logo PRZ
Karta przedmiotu
logo WYDZ

Termodynamika


Podstawowe informacje o zajęciach

Cykl kształcenia:
2025/2026
Nazwa jednostki prowadzącej studia:
Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa
Nazwa kierunku studiów:
Inżynieria mechaniczna
Obszar kształcenia:
nauki ścisłe/techniczne
Profil studiów:
ogólnoakademicki
Poziom studiów:
pierwszego stopnia
Forma studiów:
stacjonarne
Specjalności na kierunku:
Komputerowo zintegrowane wytwarzanie, Materiały konstrukcyjne, Pojazdy samochodowe, Programowanie maszyn CNC
Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:
inżynier
Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:
Zakład Termodynamiki
Kod zajęć:
16467
Status zajęć:
obowiązkowy dla programu Komputerowo zintegrowane wytwarzanie, Materiały konstrukcyjne, Pojazdy samochodowe, Programowanie maszyn CNC
Układ zajęć w planie studiów:
sem: 3 / W30 C15 L15 / 4 ECTS / Z
Język wykładowy:
polski
Imię i nazwisko koordynatora:
dr hab. inż. prof. PRz Paweł Gil
semestr 3:
dr hab. inż. prof. PRz Joanna Wilk
semestr 3:
mgr inż. Maria Tychanicz-Kwiecień

Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia:
Poznanie i stosowanie termodynamiki do opisu zjawisk fizycznych w procesach technologicznych w zakresie tematyki przedstawionej w module.

Ogólne informacje o zajęciach:
Stanowi wprowadzenie i wyjaśnienie niezbędnego minimum wiadomości z termodynamiki w oparciu o formalistykę fenomenologiczną.

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć
Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych
1 Pudlik Wiesław Termodynamika Oficyna Wyd. Politechniki Gdańskiej. 2011
2 Wiśniewski Stefan Termodynamika techniczna PWN. 2017
3 Smusz R., Wilk J., Wolańczyk F. Termodynamika. Repetytorium Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej. 2017
4 Szargut Jan Termodynamika PWN. 2017
Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych
1 Praca zbior. pod red. P. Gil, Termodynamika. Pomiary Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej. 2018
2 Praca zbiorowa Termodynamika. Laboratorium. Materiały pomocnicze Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej. 2017
3 Praca zbior. pod red. T.R. Fodemskiego Pomiary cieplne. Cz. I WNT. 2001
4 Wolańczyk F. Termodynamika. Przykłady i zadania Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej. 2019
5 Szargut J., Guzik A., Górniak H. Zadania z termodynamiki technicznej Wyd. Pol. Śląskiej. 2011
6 Pudlik W. red. Termodynamika. Zadania i przykłady obliczeniowe Oficyna Wyd. Politechniki Gdańskiej. 2008
Literatura do samodzielnego studiowania
1 Charun H. Podstawy Termodynamiki Technicznej. Wykłady dla nieenergetyków. Politechnika Koszalińska. 2008
2 Michael J. Moran, Howard N. Shapiro Fundamentals of Engineering Thermodynamics John Wiley & Sons Ltd, 5 th-ed.. 2006
3 Robert T. Balmer Modern Engineering Thermodynamics Elsevier Inc.. 2011
4 Szargut J., Guzik A., Górniak H. Programowany zbiór zadan z termodynamiki technicznej PWN, . 1979
5 Artur Gutkowski, Tadeusz Kapusta ZBIÓR ZADAŃ z termodynamiki technicznej WYDAWNICTWO POLITECHNIKI ŁÓDZKIEJ . 2014

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych

Wymagania formalne:
Wpis na semestr czwarty.

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
Matematyka: Znajomość rachunku różniczkowego i całkowego Mechanika: Statyka i dynamika. Fizyka, jednostki, rodzaje energii, zasady zachowania masy i energii.

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
Umiejętność: pozyskiwania informacji z literatury, samokształcenia się, obliczania pochodnych i całek.

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:
Aktywny w ciągłym pogłębianiu wiedzy z zagadnień termodynamiki.

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK Student, który zaliczył zajęcia Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia Związki z KEK Związki z PRK
MEK01 Rozumie i potrafi opisać pojęcia: system termodynamiczny, substancja, ciśnienie, temperatura, energia, entalpia, entropia, ciepło, praca. Rozpoznaje różnice jakościowe w wymianie ciepła przez przewodzenie konwekcję jak i promieniowanie. Zna techniki pomiarowe w pomiarach temperatury, ciśnienia i ciepła. Potrafi opracować wyniki pomiarów i wyciągnąć wnioski. wykład, laboratorium, ćwiczenia rachunkowe Zaliczenie, kolokwium ćwiczeniowe, wejściówka na laboratorium K-W02++
K-W04++
K-W08++
K-U01++
K-U04++
K-U08+++
K-K01++
K-K03++
P6S-KK
P6S-KO
P6S-UW
P6S-WG
MEK02 Rozumie i rozróżnia różne formy energii oraz uwarunkowania związane z konwersją różnych form energii. Potrafi sformułować oraz umie zastosować: zerową, pierwszą i drugą zasadę termodynamiki. Zna zastosowanie pierwszej i drugiej zasady termodynamiki oraz prawo wzrostu entropii. wykład, laboratorium, ćwiczenia rachunkowe Zaliczenie, kolokwium ćwiczeniowe, wejściówka na laboratorium K-W02++
K-W04++
K-W08++
K-U01++
K-U04++
K-K01++
K-K03++
P6S-KK
P6S-KO
P6S-UW
P6S-WG
MEK03 Zna i potrafi zastosować równania stanu: gazu doskonałego i rzeczywistego oraz rozpoznaje przemiany termodynamiczne. Umie obliczać wartości liczbowe pracy, ciepła poszczególnych przemian dla gazu doskonałego, rzeczywistego oraz potrafi przedstawić przemiany w układach p-v, T-s. wykład, laboratorium, ćwiczenia rachunkowe Zaliczenie, kolokwium ćwiczeniowe, wejściówka na laboratorium K-W02++
K-W04++
K-W08++
K-U01++
K-U04++
K-K01++
K-K03++
P6S-KK
P6S-KO
P6S-UW
P6S-WG
MEK04 Posiada umiejętność określania właściwości termofizycznych dla gazów, mieszanin gazów, czystych i skondensowanych faz oraz cieczy. wykład, ćwiczenia rachunkowe Zaliczenie, kolokwium ćwiczeniowe K-W02++
K-W04++
K-W08++
K-U01++
K-U04++
K-K01++
K-K03++
P6S-KK
P6S-KO
P6S-UW
P6S-WG
MEK05 Rozumie pojęcie efektywności termicznej i umie ją zastosować dla biegów gazowych: Otto, Diesla, Sabathe, Braytona oraz dla obiegów parowych: Clusiusa-Rankine’a oraz Lindego. Potrafi przedstawić obiegi w układach p-v, T-s. wykład, ćwiczenia rachunkowe Zaliczenie, kolokwium ćwiczeniowe K-W02++
K-W04++
K-W08++
K-U01++
K-U04++
K-K01++
K-K03++
P6S-KK
P6S-KO
P6S-UW
P6S-WG
MEK06 Rozumie pojęcia termodynamiki dla powietrza wilgotnego. Rozpoznaje przemiany powietrza wilgotnego i potrafi je przedstawić układzie Molliera. Umie określać parametry powietrza wilgotnego dla różnych przemian. Zna techniki pomiarowe dla powietrza wilgotnego. wykład, ćwiczenia rachunkowe Zaliczenie, kolokwium ćwiczeniowe K-W02++
K-W04++
K-W08++
K-U01++
K-U04++
K-U08+
K-K01++
K-K03++
P6S-KK
P6S-KO
P6S-UW
P6S-WG
MEK07 Zna podstawowe wiadomości z zakresu spalania. Rozumie podstawowe pojęcia: współczynnik nadmiaru powietrza, wartość opałowa i ciepło spalania, spalanie zupełne i całkowite. Potrafi wykonać bilans substancjalny i energetyczny. wykład, ćwiczenia rachunkowe Zaliczenie, kolokwium ćwiczeniowe K-W02++
K-W04++
K-W08++
K-U01++
K-U04++
K-K01++
K-K03++
P6S-KK
P6S-KO
P6S-UW
P6S-WG

Treści kształcenia dla zajęć

Sem. TK Treści kształcenia Realizowane na MEK
3 TK01 Pojęcia podstawowe: system termodynamiczny, stan termodynamiczny, substancja, ciśnienie, temperatura, energia, entalpia, ciepło, praca, przemiana. Przewodzenie ciepła-prawo Fouriera. Konwekcja-prawo Newtona. Promieniowanie-prawo Stefana Boltzmanna. Zerowa zasada termodynamiki. Bilans substancji. I zasada termodynamiki dla systemu zamkniętego i otwartego. Właściwości gazów. Gazy doskonałe, półdoskonałe i rzeczywiste, termiczne i kaloryczne równania stanu gazów. Uniwersalne równanie gazu rzeczywistego-van der Waalsa. Charakterystyka punktu krytycznego i potrójnego. Mieszaniny gazowe (prawo Daltona, ciśnienie cząstkowe, termiczne i kaloryczne równanie stanu mieszanin). Charakterystyczne przemiany gazów doskonałych. Obiegi termodynamiczne prawo i lewobieżne, obieg Carnota. Analiza prawobieżnych urządzeń obiegowych na przykładzie siłowni gazowych; obieg Otto, Diesla, Sabathe, Braytona i ich sprawność termiczna. Dławienie gazów rzeczywistych. Druga zasada termodynamiki. Prawo wzrostu entropii. System substancji czystej; analiza zjawiska izobarycznego – pojęcia podstawowe, wykresy, np.: p-v, T-s. Para nasycona; stopień suchości. Para przegrzana. Tablice pary nasyconej. Obieg Clausiusa-Rankine’a. Obieg Lindego. Analiza parowych urządzeń obiegowych lewobieżnych; chłodziarka sprężarkowa, pompa grzejna. Gazy wilgotne; określenie stanu. Punkt rosy. Wykres Molliera powietrza wilgotnego. Przemiany gazu wilgotnego. ogrzewanie lub chłodzenie izobaryczne przy X=const, mieszanie dwu mas wilgotnego powietrza, nawilżanie, suszenie. Spalanie paliw; wartość opałowa i ciepło spalania.Obliczanie ilości powietrza i spalin, składu spalin, i temperatury spalin. Sprawność kotła. Kontrola procesu spalania. W01- W30 MEK01 MEK02 MEK03 MEK04 MEK05 MEK06 MEK07
3 TK02 Stan systemu, jednostki. Bilans energii, termiczne i kaloryczne równanie stanu. Przemiany gazów doskonałych. Gazowe obiegi termodynamiczne. Obiegi parowe Clausiusa-Rankine’a i Lindego. Gazy wilgotne na przykładzie powietrza wilgotnego. Obliczanie zmian parametrów powietrza podczas izobarycznych przemian. Obliczanie zapotrzebowania powietrza i powstałych spalin podczas spalania paliw gazowych ciekłych i stałych. C01- C15 MEK01 MEK02 MEK03 MEK04 MEK05 MEK06 MEK07
3 TK03 L01-02. Wprowadzenie, BHP, niedokładność pomiaru L03-04. Pomiar ilości substancji – masa, objętość i objętość właściwa L05-06. Pomiar ciśnienia – sprawdzanie manometrów L07-08. Pomiar temperatury – przyrządy do pomiaru temperatury L09-10. Wyznaczanie zależności temperatury wrzenia wody od ciśnienia L11-12. Wyznaczanie entalpii parowania (skraplania) wody L13-14. Wyznaczanie wykładnika adiabaty L15. Zaliczenie L01- L15 MEK01 MEK02 MEK03

Nakład pracy studenta

Forma zajęć Praca przed zajęciami Udział w zajęciach Praca po zajęciach
Wykład (sem. 3) Przygotowanie do kolokwium: 10.00 godz./sem.
Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem.
Uzupełnienie/studiowanie notatek: 2.00 godz./sem.
Studiowanie zalecanej literatury: 2.00 godz./sem.
Ćwiczenia/Lektorat (sem. 3) Przygotowanie do ćwiczeń: 14.00 godz./sem.
Przygotowanie do kolokwium: 4.00 godz./sem.
Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.
Dokończenia/studiowanie zadań: 1.00 godz./sem.
Laboratorium (sem. 3) Przygotowanie do laboratorium: 5.00 godz./sem.
Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.
Dokończenia/wykonanie sprawozdania: 5.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 3) Przygotowanie do konsultacji: 4.00 godz./sem.
Udział w konsultacjach: 4.00 godz./sem.
Zaliczenie (sem. 3) Przygotowanie do zaliczenia: 5.00 godz./sem.
Zaliczenie pisemne: 2.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład Zaliczenie pisemne weryfikujące wiedzę i umiejętności obejmujące realizację modułowych efektów kształcenia: MEK01-MEK07. Ocena z zaliczenia: 50-60% – 3.0 (dst); 61-70% – 3.5 (dst+); 71-80% – 4.0 (db); 81-90% – 4.5 (db+); 91-100% – 5.0 (bdb)
Ćwiczenia/Lektorat Kolokwium weryfikujące wiedzę i umiejętności obejmujące realizację modułowych efektów kształcenia: MEK01-MEK07. Ocena z zaliczenia: 50-60% – 3.0 (dst); 61-70% – 3.5 (dst+); 71-80% – 4.0 (db); 81-90% – 4.5 (db+); 91-100% – 5.0 (bdb)
Laboratorium Pozytywne zaliczenie wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych zgodnie z wymogami regulaminu laboratorium. Ocena z laboratorium jest średnią z wszystkich ocen ćwiczeń laboratoryjnych.
Ocena końcowa Ocena końcowa jest srednią ważoną: 40% oceny za wykład, 30% oceny za ćwiczenia i 30% z oceny za laboratorium.

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi tak

1 P. Gil Generator strugi syntetycznej 2025
2 P. Gil Generator strugi syntetycznej zasilany silnikiem elektrycznym 2025
3 R. Gałek; P. Gil Generator strugi syntetycznej 2025
4 R. Gałek; P. Gil; M. Korzeniowski; M. Markowicz; J. Wilk Alternative experimental method in investigations of thermal diffusivity of 3D printing material 2025
5 P. Gil Pomiary temperatury 2024
6 P. Gil Termodynamika techniczna. Laboratorium 2024
7 P. Gil; E. Smyk; J. Wilk Time-Averaged Parameters of the Circular Synthetic Jet for Different Dimensionless Stroke Length 2024
8 P. Gil; M. Tychanicz-Kwiecień Experimental investigation of thermal and flow characteristics of a prototype minichannel heat exchanger 2024
9 R. Gałek; P. Gil Radiator lampy LED 2024
10 P. Dančová; P. Gil; M. Jopek; E. Smyk The PIV Measurements of Time-Averaged Parameters of the Synthetic Jet for Different Orifice Shapes 2023
11 P. Gil Flow and heat transfer characteristics of single and multiple synthetic jets impingement cooling 2023
12 R. Gałek; P. Gil; P. Kucharski; M. Markowicz; S. Smoleń; J. Wilk Experimental Investigations of the LED Lamp with Heat Sink Inside the Synthetic Jet Actuator 2022
13 R. Gałek; P. Gil; Ł. Przeszłowski; E. Smyk Comparison of the Axial Fan and Synthetic Jet Cooling Systems 2022
14 P. Gil Czujnik temperatury 2021
15 P. Gil Dysza z przesłoną, zwłaszcza dla generatora strugi syntetycznej 2021
16 P. Gil Experimental investigation on heat transfer enhancement of air-cooled heat sink using multiple synthetic jets 2021
17 P. Gil Generator strugi syntetycznej oraz jego zastosowanie 2021
18 P. Gil Generator strugi syntetycznej z dyszą oraz sposób sterowania procesem chłodzenia poprzez dyszę generatora strugi syntetycznej 2021
19 P. Gil; J. Wilk Experimental Investigations of Different Loudspeakers Applied as Synthetic Jet Actuators 2021
20 P. Gil; M. Korzeniowski; J. Wilk Helmholtz Resonance Frequency of the Synthetic Jet Actuator 2021
21 R. Gałek; P. Gil; Ł. Przeszłowski; E. Smyk Thermal, flow and acoustic characteristics of the heat sink integrated inside the synthetic jet actuator cavity 2021
22 U. Florek; P. Gil; R. Smusz; M. Szewczyk Urządzenie do oczyszczania obiektów ruchomych, zwłaszcza do osuszania lub odladzania oraz sposób sterowania tym urządzeniem 2021
23 P. Gil Wpływ kształtu przekroju poprzecznego dyszy oraz parametrów zasilających na sprawność generatora strugi syntetycznej 2020
24 P. Gil; J. Wilk Heat transfer coefficients during the impingement cooling with the use of synthetic jet 2020
25 R. Gałek; P. Gil; M. Szewczyk; F. Wolańczyk Urządzenia energetyczne: laboratorium 2020
26 R. Gałek; P. Gil; R. Smusz; J. Wilk Centerline heat transfer coefficient distributions of synthetic jets impingement cooling 2020
27 R. Gałek; P. Gil; Ł. Przeszłowski; E. Smyk Acoustic and Flow Aspects of Novel Synthetic Jet Actuator 2020