logo PRZ
Karta przedmiotu
logo WYDZ

Technologia form


Podstawowe informacje o zajęciach

Cykl kształcenia:
2025/2026
Nazwa jednostki prowadzącej studia:
Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa
Nazwa kierunku studiów:
Mechanika i budowa maszyn
Obszar kształcenia:
nauki techniczne
Profil studiów:
ogólnoakademicki
Poziom studiów:
pierwszego stopnia
Forma studiów:
stacjonarne
Specjalności na kierunku:
Inżynieria napędów pojazdów samochodowych, Inżynieria odlewnictwa, Inżynieria odnawialnych źródeł energii, Inżynieria pojazdów samochodowych, Inżynieria spawalnictwa, Komputerowo wspomagane wytwarzanie, Napędy mechaniczne, Programowanie i automatyzacja obróbki, Przetwórstwo tworzyw i kompozytów polimerowych
Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:
inżynier
Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:
Katedra Odlewnictwa i Spawalnictwa
Kod zajęć:
12130
Status zajęć:
obowiązkowy dla specjalności Inżynieria odlewnictwa
Układ zajęć w planie studiów:
sem: 6 / W15 L30 / 4 ECTS / E
Język wykładowy:
polski
Imię i nazwisko koordynatora 1:
dr inż. Magdalena Radoń
Imię i nazwisko koordynatora 2:
prof. dr hab. inż. Antoni Orłowicz
Imię i nazwisko koordynatora 3:
dr hab. inż. prof. PRz Marek Mróz

Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia:
Uzyskanie wiedzy z zakresu doboru technologii wykonania form.

Ogólne informacje o zajęciach:
Moduł obejmuje zagadnienia związane z technologiami wykonywania form stosowanymi w przemyśle odlewniczym.

Materiały dydaktyczne:
Instrukcje do ćwiczeń laboratoryjnych.

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć
Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych
1 Andrzej Trytek [i in.] Odlewnictwo: technologie form i rdzeni Ofic.Wydaw.Politech.Rzesz.. 2021
2 Opiekun Z., Orłowicz W., Stachowicz F. Techniki wytwarzania Ofic,Wydaw.Politech.Rzesz.. 2018
3 Perzyk. M., Waszkiewicz S., Kaczorowski M., Jopkiewicz A. Odlewnictwo WNT. 2000
4 Lewandowski L. Masy formierskie i rdzeniowe PWN. 1991
5 Piotr Kuryło, Stanisław Janik Technologie wytwarzania i właściwości wybranych materiałów konstrukcyjnych Ofic.Wydaw.Uniwersytetu Zielonogórskiego. 2014
Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych
1 Opiekun Z., Orłowicz W., Stachowicz F. Techniki wytwarzania Ofic,Wydaw.Politech.Rzesz.. 2018
2 Orłowicz W. Odlewnictwo : laboratorium Ofic.Wydaw.Politech.Rzesz.. 1995
Literatura do samodzielnego studiowania
1 Józef Gawroński [i in. aut.]. Odlewnictwo artystyczne : formowanie i odlewanie w sztuczkach oraz metodą wytapianych modeli Wydaw.Politech.Śl.. 2013
2 Aleksander Fedoryszyn Mechanizacja i automatyzacja wytwarzania odlewów w formach piaskowych : linie odlewnicze Wydaw.AGH. 2015
3 aut. Adam Baranowski [i in.] Poradnik Inżyniera Odlewnictwo. Tom 1, Tom 2, WNT. 1986

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych

Wymagania formalne:
Student zarejestrowany na semestr 6.

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
Podstawy rysunku technicznego, wiedza z zakresu odlewnictwa.

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
Umiejętność pracy w zespole.

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:
Student rozumie potrzebę samokształcenia się i podnoszenia kwalifikacji.

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK Student, który zaliczył zajęcia Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia Związki z KEK Związki z PRK
MEK01 Posiada pogłębioną wiedzę z zakresu odlewnictwa. Zna metody formowania raz wskaźniki techniczne własność mas formierskich wykład, laboratorium kolokwium, egzamin cz. pisemna K-W02+++
K-W04+
K-U11+++
P6S-UW
P6S-WG
MEK02 potrafi wykonać podstawowe formy gotowe do zalewania ciekłym metalem z uwzględnieniem elementów zapewniających wysoką jakość odlewanego elementu laboratorium obserwacja wykonawstwa K-W09+++
K-U11++
K-K03++
P6S-UO
P6S-UW
P6S-WG
MEK03 Potrafi zaprojektować złożone formy wielokrotnego użytku a także potrafi zaproponować i odpowiednie powłoki na formy i rdzenie wykład, laboratorium kolokwium, obserwacja wykonawstwa, egzamin cz. pisemna K-U10++
K-U17+++
K-K03++
P6S-UO
P6S-UW

Treści kształcenia dla zajęć

Sem. TK Treści kształcenia Realizowane na MEK
6 TK01 Narzędzia i przyrządy formierskie. Materiały formierskie i rdzeniowe. W1-W7 MEK01 MEK03
6 TK02 Przeróbka mas formierskich. Badanie mas formierskich. W8-W12 MEK01 MEK02
6 TK03 Metody formowania ręcznego. Mechanizacja wykonywania form i rdzeni. Suszenie form i rdzeni. W13-W18 MEK01 MEK02
6 TK04 Układ wlewowy. Nadlewy i ochładzalniki. W19-W24 MEK01 MEK03
6 TK05 Zalewanie form. Rysunek formy gotowej do zalania. W25-W30 MEK01 MEK03
6 TK06 Wykonanie form z modeli niedzielonych i dzielonych L1-L5 MEK01 MEK02
6 TK07 Wykonanie rdzeni. L6-L10 MEK01 MEK02
6 TK08 Badanie technicznych własności piasków i mas formierskich L11-L15 MEK01 MEK02
6 TK09 Wykonywanie odlewów metodą formy pełnej. L16-L19 MEK01 MEK03
6 TK10 Wykonywanie form za pomocą wzorników. L20-L23 MEK01 MEK02
6 TK11 Zasady obliczania układów wlewowych, dobór skrzynek formierskich, obciążanie form. L24-L26 MEK01 MEK03
6 TK12 Wykonanie projektu formy odlewniczej, obliczenia, rysunki. L27-L30 MEK01 MEK03

Nakład pracy studenta

Forma zajęć Praca przed zajęciami Udział w zajęciach Praca po zajęciach
Wykład (sem. 6) Przygotowanie do kolokwium: 10.00 godz./sem.
Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem.
Uzupełnienie/studiowanie notatek: 4.00 godz./sem.
Studiowanie zalecanej literatury: 4.00 godz./sem.
Laboratorium (sem. 6) Przygotowanie do laboratorium: 9.00 godz./sem.
Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem.
Dokończenia/wykonanie sprawozdania: 15.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 6)
Egzamin (sem. 6) Przygotowanie do egzaminu: 6.00 godz./sem.
Egzamin pisemny: 1.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład Egzamin weryfikuje osiągnięcie modułowego efektu kształcenia MEK01, MEK03. Kryteria weryfikacji efektu : na ocenę 3.0 student uzyskuje 60-67% poprawnych odpowiedzi z pracy pisemnej, na ocenę 3.5 student uzyskuje 68-75%, na ocenę 4.0 student uzyskuje 76-83%, na ocenę 4.5 student uzyskuje 84-91%, na ocenę 5.0 student uzyskuje powyżej 92%
Laboratorium Student uzyskuje zaliczenie z laboratorium na podstawie 100% frekwencji na zajęciach oraz po zaliczeniu na ocenę sprawozdań ze wszystkich ćwiczeń laboratoryjnych, zgodnie z przewidzianym harmonogramem, które weryfikują efekty kształcenia MEK01, MEK02 i MEK03. Kryteria weryfikacji efektów kształcenia MEK01, MEK02 i MEK03: sprawozdanie na ocenę 3.0 - w stopniu minimalnym akceptowalnym potwierdza osiągnięcie efektów MEK01, MEK02 i MEK03, sprawozdanie na ocenę 4.0 - w stopniu rozszerzonym przeciętnym potwierdza osiągnięcie efektów MEK01, MEK02 i MEK03, sprawozdanie na ocenę 5.0 - w stopniu ponad przeciętnym, wyróżniającym potwierdza osiągnięcie efektów MEK01, MEK02 i MEK03.
Ocena końcowa Student przystępuje do egzaminu po zaliczeniu zajęć laboratoryjnych. Ocena końcowa składa się z 80% oceny z egzaminu z wykładu oraz 20% oceny z laboratorium.

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi tak

1 A. Dec; A. Orłowicz; P. Sobolewska Mikrostruktura złączy spawanych wymiennika ciepła, zbiornika procesowego ze stali AISI 304L i AISI 316L 2025
2 A. Jakubus; M. Mróz; M. Nadolski; M. Soiński; G. Stradomski The Effect of Austempering Temperature on the Matrix Morphology and Thermal Shock Resistance of Compacted Graphite Cast Iron 2025
3 B. Kupiec; M. Radoń Cavitation erosion resistance tests of WCCoCr and CrCNi coatings sprayed using the APS method 2025
4 M. Jacek-Burek; M. Mróz Improving Cavitation Wear Resistance of Cast Iron Valve Castings by Applying Austenitic Steel Overlays 2025
5 M. Mróz; P. Rąb Evaluation of the Quality of the Connection Between ZrO2-Y2O3 Coating With NiAl Interlayer and AlSi7Mg Alloy Casting Using the Scratch Test Method 2025
6 M. Mróz; S. Olszewska Scratch Test Studies on the Connection of Al2O3+40%TiO2 Coating with AZ91 Alloy Casting 2025
7 B. Kupiec; Z. Opiekun; M. Radoń Research into the Structure and Adhesion of WCCoCr Coatings Plasma-Sprayed onto Castings of AlSi Alloy Plates 2024
8 M. Jacek-Burek; B. Kupiec; M. Mróz; A. Orłowicz; D. Pająk; M. Radoń; G. Wnuk Sposób kształtowania struktury geometrycznej powierzchni żeliwa, zwłaszcza powierzchni odlewów motoryzacyjnych 2024
9 M. Lenik; A. Orłowicz; M. Radoń; G. Wnuk Usage of the Cast Iron Cylindrical Liner in an Automobile Engine Block 2024
10 A. Dec; A. Orłowicz Problematyka automatyzacji procesu wytwarzania wymienników ciepła na zbiornikach procesowych 2023
11 B. Kucel; M. Mróz; S. Olszewska; P. Rąb Study of the TIG Welding Process of Thin-Walled Components Made of 17-4 PH Steel in the Aspect of Weld Distortion Distribution 2023
12 H. Krawiec; J. Lelito; M. Mróz; M. Radoń Influence of Heat Treatment Parameters of Austempered Ductile Iron on the Microstructure, Corrosion and Tribological Properties 2023
13 M. Lenik; M. Mróz; A. Orłowicz; M. Tupaj Equivalent Heat Load Test on Hot Aircraft Engine Components 2023
14 M. Mróz; A. Orłowicz; A. Trytek; M. Tupaj Tuleja cylindrowa, grupa tłokowo-cylindrowa silnika spalinowego oraz sposób kształtowania mikrostruktury i struktury geometrycznej powierzchni tej tulei cylindrowej 2023
15 M. Mróz; P. Rąb Evaluation of the Possibility of Applying Thermal Barrier Coatings to AlSi7Mg Alloy Castings 2023
16 M. Mróz; S. Olszewska; P. Rąb Evaluation of the Possibility to Improve the Scratch Resistance of the AZ91 Alloy by Applying a Coating 2023
17 R. Czech; A. Dec; B. Kupiec; M. Mróz; J. Pikuła; M. Spólnik; M. Węglowski Zastosowanie symulacji numerycznej w procesie doskonalenia technologii spawania den zbiorników magazynowych w aspekcie minimalizacji ich odkształceń spawalniczych 2023
18 R. Czech; A. Dec; B. Kupiec; M. Mróz; P. Rąb; M. Spólnik Numerical and Physical Simulation of MAG Welding of Large S235JRC+N Steel Industrial Furnace Wall Panel 2023
19 B. Kupiec; M. Mróz; M. Radoń; M. Urbańczyk Problems of HLAW Hybrid Welding of S1300QL Steel 2022
20 M. Jacek-Burek; B. Kupiec; M. Mróz; A. Orłowicz; D. Pająk; M. Radoń; G. Wnuk Żeliwo szare na odlewy motoryzacyjne 2022
21 M. Kawiński; M. Lenik; M. Mróz; A. Orłowicz; M. Tupaj The Effect of Sulphur Content on the Microstructure of Vermicular Graphite Cast Iron 2022
22 M. Lenik; M. Mróz; A. Orłowicz; A. Trytek; M. Tupaj Calorimetric Method for the Testing of Thermal Coefficients of the TIG Process 2022
23 M. Mróz Wybrane aspekty nadtapiania odlewów ze stopów aluminium-krzem 2022
24 A. Dec; Z. Opiekun; M. Radoń Structural analysis of sheet nickel welded joints 2021
25 M. Jacek-Burek; B. Kupiec; O. Markowska; M. Mróz; A. Orłowicz; M. Radoń; A. Trytek; M. Tupaj Urządzenie do zadawania obciążeń cieplnych na materiały i powłoki ochronne na wymienniki ciepła kotłów energetycznych oraz sposób zadawania obciążeń cieplnych na materiały i powłoki ochronne na wymienniki ciepła kotłów energetycznych 2021
26 M. Kawiński; M. Lenik; M. Mróz; A. Orłowicz; M. Tupaj Influence of Microstructure and Heat Transfer Surface on the Thermal Power of Cast Iron Heat Exchangers 2021
27 M. Mróz; A. Orłowicz Sposób zmniejszania udziału ferrytu Widmanstättena w złączu spawanym elementów konstrukcyjnych wykonanych ze stali niskowęglowej 2021
28 M. Mróz; A. Orłowicz Sposób zmniejszania udziału martenzytu oraz ferrytu Widmanstättena w dwuimiennym stalowym złączu spawanych elementów konstrukcyjnych 2021
29 M. Mróz; A. Orłowicz; A. Trytek; M. Tupaj Sposób podwyższania wysokocyklowej wytrzymałości zmęczeniowej odlewów ze stopu kobaltu 2021
30 M. Mróz; Z. Opiekun; A. Orłowicz; A. Trytek; M. Tupaj Sposób podwyższania żarowytrzymałości czasowej odlewów ze stopu kobaltu, zwłaszcza turbin gazowych 2021
31 O. Markowska; M. Mróz; A. Orłowicz; A. Trytek; M. Tupaj Urządzenie do zadawania obciążeń cieplnych na materiały i powłoki ochronne na gorące elementy silników lotniczych oraz sposób zadawania obciążeń cieplnych na materiały i powłoki ochronne na gorące elementy silników lotniczych z wykorzystaniem tego urządzenia 2021
32 A. Dolata; A. Dziedzic; M. Mróz; A. Orłowicz; A. Trytek; M. Tupaj A Study on Material Properties of Intermetallic Phases in a Multicomponent Hypereutectic Al-Si Alloy with the Use of Nanoindentation Testing 2020
33 A. Dolata; M. Dyzia; M. Jacek-Burek; M. Mróz Scratch Testing of AlSi12/SiCp Composite Layer with High Share of Reinforcing Phase Formed in the Centrifugal Casting Process 2020
34 A. Dolata; M. Mróz; A. Orłowicz; A. Trytek; M. Tupaj; G. Wnuk The Effect of Cooling Conditions on Martensite Transformation Temperature and Hardness of 15% Cr Chromium Cast Iron 2020
35 M. Jacek-Burek; M. Kawiński; M. Mróz; A. Orłowicz; M. Radoń; M. Tupaj The Effect of Structure on Thermal Power of Cast-iron Heat Exchangers 2020
36 M. Kawiński; B. Kupiec; M. Mróz; A. Orłowicz; D. Pająk; M. Tupaj Ultrasonic Testing of Vermicular Cast Iron Microstructure 2020
37 M. Kawiński; B. Kupiec; M. Mróz; A. Orłowicz; M. Tupaj Ductile Cast Iron Microstructure Adjustment by Means of Heat Treatment 2020