logo PRZ
Karta przedmiotu
logo WYDZ

Obrabiarki CNC


Podstawowe informacje o zajęciach

Cykl kształcenia:
2025/2026
Nazwa jednostki prowadzącej studia:
Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa
Nazwa kierunku studiów:
Mechanika i budowa maszyn
Obszar kształcenia:
nauki techniczne
Profil studiów:
ogólnoakademicki
Poziom studiów:
pierwszego stopnia
Forma studiów:
stacjonarne
Specjalności na kierunku:
Inżynieria napędów pojazdów samochodowych, Inżynieria odlewnictwa, Inżynieria odnawialnych źródeł energii, Inżynieria pojazdów samochodowych, Inżynieria spawalnictwa, Komputerowo wspomagane wytwarzanie, Napędy mechaniczne, Programowanie i automatyzacja obróbki, Przetwórstwo tworzyw i kompozytów polimerowych
Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:
inżynier
Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:
Katedra Technik Wytwarzania i Automatyzacji
Kod zajęć:
12095
Status zajęć:
obowiązkowy dla specjalności Napędy mechaniczne
Układ zajęć w planie studiów:
sem: 7 / W15 L30 / 5 ECTS / E
Język wykładowy:
polski
Imię i nazwisko koordynatora:
dr inż. Paweł Sułkowicz
Terminy konsultacji koordynatora:
https://sulkowicz.v.prz.edu.pl/konsultacje

Cel kształcenia i wykaz literatury

Główny cel kształcenia:
Poznanie zagadnień budowy i eksploatacji obrabiarek sterowanych numerycznie (CNC).

Ogólne informacje o zajęciach:
Moduł złożony z zajęć wykładowych oraz laboratoryjnych prowadzonych z wykorzystaniem maszyn CNC oraz urządzeń diagnostycznych.

Materiały dydaktyczne:
Materiały dostarczone przez prowadzącego zajęcia wykładowe lub laboratoryjne, a w szczególności instrukcje związane z budową i eksploatacją obrabiarek CNC.

Inne:
Strony internetowe producentów obrabiarek CNC oraz ich komponentów, czasopisma naukowe polskie i zagraniczne, informacje o imprezach targowych (są wymieniane podczas zajęć wykładowych).

Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć
Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych
1 Jerzy Honczarenko Obrabiarki sterowane numerycznie Wydawnictwo Naukowe PWN SA. 2017
2 Wacław Skoczyński Sensory w obrabiarkach CNC Wydawnictwo Naukowe PWN SA. 2018
Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych
1 Witold Habrat, Roman Wdowik Ustawianie maszyny sterowanej numerycznie Pomiary Automatyka Robotyka, 2. 2012
2 Haas Automation Video Gallery (Galeria filmów) https://int.haascnc.com/video/default.asp?mode=tod&VidID=_FxHfVKSOcs&intLanguageCode=1045. 2018
3 Normy: PN-ISO 230-1, PN-ISO 230-2, PN-ISO 230-3, PN-ISO 230-4, PN-ISO 230-5 Przepisy badania obrabiarek Polski Komitet Normalizacyjny. -
Literatura do samodzielnego studiowania
1 Jerzy Honczarenko Obrabiarki sterowane numerycznie Wydawnictwo naukowe PWN SA. 2017
2 Wacław Skoczyński Sensory w obrabiarkach CNC Wydawnictwo Naukowe PWN SA. 2018

Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych

Wymagania formalne:
Student zarejestrowany na semestr 5.

Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
Znajomość zagadnień podstaw konstrukcji maszyn, podstaw napędu maszyn oraz podstaw technik wytwarzania.

Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
Umiejętność projektowania części maszyn, czytania dokumentacji konstrukcyjnej i elektrycznej, posługiwania się przyrządami pomiarowymi stos. w metr. tech., podstawowej obsługi wybr. narz. CAx

Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:
Wymaga się od studenta zrozumienia potrzeby doskonalenia współczesnych maszyn, a także pracy zespołowej podczas rozwiązywania problemów budowy i eksploatacji maszyn.

Efekty kształcenia dla zajęć

MEK Student, który zaliczył zajęcia Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia Związki z KEK Związki z PRK
MEK01 Ma pogłębioną wiedzę dotyczącą zagadnień budowy i eksploatacji obrabiarek CNC wykład egzamin cz. pisemna K-W04++
K-W05+++
K-W09++
K-W10++
K-W14+
K-W16+++
K-K01+
P6S-KO
P6S-WG
MEK02 Zna i potrafi wykorzystywać wzory i procedury stosowane podczas projektowania obrabiarek CNC oraz potrafi poszukiwać danych koniecznych w procesie projektowania wykład, laboratorium egzamin cz. pisemna, zaliczenie cz. pisemna K-W05+++
K-W06++
K-W17+
K-U15+
K-K03+
P6S-UO
P6S-UW
P6S-WG
MEK03 Potrafi wykonać podstawowe czynności eksploatacyjne związane z obrabiarkami CNC; Potrafi posługiwać się przyrządami oraz urządzeniami diagnostycznymi wykorzystywanymi w czasie eksploatacji obrabiarek CNC oraz analizować i interpretować wyniki pomiarów laboratorium zaliczenie cz. pisemna K-U01+
K-U08++
K-U14+
K-U16+
P6S-UW

Treści kształcenia dla zajęć

Sem. TK Treści kształcenia Realizowane na MEK
7 TK01 Wprowadzenie do zagadnień budowy i eksploatacji obrabiarek CNC W01 MEK01 MEK02
7 TK02 Czynności eksploatacyjne i czynności związane z budową obrabiarek CNC, trendy rozwojowe w obróbce, teoria ustawiania obrabiarek CNC, dokumentacja techniczna obrabiarek CNC, rozwiązanie zadań obliczeniowych dotyczących ustawiania obrabiarek CNC W02, W03, W04 MEK01 MEK02
7 TK03 Korpusy obrabiarek, modułowa budowa obrabiarek, omówienie wzorów strukturalnych dotyczących kinematyki obrabiarek W05 MEK01
7 TK04 Połączenia prowadnicowe w obrabiarkach CNC - rozwiązania konstrukcyjne i zasady doboru W06 MEK01 MEK02
7 TK05 Napędy główne w obrabiarkach CNC - rozwiązania konstrukcyjne wrzecion, technologiczne aspekty eksploatacji wrzecion, zasady wyboru rodzaju wrzeciona W07 MEK01 MEK02
7 TK06 Napędy osi posuwowych - rozwiązania konstrukcyjne i technologiczne aspekty eksploatacji napędów osi posuwowych, zasady wyboru napędu W08 MEK01 MEK02
7 TK07 Sterowanie obrabiarek CNC (struktura układu sterowania numerycznego, programowanie, trendy rozwojowe) W9 MEK01
7 TK08 Układy sensoryczne (klasyfikacja, zastosowanie, wybrane rozwiązania konstrukcyjne) W10 MEK01
7 TK09 Badania obrabiarek CNC W11, W12 MEK01
7 TK10 Możliwości technologiczne obrabiarek CNC, nowe konstrukcje, obrabiarki hybrydowe, prace badawcze dotyczące obrabiarek W13, W14 MEK01 MEK02
7 TK11 Podsumowanie wiadomości z wykładu, omówienie przykładowych zadań na egzamin. W15 MEK01 MEK02
7 TK12 Ustawianie obrabiarek - ustawianie tokarki, ustawianie frezarki, ustawianie szlifierki, pomiar narzędzi. Ćwiczenia mają na celu poznanie interfejsu układu CNC bez szczegółowego omawiania konfiguracji tokarek, frezarek i szlifierek. L1, L2, L3, L4 MEK03
7 TK13 Oprzyrządowanie technologiczne na obrabiarkach - zasady eksploatacji. L4, L5 MEK03
7 TK14 Programowanie dialogowe i uruchomienie programów na wybranych obrabiarkach CNC. L6, L7, L8, L9 MEK03
7 TK15 Opracowanie planu przeglądów obrabiarki. L10, L11 MEK03
7 TK16 Badanie sztywności wybranych zespołów. L12, L13 MEK03
7 TK17 Badanie dokładności maszyn CNC. L14, L15 MEK03
7 TK18 Obsługa magazynów narzędziowych. L16, L17 MEK03
7 TK19 Konfiguracja i obsługa oprzyrządowania stosowanego na tokarkach CNC. L18, L19 MEK03
7 TK20 Konfiguracja i obsługa oprzyrządowania stosowanego na frezarkach CNC. L20, L21 MEK03
7 TK21 Konfiguracja i obsługa oprzyrządowania stosowanego na szlifierkach CNC. L22, L23 MEK03
7 TK22 Katalogowy dobór wybranych zespołów obrabiarki L24, L25, L26, L27 MEK02
7 TK23 Wykonanie badań dotyczących wybranych zagadnień budowy i eksploatacji obrabiarek CNC i opracowanie ich wyników (pomiar rozkładu temperatury lub pomiar drgań lub pomiar dokładności wymiarowo-kształtowej obrobionego przedmiotu z zastosowaniem głowic pomiarowych). L28, L29 MEK03
7 TK24 Rozwiązywanie wybranych zadań z zakresu MEK2/MEK3, poprawa niezaliczonych prac. L30 MEK03

Nakład pracy studenta

Forma zajęć Praca przed zajęciami Udział w zajęciach Praca po zajęciach
Wykład (sem. 7) Godziny kontaktowe: 15.00 godz./sem.
Uzupełnienie/studiowanie notatek: 10.00 godz./sem.
Studiowanie zalecanej literatury: 30.00 godz./sem.
Laboratorium (sem. 7) Przygotowanie do laboratorium: 20.00 godz./sem.
Przygotowanie do kolokwium: 10.00 godz./sem.
Godziny kontaktowe: 30.00 godz./sem.
Dokończenia/wykonanie sprawozdania: 5.00 godz./sem.
Inne: 3.00 godz./sem.
Konsultacje (sem. 7)
Egzamin (sem. 7) Przygotowanie do egzaminu: 2.00 godz./sem.
Egzamin pisemny: 1.00 godz./sem.

Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej

Forma zajęć Sposób wystawiania oceny podsumowującej
Wykład Egzamin pisemny z wykładów weryfikuje osiągnięcie modułowego efektu kształcenia MEK01. Kryteria weryfikacji efektu MEK01: ocenę dostateczną uzyskuje student, który na egzaminie z części sprawdzającej wiedzę, uzyska 50% - 70% punktów, ocenę dobry 71% - 90% punktów, ocenę bardzo dobry powyżej 90% punktów.
Laboratorium Laboratorium weryfikuje umiejętności studenta określone modułowymi efektami kształcenia MEK02 i MEK03.Obecność na zajęciach jest obowiązkowa, 2 kolokwia składające się z części pisemnej. Kolokwia nie są oceniane z zastosowaniem skali ocen, ale jako zaliczone/niezaliczone. Składają się z 3 pytań. Wszystkie pytania w ramach danego kolokwium weryfikują tylko jeden z modułowych efektów kształcenia MEK02 lub MEK03 (w zależności od tematyki kolokwium). Zaliczenie kolokwium jest możliwe po udzieleniu poprawnej odpowiedzi na każde pytanie. Student ma obowiązek uczestniczenia w laboratorium, aby uzyskać ocenę pozytywną. W wyjątkowych sytuacjach nieobecność może być usprawiedliwiona, a zajęcia powinny być odrobione. Usprawiedliwianie nieobecności oraz odrabianie zajęć jest w gestii prowadzącego laboratorium. Dopuszczenie do kolokwium poprawkowego odbywa się przed egzaminem zerowym w terminie ustalonym z koordynatorem przedmiotu. Pytania na kolokwiach dotyczą ćwiczeń praktycznych.
Ocena końcowa Na ocenę końcową składa się 40% oceny MEK01, 30% MEK02, 20% MEK03. Ocena ustalana jest na podstawie wyniku egzaminu pisemnego. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu zerowego i /lub kolejnych egzaminów jest zaliczenie laboratorium. Ocena końcowa jest ustalana na podstawie liczby punktów zdobytych na egzaminie. Egzamin pisemny składający się z 5 pytań opisowych. Każde pytanie egzaminacyjne oceniane jest na 0, 0,5 lub 1 punkt. Cztery pytania obejmują MEK1, jedno MEK2, ewentualnie MEK3. Ocena z egzaminu odpowiada liczbie zdobytych punktów. Ocenę dostateczną uzyskuje student, który na egzaminie z części sprawdzającej wiedzę, uzyska 50% - 70% punktów, ocenę dobry 71% - 90% punktów, ocenę bardzo dobry powyżej 90% punktów.

Przykładowe zadania

Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)

Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)

Inne
(-)

Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych : nie

Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi tak

1 A. Bazan; J. Buk; P. Sułkowicz The Influence of Selected Process Parameters on Wire Wear and Surface Quality of Nickel, Titanium and Steel Alloy Parts in WEDM 2025
2 J. Buk; E. Doluk; M. Magdziak; P. Sułkowicz Influence of machining conditions on the surface quality after circumferential milling of carbon fiber reinforced aluminum laminate 2025
3 R. Albrecht; K. Gancarczyk; P. Sułkowicz; M. Szala; M. Walczak Evaluation of the Influence of Primary and Secondary Crystal Orientations and Selected Structural Characteristics on Creep Resistance in Single-Crystal Nickel-Based Turbine Blades 2025
4 A. Bazan; Ł. Przeszłowski; P. Sułkowicz; P. Turek; A. Zakręcki Influence of the Size of Measurement Area Determined by Smooth-Rough Crossover Scale and Mean Profile Element Spacing on Topography Parameters of Samples Produced with Additive Methods 2023
5 J. Buk; P. Sułkowicz; D. Szeliga The Review of Current and Proposed Methods of Manufacturing Fir Tree Slots of Turbine Aero Engine Discs 2023
6 A. Bazan; P. Kubik; M. Magdziak; M. Sałata; P. Sułkowicz; P. Turek Wybrane współczesne metody monitorowania i diagnostyki procesów obróbki ubytkowej oraz pomiaru geometrii wyrobów i narzędzi – cz. I 2022
7 A. Bazan; P. Kubik; M. Magdziak; M. Sałata; P. Sułkowicz; P. Turek Wybrane współczesne metody monitorowania i diagnostyki procesów obróbki ubytkowej oraz pomiaru geometrii wyrobów i narzędzi – cz. II 2022
8 R. Babiarz; J. Buk; J. Burek; K. Gancarczyk; P. Sułkowicz A Method of Increasing the Accuracy of Low-Stiffness Shafts: Single-Pass Traverse Grinding Without Steady Rests 2022
9 M. Płodzień; P. Sułkowicz; S. Wojciechowski; K. Żak; Ł. Żyłka High-Performance Face Milling of 42CrMo4 Steel: Influence of Entering Angle on the Measured Surface Roughness, Cutting Force and Vibration Amplitude 2021
10 R. Babiarz; J. Buk; J. Burek; K. Krupa; P. Sułkowicz The Accuracy of Finishing WEDM of Inconel 718 Turbine Disc Fir Tree Slots 2021
11 J. Burek; M. Płodzień; P. Sułkowicz; Ł. Żyłka The influence of end mill helix angle on high performance milling process 2020