zakresie metod metod badań mikroskopowych oraz badań podstawowych właściwości fizycznych oraz wytrzymałościowych podstawowych materiałów inżynierskich

Ogólne informacje o zajęciach:
Moduł obejmuje zagadnienia dotyczące prowadzenia badań mikrostruktury i właściwości fizycznych oraz sposobu realizacji i analizy wyników podstawowych prób wytrzymałościowych stosowanych w obszarze inżynierskich materiałów konstrukcyjnych.

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć
Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych
1 Dobrzański L.A., Nowosielski R. Metody badań metali i stopów. Badania własności mechanicznych i fizycznych. Wyd. Pol. Śląskiej, Gliwice. 1986
2 Dobrzański L.A., Hajduczek E. Metody badań metali i stopów. Badania metalograficzne makroskopowe i na mikroskopie świetlnym. Mikro Wyd. Pol. Śląskiej, Gliwice. 1986
3 Metody badań metali i stopów. Badania składu chemicznego. Rentgenografia strukturalna. Mikroanaliza Marciniak J. Wyd. Pol. Śląskiej, Gliwice. 1986
4 Cullity B.D. Podstawy dyfrakcji promieni rentgenowskich. PWN, Warszawa. 1964
5 S. Skrzypek Nowe możliwości pomiaru makronaprężeń własnych materiałów przy zastosowaniu dyfrakcji promieniowania X w geometrii stałego kąta padania Rozprawy, Monografie / Akademia Górniczo-Hutnicza, ISSN 0867-6631. 2002
6 W. Kubiński Wybrane metody badania materiałów. Badanie metali i stopów Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. 2016
Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych
1 Dobrzański L.A, Nowosielski R. Metody badań metali i stopów. Badania właściwości mechanicznych i fizycznych Wyd. Pol. Śląskiej, Gliwice. 1986
2 Dobrzański L.A., Hajduczek E. Metody badań metali i stopów. Badania metalograficzne makroskopowe i na mikroskopie świetlnym. Mikro Wyd. Pol. Śląskiej, Gliwice. 1986
3 - Normy PN i EN -. -
4 Przybyłowicz K. Metody badań metali i stopów Wyd. AGH, Kraków. 1997
5 Bojarski Z., Łągiewka E. Materiały do ćwiczeń z rentgenowskiej analizy fazowej Uniwersytet Śląski, Katowice. 1982

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych

Wymagania formalne:

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
Wymagana wiedza w zakresie materiałów metalicznych, ceramicznych i polimerowych. Posiada wiedzę w zakresie doboru i zastosowania mikroskopowych i wytrzymałościowych metod badań materiałów inżynierski

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
Umiejętność samokształcenia.

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:
Potrafi współdziałać i pracować w grupie. Ma świadomość ważności oraz rozumie skutki i aspekty działalności inżynierskiej.

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK Student, który zaliczył zajęcia Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia Związki z KEK Związki z PRK
MEK01 Znajomość zaawansowanych metod badawczych stosowanych w inżynierii mechanicznej: analizy składu chemicznego, składu fazowego, morfologii składników fazowych mikrostruktury, defektów struktury krystalicznej, badania właściwości mechanicznych i fizyko-chemicznych materiałów. wykład sprawdzian pisemny, test pisemny K-W04+
K-W06+
K-W07+
P6S-WG
MEK02 Potrafi pozyskiwać dane z literatury, potrafi pracować indywidualnie i w grupie, umie oszacować czas potrzebny do realizacji badania, potrafi planować, dobierać i przeprowadzać badania i pomiary. laboratorium test pisemny, sprawozdanie z projektu, kolokwium K-W06+
K-W07+
K-U08+
K-U10+
P6S-UW
P6S-WG
MEK03 Student posiada umiejętność doboru metody badań dla nowych elementów maszyn i konstrukcji oraz poddanych już eksploatacji wytworzonych materiałów inżynierskich wykład, laboratorium test pisemny, kolokwium, sprawozdanie z projektu K-W04+
K-W06+
K-U08+
K-U10+
K-U13+
K-U15+
P6S-UK
P6S-UO
P6S-UW
P6S-WG
MEK04 Student posiada pogłębioną wiedzę i jest przygotowany do prowadzenia badań naukowych. wykład, laboratorium sprawdzian pisemny, test pisemny, sprawozdanie z projektu K-W04+
K-W06+
K-W07+
K-U08+
K-U10+
K-U13+
K-U15+
P6S-UK
P6S-UO
P6S-UW
P6S-WG

Treści kształcenia dla zajęć

Sem. TK Treści kształcenia Realizowane na MEK
5 TK01 Metodyka przygotowania materiałów do badań za pomocą metod mikroskopii świetlnej, skaningowej mikroskopii elektronowej oraz mikroskopii sił atomowych. W01, L01, L02 MEK01
5 TK02 Mikroskopia świetlna (LM). W02, L03 MEK02
5 TK03 Metodyka przygotowania materiałów do badań za pomocą mikroskopii elektronowej SEM, TEM W03, L04 MEK03
5 TK04 Skaningowa (SEM) oraz transmisyjna (TEM) mikroskopia elektronowa W04, L05, L06 MEK01
5 TK05 Pomiary twardości – metodyka i zakres stosowania statycznych metod pomiaru twardości (Brinella, Vickersa. Rockwella), pomiar „mikrotwardości” W05, L07, L08 MEK01 MEK02
5 TK06 Próba statyczna rozciągania w temperaturze pokojowej i podwyższonej – metodyka pobierania próbek materiału do badań, metodyka badań i analiza wyników próby. Wyznaczanie wielkości charakteryzujących właściwości mechaniczne materiału w warunkach obciążeń statycznych. W06, L09-L12 MEK03 MEK04
5 TK07 Próba udarności – metodyka badań i analiza wyników próby W07, L13 MEK02
5 TK08 Podstawy metodyki próby zmęczeniowej i próby pełzania – wielkości charakteryzujące wytrzymałość zmęczeniową i wytrzymałość na pełzanie. W08, L14, L15 MEK01 MEK03 MEK04

Nakład pracy studenta

Forma zajęć Praca przed zajęciami Udział w zajęciach Praca po zajęciach
Wykład (sem. 5) Przygotowanie do kolokwium: 5.00 godz./sem.
Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.
Uzupełnienie/studiowanie notatek: 2.00 godz./sem.
Studiowanie zalecanej literatury: 5.00 godz./sem.
Projekt/Seminarium (sem. 5) Przygotowanie do zajęć projektowych/seminaryjnych: 5.00 godz./sem.
Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem..
Wykonanie projektu/dokumentacji/raportu: 10.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 5) Przygotowanie do konsultacji: 3.00 godz./sem.
Udział w konsultacjach: 3.00 godz./sem.
Zaliczenie (sem. 5) Przygotowanie do zaliczenia: 10.00 godz./sem.
Zaliczenie pisemne: 2.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład Sprawdzian pisemny lub test wyboru z wykładów weryfikujący wiedzę z zakresu obejmującego MEK01, MEK02, MEK03 i MEK04. Kryteria weryfikacji efektów - ocenę dostateczną uzyskuje student, który na sprawdzianie uzyska 50-60% punktów, ocenę dobry: 61-85% punktów, ocenę bardzo dobry powyżej 86% punktów
Projekt/Seminarium Wykonanie i zaliczenie ćwiczeń laboratoryjnych zgodnie ze szczegółowym harmonogramem. Kryteria weryfikacji efektu kształcenia MEK01-MEK04: - kontrola frekwencji na zajęciach, - czynny udział w dyskusji dotyczącej zakresu tematycznego w ramach prowadzonych zajęć laboratoryjnych, - uczestnictwo czynne w projektach laboratoryjnych, - osiągnięcie wszystkich założonych efektów kształcenia w minimalnym akceptowalnym stopniu w wysokości >50% - ocena dostateczna, >71% - ocena dobra, >91% ocena bardzo dobra
Ocena końcowa Egzamin z wykładów weryfikujący wiedzę z zakresu obejmującego MEK01, MEK02, MEK03 i MEK04 w formie testu wyboru lub pisemny. Kryteria weryfikacji efektu MEK01, MEK02, MEK03 i MEK04: - ocenę dostateczną uzyskuje student, który na egzaminie uzyska 50-60% punktów, ocenę dobry: 61-85% punktów, ocenę bardzo dobry powyżej 86% punktów

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi nie