Energetyka wód i atmosfery
Podstawowe informacje o zajęciach
Cykl kształcenia:
2015/2016
Nazwa jednostki prowadzącej studia:
Wydział Budowy Maszyn i Lotnictwa
Nazwa kierunku studiów:
Mechanika i budowa maszyn
Obszar kształcenia:
nauki techniczne
Profil studiów:
ogólnoakademicki
Poziom studiów:
pierwszego stopnia
Forma studiów:
stacjonarne
Specjalności na kierunku:
Alternatywne źródła i przetwarzanie energii, Komputerowo wspomagane wytwarzanie, Organizacja produkcji, Pojazdy samochodowe, Programowanie i automatyzacja obróbki
Tytuł otrzymywany po ukończeniu studiów:
inżynier
Nazwa jednostki prowadzącej zajęcia:
Zakład Termodynamiki
Status zajęć:
obowiązkowy dla specjalności Alternatywne źródła i przetwarzanie energii
Układ zajęć w planie studiów:
sem: 7 / W30 L15 P15 / 6 ECTS / E
Imię i nazwisko koordynatora 1:
dr hab. inż. Tadeusz Knap
Terminy konsultacji koordynatora:
wg planu pracy jednostki organizacyjnej
Imię i nazwisko koordynatora 2:
dr hab. inż. prof. PRz Piotr Strzelczyk
Terminy konsultacji koordynatora:
wg planu pracy jednostki organizacyjnej
Cel kształcenia i wykaz literatury
Główny cel kształcenia:
Uzyskanie podstaw teoretycznych energetyki w zakresie energetyki wodnej i wiatrowej oraz umiejętności wyznaczania charakterystyk turbin, ich doboru i projektowania. Zrozumienie zjawisk fizycznych towarzyszących pracy elektrowni wodnych i wiatrowych.
Ogólne informacje o zajęciach:
Tematyka zajęć obejmuje zagadnienia aerodynamiki turbin wiatrowych i hydrodynamiki turbin wodnych niezbędne dla inżyniera zajmującego się odnawialnymi źródłami energii. Omawiane są zagadnienia konstrukcyjne turbin wiatrowych i wodnych. Wykład wprowadza również elementy fizyki atmosfery i hydrosfery. Zajęcia laboratoryjne dotyczą w głównej części eksperymentalnego aspektu zagadnień objętych wykładem.
Inne:
http://www.ecn.nl/nl/units/wind/projecten/field-rotor-aerodynamics-database/
Wykaz literatury, wymaganej do zaliczenia zajęć
Literatura wykorzystywana podczas zajęć wykładowych
1 |
J. V. Iribarne, H.-R. Cho |
Fizyka Atmosfery |
PWN Warszawa. |
1988 |
2 |
St. Gumuła, T. Knap, P. Strzelczyk, Z. Szczerba |
Energetyka Wiatrowa |
Wyd. Naukowo Dydaktyczne AGH Kraków. |
2006 |
3 |
Wł. Krzyżanowski |
Turbiny wodne: konstrukcja i zasady regulacji |
WN-T, Warszawa. |
1971 |
Literatura wykorzystywana podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/innych
1 |
St. Gumuła, T. Knap, P. Strzelczyk, Z. Szczerba |
Energetyka Wiatrowa |
Wyd. Naukowo Dydaktyczne AGH Kraków. |
2006 |
Literatura do samodzielnego studiowania
1 |
J. V. Iribarne, H.-R. Cho |
Fizyka Atmosfery |
PWN Warszawa. |
1988 |
2 |
St. Gumuła, T. Knap, P. Strzelczyk, Z. Szczerba |
Energetyka Wiatrowa |
Wyd. Naukowo Dydaktyczne AGH Kraków. |
2006 |
Wymagania wstępne w kategorii wiedzy / umiejętności / kompetencji społecznych
Wymagania formalne:
Zaliczony kurs Mechaniki Płynów
Wymagania wstępne w kategorii Wiedzy:
Matematyka: Znajomość rachunku wektorowego, różniczkowego i całkowego.
Mechanika płynów: zasady pędu i momentu pędu. Równanie Bernoulliego. Liczby kryterialne, Siły aero/hydrodynamiczne
Wymagania wstępne w kategorii Umiejętności:
Umiejętność prowadzenia prostych obliczeń rurociągów, stosowania kryteriów podobieństwa w mechanice płynów. Obliczanie sił aero/hydrodynamicznych na postawie charakterystyk bezwymiarowych
Wymagania wstępne w kategorii Kompetencji społecznych:
Umiejętność współpracy w grupie. Komunikatywność.
Efekty kształcenia dla zajęć
MEK |
Student, który zaliczył zajęcia |
Formy zajęć/metody dydaktyczne prowadzące do osiągnięcia danego efektu kształcenia |
Metody weryfikacji każdego z wymienionych efektów kształcenia |
Związki z KEK |
Związki z OEK |
MEK01 |
Podstawowa znajomość procesów zachodzących w atmosferze i w hydrosferze. |
wykład, projekt indywidualny |
raport pisemny |
K-W002++ K-K002++
|
W01++ W03+++ W07++ K02++
|
MEK02 |
Podstawowa znajomość zjawisk zachodzących podczas pracy turbiny wiatrowej. Umiejętność stosowania prostych modeli teoretycznych do obliczania charakterystyk turbiny. |
wykład, projekt indywidualny, laboratorium |
raport pisemny |
K-W002+ K-W008++ K-K002++
|
W01++ W03+++ W07++ K02++
|
MEK03 |
Znajomość podstaw aerodynamiki turbin wiatrowych. Umiejętność prowadzenia prostych pomiarów przepływowych związanych z energetyką wiatrową. |
wykład, laboratorium |
raport pisemny |
K-W005+ K-W006++ K-U004++ K-U008++ K-K004++
|
W03++ W04+++ W07++ U01++ U02+ U03+ U08++ U09++ K03++ K04++
|
MEK04 |
Znajomość i umiejętność stosowania podstaw projektowania turbin wiatrowych |
wykład, projekt indywidualny, projekt zespołowy |
raport pisemny |
K-W007+ K-U010+ K-U015++ K-U017++ K-K004++
|
W02++ W03+++ W04+++ U10++ U14++ U16++ K03++ K04++
|
MEK05 |
Znajomość zjawisk fizycznych towarzyszących pracy turbiny wodnej, Umiejętność przeprowadzenia podstawowych obliczeń projektowych dla turbiny wodnej. |
wykład, laboratorium, projekt indywidualny, projekt zespołowy |
raport pisemny |
K-U004++ K-U010+ K-U015++ K-K004++
|
U01++ U02++ U03+ U10+++ U14++ K03++ K04+++
|
Treści kształcenia dla zajęć
Sem. |
TK |
Treści kształcenia |
Realizowane na |
MEK |
7 |
TK01 |
1. Budowa atmosfery, statyka atmosfery, globalna cyrkulacja atmosferyczna, procesy fizykochemiczne w atmosferze, zmiany klimatyczne.
2. Charakterystyki przepływowe i energetyczne wiatru. Wiatr jako zjawisko fizyczne. źródła powstawania wiatru. Podstawowe charakterystyki wiatru. Rozkłady prędkości wiatru w funkcji wysokości nad powierzchnią gruntu oraz szorstkości terenu. Rozkład gęstości mocy strumienia powietrza w funkcji wysokości. Porywy wiatru, turbulencja atmosferyczna. Średnioroczna prędkość wiatru i jej rozkład. Rozkład Weibula i Rayleigh'a. Średnioroczny potencjał energetyczny wiatru. |
- |
MEK01
|
7 |
TK02 |
Układy konstrukcyjne turbin wiatrowych: o osi poziomej, i pionowej: Savoniusa i Darriusa. Turbiny otwarte i z otunelowaniem typu "wind-lens" Energetyczna wydajność elektrowni wiatrowej w funkcji prędkości średniorocznej wiatru i wysokości osi wirnika. Przybliżona ocena zasobów energii wiatru w Polsce oraz jej zmiany sezonowe. Wpływ parametrów atmosferycznych powietrza na wydajność energetyczną EW. Czynniki wpływające na możliwości wykorzystania energii wiatru. Pomiar podstawowych parametrów wiatru dla potrzeb energetyki wiatrowej.
4. Podstawowe parametry i charakterystyki turbin wiatrowych o osi poziomej i pionowej. Przegląd dotychczasowych konstrukcji. Stosowane rozwiązania podstawowych zespołów.
Eksperymentalne metody badawcze w energetyce wiatrowej. Zarys teorii podobieństwa w badaniach modelowych. Tunele aerodynamiczne. Metody pomiaru prędkości z uwzględnieniem analizy dokładności pomiaru. Pomiary Badania modelowe turbiny wiatrowej .
6. Teoretyczne metody badawcze w energetyce wiatrowej. Przepływy potencjalne. Zarys teorii profilu. Charakterystyki profili lotniczych, siła nośna i oporu opływu. Warstwa przyścienna. Teoria strumieniowa turbiny wiatrowej. Granica Betza. Dyskusja nad twierdzeniem Betza. Modyfikowana metoda Witoszyńskiego dla turbiny z osią poziomą. Metoda Wilsona dla turbiny o pionowej osi obrotu.
|
- |
MEK02
MEK03
|
7 |
TK03 |
Generatory energii elektrycznej stosowane w energetyce wiatrowej, układy regulacji, pomiary, akumulacja energii elektrycznej.
|
- |
MEK03
MEK04
|
7 |
TK04 |
8. Projektowanie elektrowni wiatrowych: Adaptacja metody Larrabe'go do określenia podstawowych parametrów geometrycznych turbiny. Turbina o minimalnych stratach indukowanych. Liczba łopat, geometria i konstrukcja łopat turbiny. Wybór rozkładu współczynnika siły nośnej wzdłuż promienia łopaty. Ograniczenia geometryczne, aerodynamiczne i aeroakustyczne nakładane dla konstrukcji wirnika. Obciążenia łopat i wieży nośnej. Obliczenia rozkładu ciśnienia na profilu łopaty. Porównanie obliczeń z danymi doświadczalnymi.
Farmy wiatrowe: interferencja turbin w farmie. Meandrowanie śladu aerodynamicznego.
|
- |
MEK04
|
7 |
TK05 |
Zjawiska towarzyszące pracy elektrowni wodnych. Przepływy w kanałach otwartych: profil prędkości w kanale otwartym. Przelewy miernicze. Jednowymiarowy model ruchu równomiernego w kanale otwartym. Równanie Bernoulliego dla kanałów otwartych. Spadek niwelacyjny i hydrauliczny koryta. Promień hydrauliczny. Ruch podkrytyczny (spokojny) i nadkrytyczny (rwący). Głębokość krytyczna. Wydatek krytyczny. Krytyczna liczba Froude’a. Zjawisko odskoku hydraulicznego Bidone’a i jego zastosowania: (walka z erozją dna) Przepływy zewnętrzne i opływ łopat Uderzenie hydrauliczne w rurociągu: uderzenie prost i nieproste, wzór Żukowskiego. Kawitacja i pseudokawitacja: warunki powstawania, liczba kawitacyjna. kawitacja lokalna i superkawitacja wir z jądrem kawitacyjnym; szum kawitacyjny, mechanizm erozji kawitacyjnej.
|
- |
MEK05
|
7 |
TK06 |
Elektrownie wodne: Typologia turbin wodnych, turbiny śmigłowe, Kaplana, Francisa, Deriaza, Banki-Michella-Stellera, Peltona, Gilkesa. Moc i wyróżnik szybkobieżności. Zakresy stosowalności poszczególnych rozwiązań. Sprawność turbiny wodnej. Równanie Eulera dla turbiny wodnej. Rury ssawne.Typy elektrowni wodnych: przyzaporowe, z derywacją kanałową i derywacją rurociągową, przepływowe. Elementy konstrukcyjne elektrowni.
Obliczenia optymalnego wydatku i mocy dla zadanej konfiguracji elektrowni z rurociągiem ciśnieniowym. Obiczenia geometrii turbiny Kaplana. Ocena zagrożenia uderzeniem hydraulicznym w rurociągu ciśnieniowym.
Obliczenia optymalnego wydatku i mocy dla zadanej konfiguracji elektrowni z rurociągiem ciśnieniowym. Ocena zagrożenia uderzeniem hydraulicznym.
Prognozowanie powstawania kawitacji na profilu łopaty turbiny Kaplana |
- |
MEK05
|
Nakład pracy studenta
Forma zajęć |
Praca przed zajęciami |
Udział w zajęciach |
Praca po zajęciach |
Wykład
(sem. 7)
|
|
Godziny kontaktowe:
30.00 godz./sem.
|
Uzupełnienie/studiowanie notatek:
15.00 godz./sem. Studiowanie zalecanej literatury:
15.00 godz./sem.
|
Laboratorium
(sem. 7)
|
Przygotowanie do laboratorium:
8.00 godz./sem.
|
Godziny kontaktowe:
15.00 godz./sem.
|
Dokończenia/wykonanie sprawozdania:
7.00 godz./sem.
|
Projekt/Seminarium
(sem. 7)
|
Przygotowanie do zajęć projektowych/seminaryjnych:
5.00 godz./sem.
|
Godziny kontaktowe:
15.00 godz./sem..
|
Wykonanie projektu/dokumentacji/raportu:
15.00 godz./sem.
|
Konsultacje
(sem. 7)
|
Przygotowanie do konsultacji:
5.00 godz./sem.
|
Udział w konsultacjach:
5.00 godz./sem.
|
|
Egzamin
(sem. 7)
|
Przygotowanie do egzaminu:
15.00 godz./sem.
|
Egzamin pisemny:
3.00 godz./sem.
|
|
Sposób wystawiania ocen składowych zajęć i oceny końcowej
Forma zajęć |
Sposób wystawiania oceny podsumowującej |
Wykład |
Egzamin pisemny po uprzednim zaliczeniu zajęć laboratoryjnych i projektowych |
Laboratorium |
Zaliczenie wszystkich sprawozdań z laboratorium |
Projekt/Seminarium |
zaliczenie prac obliczeniowo-projektowych na zadany temat |
Ocena końcowa |
|
Przykładowe zadania
Wymagane podczas egzaminu/zaliczenia
(-)
Realizowane podczas zajęć ćwiczeniowych/laboratoryjnych/projektowych
(-)
Inne
(-)
Czy podczas egzaminu/zaliczenia student ma możliwość korzystania z materiałów pomocniczych
:
nie
Treści zajęć powiazane są z prowadzonymi badaniami naukowymi: nie